Галоўным супернікам ЗША ў гандлёвай вайне стаўся Кітай, які пастанавіў «біцца да канца» і адказвае сваімі высокімі мытамі. Пры гэтым Пекіну давядзецца шукаць замену амерыканскаму рынку, каб прадаваць свае тавары дзе толькі можна, таму кітайскай прадукцыі паболее і ў Беларусі. Эканамістка Аліса Рыжычэнка ў размове з «Белсатам» паразважала, ці варта беларусам спадзявацца на падзенне цэнаў на электроніку.
Гандлёвая вайна амерыканскага прэзідэнта Доналда Трампа ўвайшла ў «гарачую фазу»: 9 красавіка пачалі дзеяць павышаныя тарыфы на тавары з дзясяткаў краінаў свету. Гэта азначае істотнае падаражэнне імпарту як для звычайных амерыканцаў, гэтак і для прадпрыемстваў, што купляюць за мяжою неабходныя для вытворчасці кампаненты.
Высокія тарыфы Трамп абгрунтоўвае тым, што ўвесь свет нажываецца на Злучаных Штатах, бо амерыканскія тавары, маўляў, паўсюль абкладаюцца грабежніцкімі мытамі, а самыя ЗША, купляючы імпарт, зазнаюць агромністыя страты.
Акрамя таго, правакацыя з тарыфамі – запрашэнне да перамоваў. Палітык не хавае, што гатовы зніжаць стаўкі, калі іншыя краіны прапануюць «нешта фенаменальнае», выгаднае для ЗША.
8 красавіка на імпрэзе, прысвечанай збору сродкаў для Рэспубліканскай партыі, Трамп пахваліўся, што абкладзеныя высокімі мытамі краіны выстройваюцца ў чаргу, каб дамовіцца з Вашынгтонам:
,,«Гэтыя краіны тэлефануюць нам. Цалуюць мяне ў зад. Яны паміраюць ад жадання падпісаць угоду: "Калі ласка, калі ласка, сэр, заключыце ўгоду. Я зраблю ўсё што заўгодна, сэр"».
Здаецца, галоўны супернік ЗША ў гэтай эканамічнай бойцы – Кітай, які не тое што не спяшаецца цалаваць Трампа ў зад, а наадварот – прыняў выклік.
Спачатку Пекін адказаў мытам 34 % на ўсе амерыканскія тавары. У Белым доме назвалі гэта памылкаю, бо «калі Амерыку б'юць, прэзідэнт б'е ў адказ мацней», і ўвялі тарыф на кітайскія тавары спачатку 104 %, а праз содні паднялі да 125 %.
У МЗС КНР на гэта адказалі, што «ніколі не змірацца з такімі здзекамі», і паабяцалі прымаць сур'ёзныя захады «дзеля абароны сваіх законных правоў і інтарэсаў»:
,,«Калі ЗША намагаюцца распачаць гандлёвую вайну, Кітай гатовы біцца да канца».
9 красавіка Пекін абклаў амерыканскія тавары мытам 84 %. Гэтая стаўка пачне дзеяць ад заўтра.
Адмыслоўцы не бяруцца за дакладныя прагнозы, да чаго ж у выніку прывядзе бойка найбуйнейшых эканомік свету, аднак ужо цяпер можна сцвярджаць: зачэпіць усіх, камусьці будзе зусім кепска.
Кітай ва ўмовах перашкодаў на шляху да амерыканскага рынку будзе намагацца прасоўваць свае тавары ў іншыя краіны, у тым ліку ў Беларусь, кажа «Белсату» эканамістка Аліса Рыжычэнка:
,,«Кітай найперш будзе арыентавацца на краіны BRICS+: Індыю, Саудаўскую Аравію, Бразілію, Расею. Беларусь – не тая краіна, што паводле аб'ёмаў важная для Кітаю, аднак у любым выпадку Кітай не будзе губляць магчымасць павялічыць экспарт у нашую краіну. Беларусь можа сутыкнуцца з такой самай праблемаю, што і Расея: наплывам кітайскіх тавараў у кароткатэрміновай перспектыве».
У Беларусі можа паболець вопраткі, абутку, смартфонаў, ноўтбукаў, іншай электронікі. Законы рынку кажуць: калі прапанова павялічваецца, цана мусіць упасці. Аднак наўрад ці для нашай эксклюзіўнай краіны гэтае правіла спрацуе, нават калі кітайскія вытворцы пачнуць зніжаць кошт на сваю прадукцыю, канстатавала экспертка:
«Беларускі гандаль і вытворцы не маюць схільнасці да зніжэння цэнаў. Нават калі закупачныя кошты змяншаюцца, мы ўсё адно бачым у крамах ці такія ж цэны, ці вышэйшыя. Акрамя таго, цяпер у краіне дзее рэгуляванне цэнаў, іх часткова адпускаюць, імаверна, будзе яшчэ паслабленне».
Такім чынам, для беларусаў больш актуальна чакаць павышэння коштаў, а не зніжэння.
«Я не бачу, што кітайскія тавары стануцца такімі таннымі, што гэта прывядзе да грандыёзнага шопінгу людзей з іншых краінаў, якія будуць ездзіць у Беларусь закупляцца», – прызналася Рыжычэнка.
Больш танных кітайскіх тавараў не варта чакаць яшчэ і праз тое, што беларускія ўлады кінуцца абараняць айчынных вытворцаў, а заадно – агулам змагацца з імпартам, разважае эканамістка. Вонкавы гандаль вымывае валюту: Беларусь сваіх тавараў прадае на экспарт істотна менш, чымся купляе замежнага. За два месяцы года розніца перавысіла $ 1 млрд.
«Я ўпэўненая, што беларускія ўлады будуць прымаць пэўныя захады ў дачыненні кітайскіх тавараў, калі яны сапраўды пачнуць канкураваць з беларускімі таварамі на ўнутраным рынку і будзе расці імпарт, бо ўсё гэта, вядома, вельмі негатыўна ўплывае на гандлёвы баланс, што і так у мінусе», – сказала суразмоўніца «Белсату».
Яшчэ адна напасць, з якой можа сутыкнуцца Беларусь, – далейшае скарачэнне экспарту ў Расею, галоўнага спажыўца нашых тавараў. Усходняя суседка і без гандлёвай вайны купляе менш беларускага, бо там змагаюцца з ростам цэнаў жорсткай манетарнай палітыкаю. Крэдыты дарагія, і таму попыт сціскаецца.
Цяпер жа кітайская экспансія, што распаўсюдзіцца і на Расею, зробіць больш жорсткай канкурэнцыю за грошы расейскіх пакупнікоў:
,,«Вопратка, электроніка, транспартавыя сродкі, асабліва легкавікі, абсталяванне, нейкія запчасткі – гэта ўсё мае патэнцыял для росту экспарту з Кітаю ў Расею. Кітайскія тавары ўсё больш будуць выціскаць беларускія з беларускага рынку, бо кітайскія таннейшыя».
Праблемы з продажам беларускіх тавараў у Расеі будуць ціснуць на курс рубля. Цяперашняя больш-менш стабільнасць – не надоўга, мяркуе Рыжычэнка. Наш рубель ідзе следам за расейскім, а валюта суседняй краіны – пад ударам таннай нафты.
Кошт сыравіны падае акурат праз гандлёвую вайну. Яна можа прывесці да зніжэння вытворчасці ў свеце, а калі гэта адбываецца, спажыванне нафты скарачаецца. Сёння барэль маркі «Brent» падаў да $ 58,40, гэта мінімум за 4 гады. Яшчэ тыдзень таму за бочку гэтай сумесі давалі $ 75,14.
«Цяпер мы бачым стабільную сітуацыю на валютным рынку, бо і ў Расеі гэтак жа, аднак хуткім часам гэта будзе змяняцца. Змяняецца кошт нафты, зніжаюцца нафтагазавыя прыбыткі расейскага бюджэту, усё гэта цісне на экспартныя прыбыткі і прыцёк валютнай выручкі ў краіну. Адпаведна, сітуацыя з валютаю будзе мяняцца ў Расеі і будзе мяняцца ў Беларусі», – растлумачыла экспертка.
Эканамічныя войны заўсёды выклікаюць палітычныя наступствы, адзначыў у каментары «Белсату» кандыдат гістарычных навук Яўген Красулін, аднак пакуль цяжка спрагназаваць, да чаго прывядзе сутычка Вашынгтону з Пекінам:
«Тут вельмі шмат чыннікаў дзейнічае, і ў любы момант могуць узнікнуць фактары ці іх спалучэнне, якія ў значнай ступені скіруюць развіццё падзеяў у той ці іншы бок. Гэтыя чыннікі цяпер прадказаць вельмі цяжка. Адзінае, што могуць казаць усе, што нічым добрым гэта не скончыцца».
Да нядаўняга часу гандаль з ЗША быў для Кітаю надзвычай важным і стрымліваў Пекін, які асцерагаўся злаваць Вашынгтон і правакаваць эканамічныя захады. Цяпер жа такое абмежаванне знікла разам з абменам высокімі мытамі. Ці не развяжа гэта рукі Кітаю, напрыклад, у супрацьстаянні з Тайванем?
«Кітаю захопліваць Тайвань было б дзіўнаватай ідэяй, аднак калі гэтая пастанова будзе прынятае, не думаю, што хтосьці здзівіцца, бо мы ўжо маем сведчанні такіх дурнаватых развязванняў. Аднак я б казаў, што імавернасць такога варыянту надзвычай малая», – мяркуе Красулін.
Сцяпан Кубік belsat.eu
