Заяўкі на Нацыянальны беларускі пашпарт пачалі прымаць 26 студзеня, але даты яго шырокай выдачы пакуль няма: яшчэ выдаюць толькі тэставыя экзэмпляры. Але праект не закінуты, запэўнівае Франак Вячорка.
На IV Канферэнцыі беларусаў і беларусак свету, якая праходзіць у Варшаве 25–25 траўня, можна было пабачыць рэкламу праекту Нацыянальнага пашпарта Беларусі, які ў народзе называлі «Пашпартам Новай Беларусі». Удзельнікі і госці канферэнцыі маглі заўважыць тэчкі з інфармацыяй пра Пашпарт Новай Беларусі, а таксама QR-код са спасылкай на замову дакументу. Заяўкі на яго атрыманне пачалі прымаць яшчэ чатыры месяцы таму, 26 студзеня, але масавай выдачы пакуль не пачалі.
Пакуль былі выдадзеныя толькі тэставыя асобнікі «Пашпарту Новай Беларусі», расказаў на канферэнцыі Франак Вячорка, галоўны дарадца выбранай прэзідэнткі Святланы Ціханоўскай. Праект перанеслі з Літвы «з розных прычынаў».
,,«Каб сказаць пра нейкую масавую, публічную, афіцыйную выдачу, пакуль гэта яшчэ не гатова, – кажа Вячорка. – У першую чаргу – з легальных, юрыдычных прычын. Але вы можаце зарэгістравацца на пілотную праграму. Мы гэты праект працягваем, мы яго давядзем да канца».
У якую краіну перанеслі праект, ён не ўдакладніў. Раней, калі казалі пра перанос праекту, краіну таксама не называлі
Вячорка адзначыў, што праект мае «вельмі шмат выклікаў, але і вельмі вялікія перспектывы». Ён дадаў, што не варта чакаць імгненнага прызнання пашпарту іншымі краінамі або таго, што пашпарт «вырашыць усе праблемы».
«Пашпарт Новай Беларусі», патлумачыў ён, гэта доўгатэрміновае рашэнне, якое суіснуе з «аператыўнымі тактычнымі» рашэннямі: прызнаннем пратэрмінаваных пашпартоў Рэспублікі Беларусь, выдачай беларусам пашпартоў замежніка і відаў над жыхарствам. Дэмакратычныя сілы працуюць паралельна над гэтымі рашэннямі і «Пашпартам Новай Беларусі» – яго вытворчасцю, выдачай і прызнаннем. Прасоўваць праект могуць таксама народныя амбасады.
Зацікаўленых у атрыманні «Пашпарту Новай Беларусі» Вячорка заклікаў рэгістравацца на сайце праекту – тыя, хто зарэгістраваўся, будуць атрымліваць навіны праекту.
***
Праект «Нацыянальны пашпарт Беларусі», які ў народзе празвалі «пашпартам Новай Беларусі», анансавалі два гады таму. Праект пайшоў павольней, чым планавалі. Год таму Валер Кавалеўскі, які быў адказным за праект, сышоў з Аб’яднанага пераходнага кабінету. Тады з’явілася адмысловая арганізацыя пашпартнага праекту, яе ўзначаліў літовец Марус Гудзялайціс.
Заяўкі на «Пашпарт Новай Беларусі» пачалі прымаць 26 студзеня 2025 года. Абвешчаны кошт – 97 еўраў.
Выраб «Пашпарту Новай Беларусі» планаваўся ў Літве, аднак у студзені Генеральная пракуратура рэспублікі выслала ліст Беларускаму пашпартнаму цэнтру, які можна ўспрыняць як пагрозу крымінальнай адказнасцю за выраб і выдаванне пашпартоў, пакуль гэтыя дакументы не будуць прызнаныя ў вызначаным законам парадку. Міністр унутраных справаў краіны Уладзіслаў Кандратовіч казаў, што «на гэты момант у МУС не бачаць падставаў» прызнаваць пашпарт Новай Беларусі дакументам, дзякуючы якому выдаваўся б від на жыхарства, або дакументам падарожніка ці пашпартам замежніка.
Шэраг праблемаў з вытворчасцю і прызнаннем пашпарту ўжо ўдалося вырашыць, расказваў раней Вячорка. Так, удалося вырашыць пытанні з электроннай базай, каб яна адпавядала еўрапейскаму рэгламенту абароны персанальных звестак (GDPR). Тэхнічная база гатовая, ужо пачалі тэставаць індывідуальна, як яна працуе з асобнымі людзьмі.
Алесь Наваборскі belsat.eu
