У сусветным топе багацеяў «Forbes» няма людзей з пазнакаю «краіна: Беларусь». Затое ёсць грамадзяне Беларусі і людзі, якія нарадзіліся ў Беларусі, а таксама людзі, якія маюць бізнес у Беларусі.
Амерыканскі часопіс «Forbes» апублікаваў чарговы «Сусветны спіс мільярдэраў» – спіс найбагацейшых людзей планеты ў 2025 годзе.
Першае месца сабе вярнуў Ілан Маск – амерыканскі бізнесовец паўднёваафрыканскага паходжання, заснавальнік «SpaceX», уласнік «Tesla» і «X», кіраўнік амерыканскага Дэпартаменту ўрадавай эфектыўнасці (DOGE). Ягонае багацце (net worth – чыстыя актывы), паводле ацэнак «Forbes», вырасла за год з 195 млрд долараў да 342 млрд. Следам – заснавальнік «Facebook» Марк Цукербэрг з 216 млрд долараў, заснавальнік «Amazon» Джэф Бэйзаўс з 215 млрд, сузаснавальнік і кіраўнік «Oracle» Лэры Элісан з 192 млрд. Кіраўнік «Louis Vuitton Moët Hennessy» Бэрнар Арно, які летась займаў першае месца з 233 млрд, сёлета апусціўся на пятае з 178 млрд.
Спіс «Forbes» прапануе сартаванне людзей паводле краінаў, ды Беларусі ў спісе проста няма: у Беларусі не знайшлі чалавека, які валодаў бы хаця б адным мільярдам долараў. Прынамсі, афіцыйна: у спісе няма Аляксандра Лукашэнкі, які фактычна, але не фармальна валодае бізнес-імперыяй і мноствам палацаў.
Але ў спісе ёсць знаёмыя імёны.
На 115-м месцы ў спісе – Андрэй Мельнічэнка, які разам з сям’ёй мае, паводле ацэнак «Forbes», 17,2 млрд долараў. Два гады таму ён быў яшчэ больш багатым: меў ажно 25,2 млрд, але з таго часу збяднеў. Год таму яго называлі найбагацейшым чалавекам Расеі. Мельнічэнка нарадзіўся ў Гомлі, але паехаў вучыцца ў Расею, кінуў вучобу і зарабляў на пунктах абмену валютаў, зрабіўся сузаснавальнікам «МДМ-Банка», затым – сузаснавальнікам вытворцы мінеральных угнаенняў «ЕвроХим», пазней узначаліў Сібірскую вугальную энергетычную кампанію. Паводле «Forbes», ён мае грамадзянства Расеі і жыве ў Аб’яднаных Арабскіх Эміратах. У 2022 годзе Мельнічэнка трапіў пад санкцыі Еўразвязу, Злучанага Каралеўства і Злучаных Штатаў. Мае найвялікшую ў свеце парусную яхту (арыштаваную ўладамі Італіі), калекцыянуе карціны імпрэсіяністаў.
На 1573-м месцы – Аляксандр Луцэнка, які з сям’ёй мае 2,3 млрд долараў. Ён таксама крыху збяднеў: летась меў 2,5 млрд. Ён нарадзіўся ва Усходнім Берліне ў складзе Германскай Дэмакратычнай Рэспублікі, але яго называюць беларусам і прынамсі раней называлі грамадзянінам Беларусі – цяпер «Forbes» лічыць яго грамадзянінам Расеі і жыхаром Калінінграду. Луцэнка з жонкаю валодаюць групай кампаніяў «Содружество», адной з найбуйнейшых кампаніяў-пастаўнікоў алейных культураў і кармоў з іх.
На 1626-м месцы – Дзмітрый Мазепін з 2,2 млрд долараў. З 2023 года ён збяднеў на 0,6 млрд. Мазепін нарадзіўся ў Менску, вывучыўся на вайсковага перакладчыка, пасля ўдзелу ў вайне ў Афганістане паступіў у расейскае МГІМО, а па атрыманні адукацыі працаваў у фінансавай сферы ў Беларусі і Расеі, займаў кіроўныя пасады ў беларускіх і расейскіх фінансавых кампаніях і расейскіх дзяржаўных структурах. «Forbes» уважае за ягоны галоўны актыў расейскую групу хімічных кампаніяў «Уралхім». Ды пасля трапляння пад санкцыі Еўразвязу і Злучанага Каралеўства ў 2022 годзе Мазепін заяўляў пра продаж 52 % са сваіх 100 % «Уралхіму», пакінуў раду дырэктараў. Зняць санкцыі гэта не дапамагло. Паводле «Forbes», ён цяпер грамадзянін Расеі, жыве ў Маскве. У 2020 годзе Мазепін заклікаў Лукашэнку пайсці на перамовы з апазіцыяй. Дзяржаўная прапаганда Беларусі пазней намякала, што ён нібыта фінансаваў сетку каналаў «Nexta» – Мазепін гэта адмаўляў.
На 2479-м месцы – Уладзімір Мельнікаў з 1,3 млрд долараў, мінус 0,4 млрд за год. Мельнікаў нарадзіўся ў сяле Пастаўскім у Віцебскай вобласці ў 1948 годзе, але ў 1952-м ягоная сям’я пераехала ў расейскі Растоў-на-Доне. Паводле ягоных словаў, калі яму было 9 гадоў, з сям’і сышоў бацька, праз тры гады памерла маці, таму з 13 гадоў ён працаваў на заводзе, затым «фарцаваў» – незаконна гандляваў валютаю. Адсядзеў пяць гадоў у турме, вярнуўся да «фарцавання», адсядзеў яшчэ два, пайшоў у прадпрымальніцтва, зноў трапіў за краты. Але ягоны бізнес, кампанія «Gloria Jeans», працягнуў развівацца, дзякуючы жонцы. «Forbes» адзначае, што бізнесу асабліва дапамог сыход з Расеі ў 2022 годзе буйных замежных брэндаў адзення. Паводле выдання, Мельнікаў мае расейскае грамадзянства, жыве ў Маскве.
У спісе «Forbes» ёсць і мноства людзей, якія не звязаныя з Беларуссю паходжаннем ці грамадзянствам, але вядуць у Беларусі бізнес.
Напрыклад, самы багаты расеец, нумар 62 у спісе Вагіт Алекпераў мае 28,7 млрд долараў – так «Forbes» ацэньвае ягоную фактычную долю ў нафтавай кампаніі «Лукойл», якую ён узначальваў з 1993 да 2022 года, і ў іншых бізнесах. Фармальна ён ужо даўно не звязаны з кампаніяй «Лукойл Беларусія», але ягоны сын Юсуф Алекпераў летась купіў амаль палову кампаніі «Белфуд Прадакшн».
На 146-м месцы з 14,9 млрд долараў – расейскі бізнесовец родам з Львова Міхаіл Фрыдман, які валодаў «Альфа-Банкам» і інвеставаў у розныя бізнесы ў Беларусі.
На 605-м месцы з 5,8 млрд долараў – сябра Лукашэнкі і галоўны акцыянер расейскага энергетычнага кангламерату «Сафмар» Міхаіл Гуцэрыеў.
У Беларусі таксама застаюцца працаваць наўпрост ці праз прадстаўніцтвы і даччынныя прадпрыемствы такія сусветныя гіганты, як «Microsoft», «Alphabet», «Samsung», «Nestle», «Pepsico», «Coca-Cola»
Алесь Наваборскі belsat.eu
