Беларусы скардзяцца на кошты на садавіну і гародніну ў крамах. Звычайныя, здавалася б, памідоры і часнык, каштуюць даражэй за экзатычныя мандарыны і ананасы. Эканамістка Настасся Лузгіна назвала прычыны.
Беларус паказаў у TikTok, колькі цяпер каштуюць садавіна і гародніна ў краме. На відэа з «Еўраопту» мужчына адзначыў, што цяпер какос у краме прадаюць за Br 8,89 за кг, мандарыны – Br 8,49, ананас – Br 9,99, пітахаю – Br 17, «хоць яе вязуць з Тайланду». А вось таматы каштуюць ад Br 12 да амаль Br 17, перац – Br 13,79 і Br 16,79, а часнык, які «як бур'ян у агародзе расце», – Br 16. Увагу на відэа звярнуў «Citydog».
Выданне адзначыла, што ў каментарах пад відэа беларусы заяўлялі: у Еўропе гэтыя прадукты каштуюць танней. Некаторыя адзначаюць, што ў «Санце» памідоры беларускай вытворчасці каштуюць Br 15,99, а ў «Грыне» – Br 21, «як ялавічына практычна». Як вынік, пры беларускіх заробках такія кошты робяць правільнае харчаванне амаль недаступным, бо «памідоры ўжо даўно далікатэс, і не кожны сабе дазволіць».
,,«А яшчэ сёлета якасць гародніны пакідае жадаць лепшага. Няма ні бульбы, ні морквы, ні цыбулі нармальнай», – заяўляюць у каментарах.
Сезонны фактар і палітыка ўладаў
Эканамістка даследчага цэнтру BEROC Настасся Лузгіна патлумачыла «Белсату» такія цэны адразу некалькімі фактарамі – як аб’ектыўнымі прыроднымі, гэтак і суб’ектыўнымі ўнутрыбеларускімі. Напрыклад, адчуваецца сезонныя змяненні цэнаў на свежую садавіну і гародніну. У тым ліку, што цяпер вельмі затратна вырабляць іх у Беларусі, у выніку чаго шмат гародніны ў беларускіх крамах можа быць імпартнай.
,,«На ўнутраным рынку на тавары, якія ў Беларусі вырошчваюцца, цэны рэгулююцца жорстка, а рэгуляванне імпарту іншае. Там кошты могуць адрознівацца ў большы бок. І тут ужо пытанне напаўняльнасці рынку беларускаю гароднінаю», – сказала эканамістка.
Да таго ж, напрыклад, цэны на бульбу моцна падскочылі праз тое, што летась у Беларусі яе мала пасадзілі і выгадавалі. А імпарт у выніку каштуе даражэй.
,,«А чаму бульбы беларускай мала вырабілі? Ну, зноў-такі, праз гэтае жорсткае цэнавае рэгуляванне, калі гэтым вытворцам, у тым ліку і фермерам было нявыгадна вырошчваць бульбу. Магчыма, што і ў дачыненні іншай гародніны прыкладна аналагічная сітуацыя», – мяркуе Лузгіна.
Тое, што словы беларусаў у відэа і пад ім не выдумка, паказвае і аналіз сайту «Edostavka». Там памідоры сапраўды каштуюць даражэй за мандарыны. Гэтак, самы танны кілаграм таматаў абыдзецца беларусам у Br 11,59. І гэта нават не беларускія памідоры, а турэцкія. На другім месцы, за Br 11,69, – азербайджанскія, а беларускія (самыя зялёныя паводле фота) – толькі на трэцім, Br 11,73 за кілаграм.
А вось цэны на мандарыны пачынаюцца з Br 7,79. Усяго ў тры разы даражэй за бульбу. Апошняя каштуе з Br 2,19 да Br 2,59 за кілаграм.
Нагадаем, што летась улады Беларусі праз дэфіцыт бульбы і памідораў нават вымушаныя былі ўвесці абмежаванні на іх вываз за межы краіны. Гэтак, у жніўні 2024 года пад ліцэнзаванне трапілі таматы на перыяд з 1 лістапада 2024-га да 2 сакавіка 2025-га. А ў снежні лукашэнкаўскі ўрад на тры месяцы ўвёў ліцэнзаванне вывазу бульбы за мяжу дзеля забеспячэння ўнутранага рынку сельскагаспадарчаю прадукцыяй.
Макар Мыш, Арсен Рудэнка belsat.eu
