Які адзіны шанец для беларусаў дамагчыся для сябе свабоды?
Такое адчуванне, што людзі, якія пытаюцца «А ці не пайсці нам на кампраміс з захаваннем улады Лукашэнкі дзеля незалежнасці Беларусі?», уяўляюць сабе панятак «незалежнасці Беларусі» як нейкі абгароджаны плотам загончык са сцягам прыемнага колеру, які вісіць над ім.
Незалежнасць – гэта не пра вышыню плота па перыметры тэрыторыі. Гэта пра свабоду людзей вызначаць, як ім жыць, і пра адказнасць за свае рашэнні.
Цяпер гэтая свабода людзей вызначаць, як ім жыць, утаптаная да падмурка. Ці можам мы меркаваць, што, пайшоўшы на нейкі кампраміс з Лукашэнкам і ягонай камандай, такіх свабодаў стане больш? Сто адсоткаў не. Прынамсі таму, што ёсць яшчэ Пуцін, ёсць яшчэ вайна Пуціна з Украінай. І для гэтай вайны расейскаму войску Беларусь патрэбная як плацдарм, а расейскаму бізнесу – як афшор і пляцоўка для набыцця постсавецкіх прамысловых актываў па дэмпінгавых коштах.
Беларусь без Лукашэнкі, гэта раз. Беларусь, здольная абараніць сябе ад уварвання Расеі. Адзіны варыянт такой Беларусі – гэта ўнутры ЕЗ і NATO, або як мінімум падача заяўкі на ўступленне. Гэта адзіны магчымы варыянт незалежнасці для Беларусі, які дасць свабоду вызначаць, як нам жыць.
Вось Паўночная Карэя. З выгляду цалкам незалежная (на справе залежная ад Кітаю, як і Беларусь Лукашэнкі залежыць ад Расеі). Нехта сумняваецца ў тым, што Кім Чэн Ын можа ажыццяўляць паўнату ўлады ўнутры Карэі? Не. Нехта сумняваецца, можа, у тым, што людзям у Карэі было б лягчэй жыць, калі б Кім страціў такую магчымасць? Каму хочацца жыць у Паўночнай Карэі? Не і не.
Калі нам задаюць пытанне, ці жадаем мы нарэшце пагадзіцца жыць у Паўночнай Карэі, то найлепшы адказ – гэта задаць сустрэчнае пытанне: а дзеля чаго? Дзеля сімвалічнай магчымасці называць тэрыторыю Беларусі сваёй?
Гімн Польшчы, частка земляў якой разам з нашымі была захопленая ў XVIII стагоддзі, гучыць так: «Польшча не загінула да таго часу, пакуль мы жывыя».
Ведаеце, калі быў напісаны гэты гімн? У самыя цяжкія для Польшчы часы. Пасля трэцяга падзелу Рэчы Паспалітай, калі ад некалі вялізнага Каралеўства практычна нічога не засталося. Ведаеце, што было наперадзе ў палякаў, якія спявалі гімн? Дзвесце гадоў прайграных войнаў, паражэнняў, захопаў тэрыторыяў і жыцця пад акупацыяй. Дзвесце гадоў барацьбы за незалежнасць, дзвесце гадоў няўдалых, разбітых, прыгнечаных паўстанняў.
,,Калі паўстанне Касцюшкі прайграла і Касцюшку ўзялі ў палон, пратрымалі ў палоне некалькі гадоў, а пасля дазволілі з’ехаць, ён сплыў у ЗША. Гэта як калі б зараз Бабарыку выпусцілі з турмы з умовай паляцець на Марс.
Палякі ставілі на ўдзел польскіх батальёнаў у напалеонаўскім паходзе для вызвалення Польшчы ад расейскай акупацыі, але ён закончыўся паразай. Гэта як калі б цяпер батальён Каліноўскага і атрад «Пагоня» паспрабавалі з Украіны вызваліць Беларусь, але аказаліся б ушчэнт разбітыя.
Уявіце ступень адчаю палякаў, калі б яны вымяралі сваё разуменне «Што такое Польшча?» не людзьмі, а тэрыторыяй. У нас не засталося больш тэрыторыяў, яны акупаваныя, ці значыць гэта, што нам канец? Ці значыць гэта, што мы як народ цалкам знішчаныя?
Цяпер ідэальна бачная хлусня міфу аб тым, што «беларусы, расейцы і ўкраінцы – гэта амаль тое ж самае, з невялікімі рэгіянальнымі асаблівасцямі і дыялектамі, а на справе – адзін «савецкі» народ з агульнай гісторыяй і культурай». У чужой краіне вельмі добрае адчуваецца, што на ўзроўні рэфлексіі, без словаў, беларуса можа зразумець толькі беларус. Тое, што беларусы перажылі за апошнія два гады, украінцам і расейцам трэба тлумачыць, а беларусу дастаткова ўзгадаць.
Беларусь жыве, пакуль беларусы жывыя. Пакуль жывыя носьбіты ўсяго беларускага, да таго часу, пакуль ёсць людзі, якія ідэнтыфікуюць сябе як беларусы і асацыююць сябе з Беларуссю. Людзі, якіх звязвае агульная гісторыя, культура і мова. У якіх, дзе б яны ні былі і чым бы ні зараблялі, цэнтр жыццёвых інтарэсаў – у Беларусі. Якія ўкладаюць у беларусаў. Якія дапамагаюць беларусам. Для якіх беларус беларусу – беларус.
Міхаіл Кірылюк belsat.eu
