Праўрадавы Грузінскі тэлеканал «Імедзі» яшчэ 1 снежня апублікаваў спіс замежнікаў, якіх затрымалі падчас пратэстаў у Грузіі. Адзіным беларусам у ім апынуўся Яўген Муравіцкі. «Вот Так» пагаварыў з актывістам і запісаў яго маналог. Малады чалавек распавёў, што адбывалася, калі яго затрымаў спецназ, як да яго ставіліся ў ізалятары і навошта ён падаўся на міжнародную абарону ў Грузіі, якую ў гэтай краіне пакуль не атрымаў ніводзін грамадзянін Беларусі.
«Калі нас спрабавалі затрымаць, спецназ проста штурхаў нас нагамі»
Я пайшоў на пратэсты, бо бачу, што цяперашняя сітуацыя ў Грузіі мне да болю знаёмая. Мне здаецца, для чалавека, які бачыць фатаграфіі з пратэстаў і хоць нейкія навіны чуе, грэх не выйсці.
Трэба сказаць, што як толькі я трапіў у аўтазак, са мной не адбывалася нічога дрэннага: ні збіцця, ні абразаў. Усё непрыемнае, што здарылася, адбывалася ў момант затрымання спецназам. Гэта значыць праблемы былі толькі ад людзей у чорным. Але нават у маім выпадку — калі паглядзець на траўмы ў іншых людзей — можна сказаць, што я адкараскаўся лёгка. Мне вельмі-вельмі-вельмі пашанцавала.
Нас было чалавек 30-40, калі нас затрымлівалі. Нас сціснулі ў купу, і я апынуўся на першай лініі. Адпаведна, мяне аднаго з самых першых і затрымалі. Спачатку залілі пярцовым спрэем вочы, а потым, зразумела, выцягнуць мяне было ўжо лёгка. Аднеслі ў бок і пачалі біць. Не моцна, на шчасце, але ўсё ж такі білі.
Калі я здолеў пасля спрэю размежыць вочы, то паспрабаваў паглядзець, хто вакол мяне ёсць. Не было ні СМІ, ні пратэстоўцаў — толькі спецназ. Я ў той момант падумаў, што мне капец. Але нейкім цудам мне пашанцавала.
Калі нас спрабавалі затрымаць, спецназ проста штурхаў нас нагамі. Частка удараў дасталася не мне, а іншым, але я бачыў, як білі ў вобласць жывата і пахвіны.
Першы раз мяне ўдарылі, калі неслі, таму прыляцела не моцна. Больш за ўсё удараў прыйшлося, калі мяне аднеслі ў бок і паклалі на зямлю. У гэты момант я прыкідваўся, што знаходжуся ў непрытомнасці, каб яны пабаяліся наступстваў. Ударылі адзін раз у раён ныркі, адзін — у раён жывата. Некалькі разоў ударылі па галаве.
Ускочыў невялікі гузак, але прайшоў, пакуль я яшчэ ў ізалятары быў. Паставілі фінгал, але зусім маленькі — нават вока не распухла. Яшчэ ёсць драпіны на целе ад таго, што цягнулі па зямлі.
Потым ужо заўважыў, што вельмі моцныя сінякі былі на ўнутраным баку вушэй. Проста такія чорна-чорна-сінія. Атрымліваецца, што біць стараліся ў асноўным па галаве. Самы моцны ўдар быў, калі я проста сядзеў на зямлі і пакутваў ад болю і перцу.
«Мяне везлі на асобнай машыне пад наглядам двух паліцэйскіх»
Мяне затрымалі каля 6:20 раніцы 30 лістапада. Аднеслі ў аўтазак. У той момант там было пару чалавек, але ён запоўніўся хутка. Думаю, правёў там не больш за гадзіну. Пакуль мы сядзелі, бачылі, як каля нас ездзяць уборачныя машыны і як звычайныя людзі спакойна ідуць па вуліцы. Потым яшчэ тры гадзіны мы прабылі ў паліцэйскім упраўленні. А потым мяне на двое сутак павезлі ў ізалятар.
Гэта быў горад Сігнахі, за 110 кіламетрах ад Тбілісі. Вельмі маленькі горад, вельмі маленькі ізалятар: шэсць месцаў, тры камеры. Зразумела, што да таго моманту ў іх скончыліся месцы ў Тбілісі і пачалі развозіць усіх па краіне.
Мяне везлі на асобнай машыне пад наглядам двух паліцэйскіх. Адзін вёў, другі прыглядаў. Калі цябе затрымліваюць, то выкарыстоўваецца вельмі шмат адміністрацыйнага рэсурсу — паліцыянты, перакладчыкі, юрысты, медыкі і іншае. Праз тое, што яны ўсе былі занятыя, мы яшчэ сем гадзін — з гадзіны дня да 8 вечара — чакалі, пакуль нам у ізалятар дадуць трапіць.
Трэба сказаць, што перакладчык вельмі спатрэбіўся, бо ў ізалятары ніхто не разумеў ні па-расейску, ні па-ангельску. Мне здаецца, што нават я больш ведаю грузінскую, чым хлопцы ведалі расейскую.
У ізалятары абыходзіліся са мной нармальна. Спыталі, ці галодны я, калі мяне прывезлі. Прынеслі нешта накшталт «Ролтану», і нават гарбата з цукрам была. Плюс тым, хто паліць, дазвалялі паліць, хоць гэта штрафам караецца. У туалет адпускалі без праблем. Гэта значыць умовы, можна сказаць, ідэальныя.
Калі выйшаў з ізалятару, даведаўся, што нада мной, аказваецца, суд быў. Але мне не далі ніякіх дакументаў, і я нават не ведаў артыкул, па якім мяне асудзілі. І дагэтуль не ведаю, нават праз некалькі дзён.
«Мой план — выйграць крыху часу»
Калі я вызваляўся, да мяне прыехаў супрацоўнік міграцыйнай службы. Ветлы таксама такі. Ён сказаў, што ўсё нармальна: прэтэнзій да мяне ніякіх няма, таму што я знаходзіўся ў Грузіі ў межах дапушчальнага тэрміну. Але ён прапанаваў мне для чагосьці выехаць з краіны і вярнуцца назад, тыпу зрабіць візаран. Гэта мне здалося вельмі дзіўным.
3 снежня мяне зноў выклікалі ў міграцыйную службу і зноў сказалі пра візаран, хоць я паведаміў ім, што прыйшоў падавацца на бежанства. Я вырашыў так зрабіць, каб гэта дало нейкую бяспеку. Што ніхто мяне на вуліцы не зловіць і не павязе на мяжу. Але яны сталі мяне запэўніваць, што проста трэба выехаць і ўехаць — гэта тыпу лайфхак такі, дзякуючы яму ўсе «адміністрацыйкі» здымаюцца.
Даведка. Беларускія праваабаронцы заяўляюць, што беларусы ў Грузіі сутыкаюцца з дыскрымінацыяй па нацыянальнай прыкмеце ў пытанні атрымання прытулку. Як піша Deutsche Welle, з 2019 года беларусы не атрымалі ў Грузіі ніводнага станоўчага рашэння аб прадастаўленні міжнароднай абароны.
Але быў нюанс. Па адрасе, які я ўказаў у пратаколе, 2 снежня да мяне прыйшлі чацвёра сілавікоў без формы. Паказвалі маю фатаграфію, шукалі мяне. Вядома ж, мяне там не было.
Я веру, што супрацоўнікі міграцыйнай службы, прапаноўваючы візаран, рэальна думаюць, што робяць добрую справу. Але, верагодна, іншыя структуры гэтым карыстаюцца. Адпаведна, я не планую гэтай парадай скарыстацца, і сітуацыя з расейцам, якога з Грузіі вывезлі ў Арменію, пацвярджае, што мае асцярогі не марныя.
,,Заява аб бежанстве дае мне магчымасць не быць дэпартаваным — прынамсі на час разгляду. Але наогул мой план у тым, каб, выйграўшы для сябе крыху часу, атрымаць якую-небудзь экстраную візу. Так, мяне запэўнівалі, што я змагу выехаць і заехаць, але цяпер мы бачым ужо некалькі прыкладаў, што ўсё далёка не так вясёлкава.
Першапачаткова я не бачыў ніякай праблемы, каб, напрыклад, паехаць у Расею, таму што я жыў там некалькі гадоў і быў інфармацыйна чысты. Я думаю, да мяне было б не дакапацца, нават калі добра капаць, таму што я ніколі нічога не посціў і не каментаваў. Я нават меў магчымасць вяртацца ў Беларусь.
Але цяпер розныя тэлеграм-каналы фарсяць мае фота, прышываюць мне факты, узятыя з паветра. І як мне сказалі, што, калі ты трапіў у гэтыя каналы — усё роўна, што там праўда, а што не — то трапляеш пад прыцэл расейскіх спецслужбаў. Гэта значыць сама сітуацыя для мяне быццам бы была бяспечнай, але праз тое, што пачалося гэтае цкаванне, справа атрымала іншы абарот.
Цяпер я разглядаю некалькі варыянтаў — Польшча, Латвія ці Літва. Кажуць, што ў Польшчы стала складаней атрымліваць прытулак, таму што міграцыйны крызіс. Калі трапіш у Латвію, то трэба будзе разбірацца са сваімі праблемамі самому. Ёсць яшчэ нюанс, што замежны пашпарт у мяне зроблены ў 2023 годзе, і для многіх краін лічыцца «чыстым», што таксама можа стварыць праблемы. Увогуле, канкрэтыкі пакуль ніякай няма, але ёсць некалькі кірункаў, па якіх я працую.
Размаўляў Аляксандр Арлоў / АБ
