«Людзей катуюць, і ўмовы ўтрымання ў беларускіх турмах значна больш горшыя, чымся ў расейскіх», – сказаў Ілля Яшын у эфіры «Вот Так».
Расейскі апазіцыянер сам яшчэ нядаўна быў за кратамі: ён адбываў тэрмін нібыта за «фэйкі» пра войска. За каментары пра забойства жыхароў Бучы палітыку прызначылі 8,5 года. Ён выйшаў на волю ў жніўні ў выніку абмену паміж Расеяй і Захадам.
Ілля Яшын кажа, што цяпер сам намагаецца выцягваць палітвязняў. У эфіры «Вот Так» ён паведаміў, што абмяркоўваў гэтае пытанне «з прадстаўнікамі розных краінаў АБСЕ», былі кантакты і з польскімі дыпламатамі:
,,«Адна з галоўных тэмаў – гэта палітвязні. Я казаў пра тое, што было б вельмі правільна, карысна, слушна і гуманна працягваць практыку абменаў, пагатоў у польскіх турмах утрымліваюцца дзясяткі расейскіх шпіёнаў».
Палітык прызнаў, што каштоўнасць гэтых шпіёнаў невысокая, бо «гэта нейкая драбяза, гэта не Вадзім Красікаў і нават не Паблё Гансалес, які быў затрыманы ў Польшчы».
«Гэта асобы, якія нешта здымалі, збіралі нейкую інфармацыю для расейскіх спецслужбаў, аднак, тым не менш, яны могуць скласці абменны фонд. І я расказваў пра расейскіх палітвязняў, якія цяпер у найбольш цяжкіх умовах, жыццю якіх пагражае небяспека, у якіх праблемы са здароўем. І, натуральна, прасіў спрыяць абменам і казаў пра тое, што, імаверна, тыя расейскія шпіёны, якія цяпер сядзяць у польскіх турмах, маглі б стаць часткаю абменных фондаў», – падкрэсліў Яшын.
Ён запэўніў, што падчас усіх размоваў з заходнімі палітыкамі і чыноўнікамі заўсёды згадвае і беларускіх палітвязняў:
«Я і мае калегі, і Уладзімір Кара-Мурза, і Юлія Навальная, – мы кажам пра лёс і ўкраінскіх ваеннапалонных і цывільных арыштаваных, і, натуральна, пра нашых беларускіх, можна сказаць, аднадумцаў, якія дамагаюцца еўрапейскай будучыні для сваёй краіны: і пра Марыю Калеснікаву, і пра Алеся Бяляцкага, і пра Віктара Бабарыку і ягонага сына Эдуарда, з якім я, дарэчы, асабіста знаёмы яшчэ задоўга да таго, як ён пачаў займацца палітыкаю».
Ілля Яшын выказаў спадзеў, што несправядліва асуджаныя апынуцца на волі:
,,«Было б вельмі правільна, калі б будучыя абмены (а мы спадзяемся, што яны адбудуцца) улучалі і прадстаўнікоў беларускай апазіцыі, бо людзі сядзяць за кратамі вельмі доўга, людзей літаральна катуюць, і ўмовы ўтрымання ў беларускіх турмах значна больш горшыя, чымся ў расейскіх, бо да беларускіх палітвязняў нават адвакатаў не пускаюць».
На сустрэчы са сваімі прыхільнікамі ў Вільні ў верасні Яшын заявіў, што нядаўняе вызваленне Лукашэнкам палітвязняў у Беларусі – гэта фактычна вынік санкцыяў: «Як мне патлумачылі, ён літаральна абменьвае людзей на дэталі для самалётаў. У яго праблема з "Белавіяй", і яму трэба рамантаваць самалёт, яму трэба нейкія дэталі, якіх ён не можа атрымаць праз санкцыі. І ён літаральна абменьвае жывых людзей на дэталі для самалётаў».
Цяпер палітык адмовіўся тлумачыць, ад каго ён пра гэта даведаўся, пашкадаваўшы, што наагул пра гэта сказаў:
«Насамрэч не варта было прамаўляць гэтага публічна, не буду раскрываць крыніцы, аднак я багата з кім сустракаюся і штораз пачынаю з тэмы палітвязняў. І вось падчас аднаго дыялогу мне такую інфармацыю далі, але я не хачу ўдавацца ў дэталі. Давайце пакінем гэтую тэму, бо, я баюся, гэта проста можа нашкодзіць новым абменам».
Гісторык, палітычны аглядальнік Аляксандр Фрыдман, каментуючы раней гіпотэзу пра «палітвязняў у абмен на дэталі», адзначаў, што версія не пазбаўленая рацыі, бо «Лукашэнка ў прынцыпе не тая асоба, якая пойдзе на гэты крок, не атрымаўшы нічога ўзамен». «Нельга выключаць, што гэта насамрэч дэталі. У гэтым выпадку санкцыі працуюць, а абыходзіць іх у рэжыму не атрымоўваецца», – сказаў Фрыдман.
Пры гэтым выданне «Reform.news» абрынулася з крытыкаю на Яшына за агучванне версіі з запчасткамі і на беларускія незалежныя медыі, якія падхапілі заяву і «не далі якіх-кольвек каментароў, што тлумачылі б чытачам сумнеўную каштоўнасць ягоных словаў».
«Тэма палітвязняў для нас скрайне балючая. У розных актараў дыяметральна супрацьлеглыя падыходы да развязання гэтай праблемы. А тэзы Яшына, дый яшчэ прамоўленыя між іншым, дэ-факта абнуляюць логіку ўсіх прадстаўнікоў дэмакратычнага руху, бо “высвятляецца”, што “добрыя расейцы” ведаюць больш і гатовыя ледзь не канкрэтны план прапанаваць. Развязаць, так бы мовіць, нашыя праблемы. У адрозненне ад нас, сіратлівых і ўбогіх, якія не ў стане ў сябе пад носам разгледзець стратэгію рэжыму ў абмене палітвязняў на запчасткі», – абураецца аўтар артыкулу Ігар Лянкевіч.
Ён мяркуе, што «ўся гэтая гісторыя надта нагадвае фэйк ад спецслужбаў, які адмыслова запушчаны і педалюецца, каб унесці раскол; вось і думай – ці то выпадкова атрымалася, ці то хто адмыслова Яшыну гэтую версію падсунуў».
Сцяпан Кубік belsat.eu
