Прызначэнне Караева можа быць не пакараннем Гарадзенскай вобласці за пратэсты, а спосабам перастрахавацца, кажа «Белсату» Арцём Брухан.
Аляксандр Лукашэнка 31 сакавіка прызначыў новых кіраўнікоў Менскай і Гарадзенскай вобласцяў. Кіраваць Менскаю вобласцю даручыў экс-міністру энергетыкі Аляксею Кушнарэнку, а старшынём Гарадзенскага абласнога выканаўчага камітэту паставіў Юрыя Караева. Да таго Караеў чатыры гады быў галоўным інспектарам у вобласці. Мінулы кіраўнік Гарадзенскага аблвыканкаму Уладзімір Каранік нядаўна зрабіўся віцэ-прэм’ерам.
Гэта нейкая помста вобласці за пратэсты 2020 года? У час тых пратэстаў, 22 жніўня 2020 года, Гарадзенскай вобласці змянілі кіраўніка, паставіўшы на яе чале непапулярнага праз ігнараванне пандэміі міністра аховы здароўя. Праз месяц інспектарам Гарадзеншчыны прызначылі міністра ўнутраных справаў, які ў часе пратэстаў таксама здабыў адмоўную рэпутацыю. І цяпер таго інспектара ставяць кіраваць вобласцю.
Намеснік прадстаўніка Аб’яднанага пераходнага кабінету ў справе транзіту ўлады Арцём Брухан у каментары «Белсату» звяртае ўвагу, што прызначэнне сілавіка на пасаду кіраўніка вобласці – нетыповая рэч для Беларусі. Але кажа, што прызначэнне можа быць не толькі помстай, але і прагматычным разлікам з гледзішча Лукашэнкі.
,,«Я думаю, гэта звязана не толькі з помстай за 2020 год, а з такім не тое каб страхам, а хваляваннем наконт таго, што Гарадзенская вобласць – гэта заходняя вобласць, – кажа Брухан. – І калі мы ўспомнім пратэсты 2020 года, сапраўды там вертыкаль улады, на разуменне Лукашэнкі, павяла сябе даволі слаба».
Суразмоўца згадвае, што і экс-старшыня аблвыканкаму Уладзімір Краўцоў, і экс-старшыня гарвыканкаму Мечыслаў Гой у жніўні 2020 года ішлі на саступкі пратэстоўцам. Лукашэнка ж, на думку Брухана, можа лічыць, што «нельга даваць слабіну» – трэба прызначаць лаяльных і «замазаных у чымсьці» кіраўнікоў. Караеў з такога пункту гледжання найлепш падыходзіць: калі штосьці не так, ён будзе «моцна трымаць» вобласць.
Гэта можа значыць не толькі задушэнне патэнцыйных пратэстаў. Брухан звяртае ўвагу на тое, што Лукашэнка казаў Караеву: «Парадак і дысцыпліну трымайце там». Пад дысцыплінай, лічыць Брухан, Лукашэнка разумее татальны кантроль і ціск.
Караеў будзе прыглядваць за міграцыйным крызісам?
Міграцыйны крызіс на межах Беларусі з дзяржавамі Еўразвязу быў штучна створаны лукашэнкаўскімі ўладамі ў першай палове 2021 года. Крызіс працягваецца дагэтуль – і найбольш інтэнсіўна мігрантаў выпраўляюць у бок Польшчы. Літоўскія памежнікі з пачатку 2025 года налічылі 193 выпадкі перадухілення нелегальнага пераходу мяжы, польскія ж казалі пра больш як 2200 такіх спробаў з 1 студзеня да 20 сакавіка сёлета (навейшай статыстыкі не паведамлялі).
Брухан звязвае прызначэнне Караева і з гэтым крызісам: Гарадзенская вобласць мяжуе з Польшчай, а «сілавік у гэтай вобласці патрэбны для кантролю, не толькі звязанага з унутранай сітуацыяй». Караеву могуць давяраць у правядзенні аперацыяў, звязаных з мігрантамі.
Ён у 2021 годзе нават інспектаваў лагер для мігрантаў. Сказаў, што некаторыя захацелі застацца ў Беларусі, пабачыўшы, як у ёй спакойна.
Ці зможа сілавік кіраваць вобласцю?
З аднаго боку, Караеў раней кіраваў сілавым міністэрствам, а гэта «іншая спецыфіка», чым у цывільным кіраўніцтве, кажа Брухан. З другога боку, Караеў чатыры гады быў памочнікам Лукашэнкі ў вобласці, якую цяпер узначаліў. Нейкі досвед супрацы з Каранікам ён меў. Брухан лічыць, што за чатыры гады Караеў мог разабрацца, як працуе цывільная сістэма.
«Я думаю, што кіраваць у першую чаргу там будуць такія менеджары, як намеснік старшыні аблвыканкаму, першы намеснік старшыні аблвыканкаму, – мяркуе Брухан. – Яны будуць забяспечваць сацыяльна-эканамічныя паказнікі».
,,«Так, патрабаваць будуць з Караева. Але так ці інакш забяспечваць працу будзе не ён. Забяспечваць працу будуць намеснікі, якія адказваюць за кірункі».
Сам Караеў запэўніваў дзяржаўныя медыі, што «даволі някепска» ведае кадры вобласці і бачыць у ёй «моцную каманду прафесіяналаў, намеснікаў старшыні аблвыканкаму». Мяняць нешта ён пакуль не збіраўся – абяцаў толькі ўзмацніць «прапагандысцкі складнік, інфармацыйную працу».
Можа, гэта не павышэнне, а паніжэнне?
Намеснік старшыні Партыі БНФ, гарадзенец Вадзім Саранчукоў кажа «Белсату», што перавод з пасады памочніка Лукашэнкі і «куратара вобласці» на пасаду старшыні аблвыканкаму ў іерархіі беларускай дзяржавы – не падвышэнне, а паніжэнне. Праўда, Саранчукоў не можа згадаць, каб Караеў сябе неяк яскрава праявіў за чатыры гады на пасадзе «куратара вобласці». Не выключае, што праявіць зараз.
,,«Казаць пра яго як нейкага дзяржаўнага дзеяча за гэтыя гады я б не стаў», – ацэньвае Саранчукоў чатыры гады Караева на пасадзе інспектара Гарадзенскай вобласці.
Прызначэнне Караева кіраўніком вобласці Саранчукоў лічыць працягам «закручвання гаек»: з супрацоўнікам МУС на такой пасадзе можна чакаць толькі, што «ўсе будуць хадзіць шыхтам». Палітык згадвае, як у 2020-м спачатку Караніка паставілі кіраваць вобласцю, а затым «ва ўзмацненне» прыслалі Караева. Адлігі ці нейкага пацяплення ў вобласці пасля змены пасады Караева Саранчукоў не чакае.
Алесь Наваборскі belsat.eu
