Амбасадар па асаблівых даручэннях па Беларусі МЗС Украіны Ігар Кізім расказаў, што пакідае сваю пасаду ў сувязі з завяршэннем дыпламатычнай дзейнасці 7 лютага. У гэты ж дзень выйшла яго вялікае інтэрв'ю пра Беларусь на «УКРІНФАРМ». Выбралі самае цікавае адтуль.
Ігар Кізім расказаў, што і пасля выбараў у Беларусі лічыць Аляксандра Лукашэнку нелігітымным.
«Я тады і цяпер прытрымліваюся думкі, што Лукашэнка – гэта ўсё ж наша мінулае. Я не бачу магчымасці аднаўлення афіцыйных стасункаў, як гэта было да поўнамаштабнага ўварвання. <...> Для нас галоўны арыенцір у адносінах з Беларуссю – гэта беларускі народ», – сказаў былы дыпламат.
На яго думку, Лукашэнку пужае зварот Літвы ў пракуратуру Міжнароднага крымінальнага суда ў Гаазе з просьбай расследаваць у дачыненні да беларусаў злачынстваў супраць чалавечнасці. Пры гэты хуткага выніку ад МУС чакаць не варта.
«Калі ў выніку расследавання Лукашэнка атрымае ордар на арышт, гэта абмяжуе яго перамяшчэнне па свеце і зносіны з лідарамі іншых краін. На маю думку, калі Пуцін баіцца свабодна ездзіць за мяжу, ну, хіба што ў Манголію можа з'ездзіць, то я не ўпэўнены, што калі б туды з такім ордарам паехаў Лукашэнка, яго там не арыштавалі б.
,,Акрамя гэтага відавочна, што такі ордар значна паменшыў бы яго шанцы на аднаўленне любога дыялогу з дэмакратычным светам, які ён па розных меркаваннях спрабуе зараз аднавіць», – кажа Ігар Кізім.
Наконт вайны ён упэўнены, што Уладзімір Пуцін наўмысна хоча зацягнуць Лукашэнку ў яе, абяцаючы прывезці «Орешник» у Беларусь і размяшчаючы там ядравую зброю.
«Гэта па-першае. А, па-другое, гэта, як кажуць дыпламаты, сігнал краінам НАТА», – адзначае Кізім.
«Гэта наша ганьба»
Што тычыцца стаўлення беларусаў да вайны, то Кізім нагадаў, што, згодна з апытаннямі «Chatham House», большасць не падтрымлівае расейскую агрэсію. Ён таксама лічыць, што ў адрозненне ад беларускіх уладаў, беларусы ў большасці адчуваюць правіну за абстрэлы Украіны з тэрыторыі Беларусі. Разам з тым ён прызнае, што ёсць у краіне ёсць тыя, хто падтрымліваюць Лукашэнку і яго дзеянні. Таксама грамадскае меркаванне мяняецца пад уплывам прапаганды і рэпрэсій.
«Таму праблема ў тым, як нам трымаць нашу пазітыўную сацыялогію. Я лічу і выразна пра гэта кажу, што мы таксама ў некаторых момантах недапрацоўваем. Прывяду прыклад.
На жаль, ва Украіне дагэтуль не развязанае пытанне легалізацыі нават тых беларусаў, якія ваююць ва УСУ. Беларусы – гэта самая вялікая этнічная група ў шэрагах Узброеных Сіл Украіны. Як толькі яны падпісваюць кантракт з УСУ і далучаюцца да аднаго з беларускіх фармаванняў, у Беларусі іх аўтаматычна лічаць тэрарыстамі», – працягвае Ігар Кізім. – Гэта наша ганьба.
Я шмат маю зносіны з беларускімі добраахвотнікамі, якія распавядаюць мне пра гэтыя праблемы. Але чамусьці Мінабароны кідае іх у гэтай сітуацыі на волю лёсу. <...> У маім разуменні, калі людзі ваююць ва Узброеных Сілах Украіны, наш маральны абавязак – дапамагчы ім вырашыць гэтыя пытанні».
Каментуючы зносіны з дэмакратычнымі сіламі Беларусі, Ігар Кізім адзначае, што добра ведае, што там адбываецца і мае шмат кантактаў. Да таго ж, будуючы стасункі з дэмсіламі, Кізім і былы міністр замежных спраў Дзмітрый Кулеба вызначылі, што трэба выходзіць з галоўнага пасылу – гэта людзі, якія падтрымліваюць Украіну ў супрацьдзеянні расейскай агрэсіі.
Ігар Кізім ставіць пад сумнеў, ці варта было Святлане Ціханоўскай прызываць людзей не выходзіць на вуліцы падчас выбараў 26 студзеня.
«Я лічу, што, магчыма, гэтага не трэба было рабіць. Што значыць не выходзіць? Трываць далей? Вось тая самая беларуская ўмеранасць: не выходзьце, бо гэта пагражае вашаму жыццю. Ды хай чалавек сам прымае рашэнне!
Магчыма, гэта падтрымлівае яе ўласны імідж як чалавека, які клапоціцца аб грамадзянах, але якіх зменаў у краіне вы тады хочаце? У Беларусі 26 студзеня не было ніводнай дэманстрацыі, ніякіх пратэстаў.
Лукашэнка з палёгкай выдыхнуў, а гэты «выдых» азначае яшчэ пяць гадоў яго знаходжання ва ўладзе. У такой сітуацыі дэмакратычным сілам трэба нейкім чынам, так бы мовіць, абнавіць канцэпцыю дэмакратызацыі Беларусі», – сказаў былы дыпламат.
Нармалізацыі пры Лукашэнку не будзе
Кажучы пра будучыню ўкраінска-беларускіх стасункаў, Ігар Кізім падкрэсліў, што пры Лукашэнку ніякіх паляпшэнняў не будзе.
«З Лукашэнкам – ніколі! У гэтым я абсалютны песіміст. А колькі ён будзе ва ўладзе, ніхто не ведае. Я мяркую, што нават калі Лукашэнка страціць уладу – ці сыдзе ў адстаўку, ці зменіць свой статус і стане старшынём Усебеларускага народнага сходу, ці проста паедзе жыць у Расею ці ў эміграцыю, – гэта не будзе азначаць, што тыя сілы, якія прыйдуць да ўлады пасля яго, адразу будуць дэмакратычнымі.
Цяпер Лукашэнка цэментуе сваю сістэму кіравання і робіць так, каб дзецішча, якое Ён стварыў, існавала ў тым выглядзе, які, у яго ўяўленні, падыходзіць для беларускага народа.
Таму ў сярэднетэрміновай перспектыве нават у выпадку сыходу Лукашэнкі ад улады я не чакаю радыкальных зменаў у адносінах з Беларуссю.
Яны магчымыя ў выпадку поўнага паражэння Расеі ў вайне. Тады ёсць шанец, што адкрыецца акно магчымасцяў для дэмакратызацыі Беларусі. І менавіта з такой-дэмакратычнай у шырокім сэнсе-Беларуссю я бачу перспектывы развіцця нашых двухбаковых адносін», – падвёў рысу Ігар Кізім.
Арсен Рудэнка belsat.eu
