Хоць Лукашэнка запэўніваў, што ў Беларусі «ніякага віруса няма», і заклікаў лячыцца «трактарам і козачкамі», беларусы актыўна выкарыстоўвалі ў пандэмію маскі, бахілы ды іншыя сродкі індывідуальнай абароны. Эколагі непакояцца: не падобна, каб тыя сродкі ўтылізавалі надзейным чынам.
Экалагічная ініцыятыва «Твае зялёныя вочы ў Беларусі» правяла расследаванне лёсу масак і іншых сродкаў індывідуальнай абароны ў Беларусі, якія на піку пандэміі заклікалі выкарыстоўваць.
Ад COVID-19 у Беларусі памерлі больш за 90 тысяч асобаў. Выглядае, што пік захворванняў і смерцяў прыпаў на люты 2022 года. Цяпер каронавірус не знік, ковід працягвае забіваць людзей, але значна менш, чым у разгар пандэміі. Ад ковіду (таксама як ад грыпу) могуць абараніць маскі на твар: калі хворы будзе ў масцы, то менш шанцаў, што заразіць іншых. Ды насіць маскі паўсюдна ўжо не заклікаюць.
Колькі масак скарысталі, невядома. «Твае зялёныя вочы» звяртаюць увагу на статыстыку за красавік 2020 года: у пачатку пандэміі ў Беларусі выпускалі ад 1,5 млн да 2 млн аднаразовых масак на дзень.
І гэтага не заўсёды хапала: доктар адной з менскіх лякарняў згадвае, што то насіў маскі, як належыць, то насіў адну маску ў кішэні і надзяваў дзясятак разоў пры паходзе ў прыёмнае аддзяленне. Так і з іншымі сродкамі індывідуальнай абароны: доктар меў адзін рэспіратар на тыдзень, які штодня вымочваў у спірце, а першыя абарончыя касцюмы ён і калегі куплялі ў будаўнічай краме і заношвалі да дзіраў.
За час пандэміі сістэма аховы здароўя Беларусі згенеравала каля 2309 тонаў дадатковых адходаў (без уліку пакункаў) у параўнанні з дапандэмійным узроўнем. На сродкі індывідуальнай абароны прыпадае каля 1,4 % тых медычных адходаў. Звестак недастаткова, але гаворка пра дзясяткі тонаў.
Медычныя адходы ў Беларусі нядаўна пачалі перапрацоўваць, але сродкі індывідуальнай абароны не перапрацоўваюць. Іх можна пахаваць або спаліць пасля абеззаражвання (да абеззаражвання яны маюць найвышэйшы 1-ы клас небяспекі, пасля – найніжэйшы 4-ы). Раней медычныя адходы проста захоўвалі ў падвалах, частку адпраўлялі на сметнішчы.
Цяпер у Беларусі ёсць механізмы, на якіх можна спальваць сотні тонаў медычных адходаў на год, але ў канцы 2021 года Віцебскі камітэт прыродных рэсурсаў прызнаваў, што «мы ў пачатку шляху распрацоўвання лагістыкі збору і абясшкоджвання медычных адходаў».
Наколькі з таго часу Беларусь прасунулася ў абыходжанні з медычнымі адходамі, невядома. Ды «Твае зялёныя вочы» зазначаюць, што «добрых развязкаў у Беларусі няма»: найлепшае – спальваць медычныя адходы, а якраз іх спальванне Сусветны банк называў адным з галоўных магчымых наступстваў ад пандэміі для экалогіі.
Не выключана, што значную частку медычных адходаў, як і раней, часта выкідалі, парушаючы правілы ды змешваючы з агульным смеццем. На афіцыйным узроўні ў Беларусі не згадвалі пра іх утылізацыю.
Алесь Наваборскі belsat.eu
