З новага навучальнага года набудуць моц змены ў Кодэкс аб адукацыі, што нарабілі шуму ў эмігранцкіх чатах. Гаворка ідзе пра патрабаванне аддаваць дзяцей толькі ў беларускія школы. Карэспандэнт «Белсату» паспрабаваў высветліць у чыноўнікаў, ці трэба беларусам за мяжою вяртацца на радзіму, каб не парушыць закону.
«Законныя прадстаўнікі няпоўнагадовых навучэнцаў абавязаныя забяспечваць умовы для атрымання адукацыі і развіцця навучэнцаў, у тым ліку для атрымання агульнай сярэдняй адукацыі няпоўнагадовымі дзецьмі, якія пражываюць у Рэспубліцы Беларусь, ва ўстановах адукацыі Рэспублікі Беларусь», – такая фармулёўка з'явіцца ў Кодэксе аб адукацыі 1 верасня.
Праблема ў тым, што дзяржава ўважае, што грамадзянін жыве на тэрыторыі Беларусі, пакуль ён не зняўся з рэгістрацыйнага ўліку, а выпісацца без прапіскі на новым адрасе можна толькі ў адным выпадку: пры афармленні выезду за мяжу для сталага перабывання.
Такім чынам выглядае, нібы беларусам-эмігрантам давядзецца вяртацца на радзіму і аддаваць дзяцей у «правільныя» школы, каб не парушаць закону.
У Міністэрстве адукацыі карэспандэнту «Белсату», які назваўся беларусам, які жыве за мяжою, сказалі, што новае патрабаванне датычыць толькі тых, хто жыве ў Беларусі:
«Гэта датычыць тых, хто знаходзіцца, жыве на тэрыторыі Рэспублікі Беларусь. Ідзецца пра тое, што аніякіх завочных школаў у нас няма, онлайн-школаў ды іншага. Калі дзіця, нават замежны грамадзянін, жыве на тэрыторыі Беларусі, яно мусіць наведваць установы агульнай сярэдняй адукацыі. Калі вы жывяце за мяжою, вы навучаеце сваё дзіця ў тым парадку, што дзее за мяжою. Гэты пункт, што цяпер залучаны ў Кодэкс, вас не датычыць, бо вы не жывяце ў Рэспубліцы Беларусь».
Прадстаўніца ведамства пры гэтым папярэдзіла, што, калі сям'я не знялася з рэгістрацыйнага ўліку, то чыноўнікі будуць прыходзіць і пытаць, дзе вучацца дзеці:
,,«Да вас будуць хадзіць і ўдакладняць, дзе вы знаходзіцеся і дзе знаходзіцца вашае дзіцё, дзе яно навучаецца. Калі вас няма, вашыя сваякі праінфармуюць, што вы не жывяце на тэрыторыі рэспублікі. Дасце даведку, што дзіця ходзіць у школу. Нам без розніцы, у якой вы школе за мяжою, галоўнае, каб вашае дзіцё навучалася».
У Міністэрстве адукацыі таксама запэўнілі, што дзецям, якія жывуць за мяжою і не ходзяць у беларускія школы, не пагражае статус «сацыяльна небяспечны стан».
З пытаннем, якую менавіта даведку і каму трэба падаць, каб дзяржава ведала, што малы беларус навучаецца за мяжою, карэспандэнт «Белсату» звярнуўся ва ўпраўленне адукацыі аднаго з райвыканкамаў Менску. Там прызналіся, што мы не першыя, хто звоніць з гэтаю праблемаю, аднак адказу пакуль няма:
«Пакуль тлумачэнняў мы не атрымоўвалі. У Кодэксе ж не прапісаны парадак для замежных грамадзянаў і асобаў, якія жывуць і навучаюцца за межамі Беларусі, такой агаворкі там няма».
Падобна, улады насамрэч хацелі ахапіць новым патрабаваннем толькі тых дзяцей, якія жывуць у Беларусі, аднак выпадкова зачапілі і сем'і ў эміграцыі. Пагатоў дзяржаўная «Настаўніцкая газета» тлумачыла норму тым, што замежныя онлайн-школы не выкладаюць «лакалізаваных» прадметаў: гісторыі і геаграфіі Беларусі, беларускай мовы і літаратуры. Да таго ж дзяржава не мае магчымасці ідэалагічна апрацоўваць вучняў. Аднак пра мігрантаў – ані слова:
«Гэтае змяненне накіраванае на выключэнне практыкі дыстанцыйнага навучання дзяцей у замежных арганізацыях. Ва ўстановах агульнай сярэдняй адукацыі разам з асваеннем зместу вучэбных праграмаў праводзіцца выхаваўчая праца, у аснову якой закладзеныя ідэалагічны і патрыятычны складнікі, традыцыі і культура беларускай дзяржавы».
Калі ў дзяржавы сапраўды няма намеру пераследаваць беларусаў-эмігрантаў з дзецьмі, то чыноўнікі, падобна, яшчэ ўдакладняць, як яны будуць вызначаць фактычнае і юрыдычнае месцазнаходжанне школьнікаў.
Дар'я Форман, Сцяпан Кубік belsat.eu
