Колькасць смяротных пакаранняў у свеце вырасла да максімальнага значэння з 2015 года – у 2024 годзе ў 15 краінах свету пакаралі смерцю больш як 1500 асобаў. Пра гэта гаворыцца ў апублікаваным 8 красавіка штогадовым дакладзе «Amnesty International».
Згодна з дакладам, у 2024 годзе было зафіксавана 1518 пакаранняў смерцю – максімальная колькасць з 2015 года, калі пакаралі смерцю як мінімум 1634 асобаў. У гэтыя падлікі не ўключаныя тысячы людзей, якія, мяркуецца, былі пакараныя ў Кітаі, Паўночнай Карэі і В'етнаме. Таксама праз збройныя канфлікты ў Палестыне і Сірыі «Amnesty International» не змагла атрымаць надзейнай і пацверджанай інфармацыі з гэтых краінаў.
Іран, Ірак і Саудаўская Аравія нясуць адказнасць за рост колькасці смяротных пакаранняў ва ўсім свеце. На долю гэтых трох краінаў прыйшлося 1380 пакаранняў смерцю. Ірак павялічыў колькасць смяротных пакаранняў амаль у чатыры разы ў параўнанні з мінулым годам (з 16 да 63), Саудаўская Аравія – у два разы (з 172 да 345), а ў Іране пакаралі смерцю на 119 чалавек больш (з 853 да 972), што склала 64 % ад усіх зафіксаваных смяротных пакаранняў. У топ-5 краінаў з найбольшай колькасцю пакараных смерцю ўвайшлі таксама Кітай і Емен.
Больш як 40 % пакаранняў смерцю 2024 года былі выкананыя за злачынствы, звязаныя з наркотыкамі. Таксама, заяўляюць у «Amnesty International», у некаторых краінах Блізкага Усходу смяротныя прысуды выкарыстоўваліся для таго, каб прымусіць замаўчаць праваабаронцаў, дысідэнтаў, пратэстоўцаў, палітычных апанентаў і прадстаўнікоў этнічных меншасцяў.
Колькасць краінаў са смяротнымі пакараннямі зніжаецца
Разам з тым ужо другі год запар колькасць краінаў, што выконваюць смяротныя прысуды, застаецца на мінімальным узроўні за ўсю гісторыю маніторынгу – 15 краінаў. На сёння 113 краінаў цалкам скасавалі смяротнае пакаранне, а ў 145 краінах яно адмененае заканадаўча або на практыцы.
У 2024 годзе ў Зімбабвэ быў падпісаны законапраект, што адмяняе смяротнае пакаранне за агульнакрымінальныя злачынствы. А рэформа Закону аб смяротным пакаранні ў Малайзіі таксама прывяла да таго, што цяпер больш як 1000 асобам ужо не пагражае смяротнае пакаранне.
Тым не менш, Дэмакратычная Рэспубліка Конга абвясціла пра намер аднавіць пакаранні, а вайсковыя ўлады Буркіна-Фасо – пра планы вярнуць смяротнае пакаранне за агульнакрымінальныя злачынствы.
Адною з краінаў, дзе застаецца смяротнае пакаранне, ёсць Беларусь. Летась яго прысудзілі ўпершыню паводле палітычнай справы. 24 чэрвеня 2024 года Менскі абласны суд прысудзіў расстрэл 30-гадоваму грамадзяніну Нямеччыны Рыка Крыгеру, затрыманаму ў Беларусі ўвосень 2023 года за нібыта ўчынены ім выбух на станцыі Азярышча. 30 ліпеня сталася вядома, што Крыгер напісаў памілаванне на імя Аляксандра Лукашэнкі, і той пасля адмысловай нарады з «людзьмі, непасрэдна датычнымі да разгляду гэтай справы» пастанавіў памілаваць немца. Ужо на наступны дзень «тэрарыста» перадалі Нямеччыне. Узамен тая аддала Расеі рэальнага забойцу – Вадзіма Красікава, які застрэліў у 2019 годзе ў Берліне чачэнскага палявога камандзіра. Крыгер жа стаўся адным з пяці сярод прыкладна 400 асуджаных у Беларусі на расстрэл, каго памілаваў Лукашэнка.
Якуб Хруст belsat.eu
