У польскім Міністэрстве сям'і, працы і сацыяльнай палітыкі (Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej) абмеркавалі праблемы атрымання пенсіяў беларусамі ў Польшчы. Па выніках сустрэчы, якую ініцыяваў кіраўнік НАУ, намеснік Святланы Ціханоўскай у Аб'яднаным пераходным кабінеце Павел Латушка, юрыстка «WKB Lawyers» і сузаснавальніца ініцыятывы «Partyzanka» Ганна Маціеўская падрыхтавала рэкамендацыі.
Ганна Маціеўская апавяла на сваёй старонцы ў Facebook, што сустрэча была канструктыўная: польскія чыноўнікі выказалі гатовасць разам шукаць шляхі выхаду з цяжкіх для беларусаў сітуацыяў. Юрыстка рэкамендуе беларусам, якія хочуць атрымліваць пенсіі ў Польшчы, але працэдура зацягваецца, падаваць у ZUS (Zakład Ubezpieczeń Społecznych – установа сацыяльнага страхавання ў Польшчы) заявы, каб ZUS паўторна прасіў у беларускага боку звесткі пра пенсію канкрэтнага чалавека. Па выніках сустрэчы ўдалося дасягнуць дамоўленасці, што ZUS будзе рэагаваць на такія заявы.
Пенсія ў Польшчы моцна залежыць ад беларускага стажу і памеру пенсіі. Да польскага стажу і заробленай пенсіі вам дададуць беларускія стаж і суму. А калі ў вас замалая пенсія, то Польшча павялічыць яе да мінімальнай, але толькі пры ўмове, што ў вас дастаткова працоўнага стажу (20 гадоў для жанчын і 25 гадоў для мужчынаў). Таму беларускія звесткі вельмі важныя, але вы не можаце падаць іх самастойна. Калі вы звяртаецеся ў ZUS для атрымання пенсіі, ён сам узаемадзеіць з Беларуссю. Аднак беларускі бок можа проста не адказваць. Тады варта прасіць ZUS адпраўляць у Беларусь напаміны.
,,«Польскі ZUS у выпадку адсутнасці рэакцыі беларускага боку праз 6 месяцаў пасля адпраўкі запыту скіроўвае напамін, а затым яшчэ праз 3 месяцы пасля папярэдняга запыту другі напамін. Але мы дамовіліся, што па заяве беларуса (напрыклад, праз 2 ці 3 месяцы), польскі ZUS скіруе такі напамін раней. Гэта дазволіць вам раней атрымаць пастанову аб пенсіі з улікам беларускага стажу і адлічэнняў», – кажа Ганна Маціеўская.
Другая рэкамендацыя датычыць бяспекі. Калі вы баіцеся пераследу з боку ўладаў Беларусі, то ў заяве аб прызнанні беларускай пенсіі ў Польшчы ўказвайце адрас, на які хочаце атрымліваць лісты, а не адрас пражывання. Яны могуць не супадаць.
«Паводле працэдуры двухбаковай дамовы, польскі ZUS перадае ў Беларусь адрас пражывання, пазначаны ў заяве аб прызначэнні пенсіі. Мы папрасілі зрабіць адрасы канфідэнцыйнымі, і пакуль такое рашэнне не прынятае, польскі бок не выказваў пратэсту супраць адрасу для карэспандэнцыі. Памятайце, што адрас важна правяраць, туды будуць прыходзіць рашэнні ZUS», – працягвае Ганна Маціеўская.
І трэцяя рэкамендацыя: у Польшчы захоўвайце доказы кароткага працоўнага стажу. Каб прэтэндаваць на пенсію ў Польшчы, вы павінны хаця б месяц адпрацаваць на дамовах тыпу «umowa o pracę» або «umowa zlecenia». У такім выпадку працадаўца будзе рабіць за вас пенсійныя адлічэнні. ZUS потым будзе правяраць, ці сапраўды вы працавалі і можа папрасіць адпаведныя дакументы.
«Праверка ZUS – нармальная працэдура, яе баяцца не трэба, але і рэагаваць на запыты ZUS неабходна, і прыкладаць доказы працы», – адзначыла Ганна Маціеўская.
Яна дадала, што цяпер вядуцца працы для спрашчэння выкарыстання рэжыму двухбаковай дамовы паміж Польшчай і Беларуссю ў справе сацыяльнага забеспячэння для ўладальнікаў міжнароднай абароны.
«Пытанне цяжкае, патрабуе крэатыўнай інтэрпрэтацыі нормаў міжнароднага і еўрапейскага права, але мы тут таксама зрабілі ўнёсак. «Partyzanka» яшчэ з 2023 года шырока падымае праблему пенсіянераў-уцекачоў і працуе з ёй, у тым ліку распрацоўвае гайды для атрымання пенсіі з рэкамендацыямі», – заключае Ганна Маціеўская.
Раней «Белсат» падрабязна апісваў на аснове рэкамендацыяў Ганны Маціеўскай, як беларусу атрымаць пенсію ў Польшчы і як развязаць праблемы, з якімі даводзіцца сутыкацца падчас гэтага працэсу.
Арсен Рудэнка / АБ belsat.eu
