«Сельскагаспадарчая галіна краіны ўваходзіць у лік найбольш эфектыўных у беларускай эканоміцы», заявіў Аляксандр Лукашэнка. Што, напраўду? Ну я разумею, свята ў нас, Дзень працаўніка сельскай гаспадаркі. І належыць у гэты дзень наліваць па крышку, выпіваць па крышку, закусваць чым-небудзь з айчыннага і казаць «дзякуй»... Але не гэтак жа.
Можа, у нас проста дзве сельскагаспадарчыя галіны? Адна – гэта тая, якую паказваюць Лукашэнку, і ён яе хваліць і ёю хваліцца, а іншая... Іншая існуе ў нейкай паралельнай рэальнасці і на вочы галоўнаму аграрыю імкнецца не паказвацца.
У той, першай, сельская гаспадарка сапраўды канкуруе па эфектыўнасці з IT, біятэхналогіямі і сектарам абароннай прамысловасці, а ў другой – дзве траціны сельскагаспадарчых арганізацый проста тупа стратныя. Калі ўважліва палічыць і правільна ўлічыць у бухгалтэрыі ўзровень штогадовай дзяржаўнай падтрымкі (вымяранай у мільярдах долараў).
У першай – якасныя і экалагічныя беларускія прадукты вядомыя на ўвесь свет і прэзідэнты розных краін выстройваюцца ў чаргу да Лукашэнкі на чарговым саміце, каб паласавацца беларускай смятанай з рукі. У другой ніякіх іншых пакупнікоў у беларускіх прадуктаў, акрамя расейцаў, фактычна і няма. Агульныя продажы гэтага сектара ў Кітай (другі па значнасці імпарцёр) цягнуць толькі на некалькі соцень мільёнаў долараў і моцна залежаць ад існуючай цэнавай кан'юнктуры.
,,Але з Расеі рэгулярна прыходзяць дзіўныя паведамленні аб тым, што ў нашай «якаснай і натуральнай» прадукцыі знаходзяць то зусім не прадугледжаныя там антыбіётыкі, то сляды фекальных масаў (у сасісках), а то і жывёльны тлушч у колькасці да 28% там, дзе яму быць зусім і не належыць – у малочным сыры.
Калі пры гэтым успомніць, што маленькая Літва з нейкай прычыны зарабляе на экспарце прадуктаў харчавання ну вельмі падобныя сумы, пачынаюць раздзіраць смутныя сумневы.
І пры гэтым высокія дзяржаўныя сельгасмужы дакладваюць, што «Беларусь увайшла ў ТОП-5 сусветных экспарцёраў сыру», а высвятляецца, што гэта яны ўвесь ЕЗ палічылі за адну краіну: зрабілі выгляд, што Італія, Швейцарыя, Францыя, Данія і Нідэрланды – усе гэтыя краіны, якія сапраўды з'яўляюцца ўстойлівымі шматгадовымі лідарамі, – адна дзяржава. Цікавы спосаб падліку. Шкада, што яго нельга выкарыстоўваць у спаборніцтвах па футболе ці ў яком-небудзь іншым відзе спорту – да п'едэсталу стала б значна бліжэй.
Ну і не сырам жа адзіным! Ды і добра б з імі, з прызавымі месцамі, але чым можна растлумачыць, што беларуская карова выдае 6000 літраў малака за год, а яе літоўская або польская таварка – 9000? Гэта ж азначае, што там дзе ў іх дзве, у нас тры каровы стаяць, і выдаткі на літр атрымліваюцца ў паўтара разы большыя.
Гісторыя ж са смяротнасцю гэтых жа цялушек, нягледзячы на нястомны дзяржаўны клопат, выходзіць за ўсялякія межы дзяржаўнай статыстыкі і рухаецца напрасткі ў Галівуд, у раздзел «Фільмы жахаў», ды яшчэ аддае містыкай. Калі раней за год выяўлялі крыху больш за 100 000 такіх смерцяў (што само па сабе прымушае насцярожыцца), то пасля ўвагі да гэтага пытання галоўнага нашага жывёлавода лічба скочыла на 120 000, а сёлета, пад зоркім позіркам цяпер ужо пракурораў, плануе ўзяць чарговую мяжу ў 140 000 незапланаваных смерцяў. Хічкок удыхнуў бы і не выдыхнуў (ад захаплення).
Асобным гонарам (тых, што ў першай галіне) з'яўляецца ўстойлівае дасягненне лічбы ў 10 млн тонаў збожжавых. Тыя ж, каму не пашчасціла жыць у першай галіне, ведаюць, што няма ніякіх 10 млн тонаў, што калі зазірнуць у галоўную дзяржаўную праграму «Аграбізнес» на 2020-2025 гады, выявіцца, што сёлета мы павінны былі выйсці на 10,2 млн тонаў, без уліку кукурузы... А налета – і на ўсе 11. У рэальнасці ж лічба збору збожжавых (з улікам рапсу) крыху вышэйшая за 8 млн тон, і да 10 яе дацягваюць гэтым самым варожым амерыканскім маісам (гэта значыць кукурузай), і робяць гэта проста каб пусціць пыл у вочы чытачом дзяржаўных СМІ, ну і галоўнаму хлебаробу.
,,Аповесць жа пра беларускую бульбу выглядае і зусім адкрытым некралогам, як не падлічвай. У савецкія часы збор даходзіў да 13,5 млн тонаў нашай бульбачкі, гадоў 15 таму выдавалі пад 10, у мінулым жа годзе – толькі 4,2 млн тон. Сёлетнія дадзеныя... эх!
Такое вось атрымліваецца дзіўнае свята. Прафесійнае. Для галіны, дзе, з аднаго боку, працуе разы ў тры больш народу, чым належыць у аналагічных сельскагаспадарчых краінах, а з другога, не хапае 15% спісачнага складу – ветэрынараў, аграномаў, дый агулам спецыялістаў.
Галіны, дзе замацоўваюцца менш за 50% сілком размеркаваных. Галіны, з якой адкрыта бягуць людзі. Ды і чаго ж ім не бегчы, калі розніца паміж сярэднім заробкам у эканоміцы і сельскай гаспадарцы складае каля 25%. Дый названыя ў статыстыцы 1700 рублёў яшчэ трэба здолець зарабіць.
І ў гэты момант успамінаюцца беларускія паказальныя запунсавелыя даяркі і шчаслівыя ўсмешлівыя камбайнеры, якія атрымліваюць па $2000-3000 у месяц. Ну, гэта з той, з першай галіны.
Са святам!
