На пачатку нулявых жыхар Пружанаў Юрый Бяскроўны атрымаў пажыццёвае зняволенне за згвалтаванне дзвюх непаўнагадовых дзяўчын і забойства адной з іх. Суд прысудзіў яму пажыццёвае зняволенне, але цяпер ён выйшаў на волю. Чаму гэтак адбылося?
47-гадовы Юрый Бяскроўны правёў за кратамі большую частку жыцця, і нядаўна яго вызвалілі, піша «Наша ніва».
Што кажа заканадаўства?
Да 2001 года ў Беларусі ўвогуле не існавала пажыццёвага зняволення: паводле Крымінальнага кодэксу БССР максімальны тэрмін пазбаўлення волі складаў 15 гадоў. Апроч таго існавала і смяротнае пакаранне.
Новы Крымінальны кодэкс 2001 года дадаў новыя кары, 25 гадоў зняволення і пажыццёвае зняволенне. За наступны час назбіралася больш за 160 асобаў, якія атрымалі менавіта гэты пажыццёвы прысуд.
Беларускае заканадаўства пакідае шанец выйсці на волю праз 20 гадоў зняволення праз хадайніцтва: з улікам паводзінаў, стану здароўя і ўзросту. Могуць вырашыць, што трэба правесці за кратамі яшчэ нейкі час – да пяці гадоў, – а пасля можна будзе вызваліцца.
«Наша ніва» адзначае, што пакуль няма інфармацыі, што такое калісьці здаралася ў Беларусі. Але насамрэч гэта не першы такі выпадак: Аляксандр Бут-Гусаім у 1999 годзе атрымаў пажыццёвае зняволенне нібыта за забойства егера, але ў 2010 Вярхоўны Суд замяніў пакараннне на 20 гадоў няволі, а з улікам розных амністыяў – на 17 гадоў. У 2014 годзе яго перавялі на «хатнюю хімію», праз тры гады Бут-Гусаім памёр ва ўзросце 59 гадоў.
Падобны выпадак быў і Расеі: Анвар Масалімаў у 1990-я быў прысуджаны да расстрэлу, але праз увядзенне мараторыю яму спачатку замянілі пакаранне на пажыццёвае зняволенне, а пасля гуманізацыі заканадаўства адпусцілі праз 25 адседжаных гадоў. На свабодзе ён пратрымаўся два гады, а пасля парэзаў нажом сабутэльніка і вярнуўся ў турму.
За што сядзеў Бяскроўны?
У 2002 ці 2003 годзе Берасцейскі абласны суд прысудзіў яго да пажыццёвага тэрміну за забойства, спробу забойства і згвалтаванне. Але ўрэшце Вярхоўны Суд прыняў да ўвагі ягоную апеляцыю і змякчыў яму прысуд, замяніўшы яго на 25 гадоў зняволення.
У выніку Бяскроўны правёў за кратамі каля 23 гадоў. Яшчэ два гады яму скінулі праз амністыі, якія на пачатку стагоддзя прымяняліся амаль да ўсіх катэгорый злачынцаў, у тым ліку і да забойцаў. Апроч таго, час перабывання ў СІЗА мусілі пералічыць з разліку дзень за паўтара.
Што ўчыніў Бяскроўны?
У пружанскую міліцыю прыбегла 17-гадовая дзяўчына, якая сказала, што цудам уратавалася ад маньяка.Так жахлівая праўда выйшла вонкі.
Дзве непаўналетнія сяброўкі позна ўвечары вярталіся з дыскатэкі ў Пружанах у суседняе ўрочышча Пясчына. Побач спыніўся аўтамабіль: давайце падвязу. За стырном быў той самы Юрый Бяскроўны – 24-гадовы жыхар Пружанаў, якога ўдома чакалі жонка і маленькі сын.
Па дарозе Юрый заехаў у краму па віно з півам, а пасля прапанаваў прадоўжыць знаёмства каля возера. Бяскроўны палічыў, што перад ім прастытуткі. Калі апынулася, што гэта не так, ён раззлаваўся і вырашыў дабіцца свайго з дапамогай нажа.
Пакуль Бяскроўны гвалціў адну з дзяўчат, другая выбралася з машыны і схавалася ў кустах. Каб схаваць згвалтаванне, Юрый забіў першую дзяўчыну – 30 удараў нажом і каменем.
Пасля пачаў шукаць другую, але не заўважыў яе ў цемры. Ён вырашыў, што яна пабегла па дарозе ў горад і паехаў туды. Калі зразумеў, што памыліўся, то вярнуўся, але яна паспела схавацца больш надзейна. Маньяк да раніцы шукаў другую дзяўчыну, але так і не знайшоў.
Пад раніцу Бяскроўны закінуў труп першай дзяўчыны ў багажнік, адвёз яго далей у лес, кінуў у яму. Пасля чаго паехаў дадому, дзе яго адразу затрымалі.
Што кажуць сведкі з калоніі?
У адным атрадзе з ім апынуўся палітзняволены блогер «Vadimati» (Вадзім Ермашук), асуджаны за абразу Лукашэнкі і здзек з дзяржаўных сімвалаў. Ён падзяліўся з «Нашай нівай» сваімі ўражаннямі ад камунікацыі з Бяскроўным. Расповед Ермашука дапоўніў іншы зняволены Андрэй Маёраў (імя змененае), які быў асуджаны паводле эканамічнага артыкулу.
Абодва адзначаюць, што ўмовы ўтрымання забойцы і гвалтаўніка Бяскроўнага былі нашмат лепшыя, чым у палітвязняў. Адміністрацыя не пераводзіла яго ў нізкі статус, ён нават меў «прэстыжную» працу – стаў адказным за захоўванне і выдачу іншым вязням асабістых рэчаў у гаспадарчым атрадзе, а таксама выдаваў нажы.
«Як я зразумеў, ён атрымаў такую класную пасаду сваёй супрацай з мянтамі. Хадзіў як блатны. Усе хавалі інфу, што ён гвалтаўнік. Яго зэкі недалюблівалі, але асабліва таго не паказвалі, бо ён быў пад дахам», – кажа Ермашук.
Ён адзначае, што праз тое, што Бяскроўны сам моцна баяўся перайсці ў нізкі статус, ён надзвычай грэбліва ставіўся да такіх, як Вадзім:
«Калі я прыходзіў, ён пачынаў крычаць: «Ты, ідзі апошнім у чаргу!» Я ў адказ не маўчаў, і ён тады ішоў скардзіцца мянтам. Асноўны канфлікт у нас з ім здарыўся, калі я ў туалеце выкідваў смецце і не заўважыў, што ён ззаду, таму крыху зачапіў. І ён адразу мне: «Ты што, ты, б*я, сваё месца ведай». А я яму: «Слухай, за*упа, паглядзі на свой артыкул і потым вякай». Але ўсё так ці інакш даходзіла да адміністрацыі».
Сярод абавязкаў Бяскроўнага таксама была выдача зняволеным лістоў, якія прыйшлі ім з дому. Раніцай працаўнікі адміністрацыі аддавалі яму лісты, і ён раздаваў іх зняволеным па вяртанні з працы.
Маёраў расказвае, што неяк Бяскроўнага злавілі на тым, што ён у сваім пакоі чытае чужыя лісты і разглядае чужыя фотаздымкі – абсалютна недапушчальная рэч у калоніі, дзе кожны павінен дбаць аб прыватнасці іншага. Аднак адміністрацыя не пакарала яго за гэта.
«Ён быў за Расею, за Пуціна, за вайну. Пастаянна падтакваў навінам: «О, правільна Пуцін робіць!» – згадвае Ермашук.
Былы палітвязень перакананы, што Бяскроўнага падрыхтавалі шкодзіць палітычным, – у прыватнасці, ствараць умовы, каб тыя трапілі ў ШІЗА.
Напрыклад, Маёраў згадвае, што пасля пачатку вайны Бяскроўны склаў спіс тых, хто пачас прагляду навінаў публічна падтрымліваў Украіну і абураўся расейскай агрэсіяй, і перадаў яго адміністрацыі. Усе гэтыя людзі трапілі ў штрафны ізалятар. А ён працягнуў глядзець навіны і падтрымліваць Расею.
Тэса Анэйда / belsat.eu
