Кожны замежнік у Польшчы рана ці позна сутыкаецца з сістэмаю аховы здароўя, разабрацца ў якой самастойна і без мігрэні даволі складана. «Белсат» зрабіў частку працы за вас і тлумачыць, як працуе дзяржаўнае медстрахаванне, ці можна жыць у краіне без страхавання і чым адрозніваецца прыватнае страхаванне.
Чым адрозніваюцца ZUS і NFZ?
Для пачатку крыху тэорыі. ZUS (Zakład Ubezpieczeń Społecznych) – гэта інстытут сацыяльнага страхавання, што займаецца пенсіямі, бальнічнымі і дапамогаю на дзяцей у Польшчы. Паводле функцыяў падобны да ФСАН у Беларусі.
А вось NFZ (Narodowy Fundusz Zdrowia) – гэта дзяржаўны фонд здароўя, што ўваходзіць у склад ZUS. Ён адказвае за страхаванне ў сферы аховы здароўя і займаецца фінансаванне медпаслуг.
Як працуе медстрахаванне ў Польшчы?
Ёсць дзяржаўнае і прыватнае медычнае страхаванне. Большасць працаўнікоў у Польшчы аўтаматычна атрымліваюць дзяржаўную страхоўку ад NFZ – страхаваць іх абавязаны наймальнік пры заключэнні «umowa o pracę» або «umowa zlecenie». Толькі «umowa o dzieło» (аналаг дамовы падраду) не ўключае аплату такога медстрахавання.
Прыватнае медстрахаванне можна набыць самастойна, самыя распаўсюджаныя прыватныя ўстановы здароўя – «Lux Med» і «Medicover». Ёсць пакеты на аднаго чалавека ці сям'ю, ад мінімальнага да пашыранага.
Але агулам замежнік можа жыць у Польшчы і без страхавання. Пакарання за тое няма, а купляць візіты да патрэбных дактароў можна ў любым медцэнтры.
Для чаго ўвогуле патрэбнае страхаванне ад NFZ? Ці можна замяніць яго прыватным?
Большасць прыватных страховак не пакрываюць кошт шпіталізацыі, складаныя аперацыі, хіміятэрапію, неадкладную дапамогу і шмат чаго іншага. Калі ж вам спатрэбілася тэрміновая дапамога (напрыклад, у выпадку ДТЗ або прыступу апендыцыту), а дзяржаўнай дамовы страхавання ў вас няма, рыхтуйцеся да велізарных рахункаў за дапамогу ці лячэнне. Нават выклікаць хуткую дапамогу без такога страхавання будзе каштаваць вельмі дорага.
Акрамя таго, дзяржстрахаванне дае вам права на бясплатнае наведванне шматлікіх дактароў, аналізы і лячэнне ў клініках па ўсёй Польшчы. Зразумець, у які медцэнтр ісці, можна з надпісаў «NFZ» на ўваходных дзвярах ці праз адмысловы сайт. Гэта могуць быць і прыватныя медцэнтры, дзе таксама прымаюць дактары, якія вядуць прыём у межах NFZ.
Пры гэтым дабравольнае страхаванне NFZ каштуе даражэй за любую прыватную страхоўку – 9 % ад сярэдняй зарплаты ў краіне. На гэты момант кошт складае 744,22 злотага за месяц. Гэта прыкладна ўдвая даражэй за пашыраны пакет прыватнага страхавання на дваіх.
Але ёсць нюанс – чаргі да вузкіх спецыялістаў паводле NFZ у вялікіх гарадах можна чакаць літаральна гадамі.
Менавіта таму шмат хто, маючы абавязковае медстрахаванне праз працадаўцу, купляюць сабе прыватную – час чакання дактароў скарачаецца ў разы.
Калі ў мяне «umowa o dzieło» або я не працую, я не магу атрымаць дзяржстрахавання?
Калі ў вас няма сямейніка, які мае дзяржаўнае страхаванне, застаецца толькі падпісаць дамову добраахвотнага страхавання з NFZ. З яго дапамогаю таксама можна будзе бясплатна дадаць да страхавання сваіх блізкіх сваякоў і сямейнікаў.
Сцісла працэс выглядае так: вы падпісваеце заяву і разам з неабходнымі дакументамі аддаяце іх у офіс NFZ або адпраўляеце поштаю/праз платформу ePUAP, потым запаўняеце яшчэ адмысловую форму ZUS ZZA у аддзяленні ZUS ці праз сайт. Не забудзьцеся ўпісаць туды сямейнікаў.
Пасля гэтага вам дадуць асабісты рахунак, на які трэба будзе да 20 дня наступнага месяца пералічыць складку за мінулы месяц. Акрамя таго, кожны месяц трэба будзе падаваць разліковую дэкларацыю ZUS DRA за мінулы месяц (лепш рабіць гэта онлайн праз сістэму e-platnik, але можна і ў офісе ZUS).
Важны нюанс: калі вы захочаце скасаваць дамову добраахвотнага страхавання, а потым ізноў вярнуцца да яе, ваш чакае дадатковая аплата (у народзе яе называюць «штрафам»). Напрыклад, у выпадку перапынку ў добраахвотным страхаванні тэрмінам 3–12 месяцаў давядзецца даплаціць 1653,83 злотага. Каб не плаціць гэтыя грошы, дастаткова хаця б на месяц заключыць «umowa o pracę» або «umowa zlecenie» – зарэгістраваць вас у ZUS павінен будзе працадаўца і старая запазычанасць за складкі NFZ абнуліцца.
Як карыстацца страхаваннем NFZ?
Калі з прыватным страхаваннем усё з большага зразумела (у іх ёсць мабільныя аплікацыі для рэзервавання візіту да лекара ці на аналізы), то з NFZ усё больш складана. Дадае галаўнога болю і тое, што літаральна кожны рух трэба рабіць праз асобную платформу.
Пасля заключэння дамовы варта абраць сабе сямейнага доктара («lekarza rodzinnego») праз платформу IKP, які будзе выдаваць вам скіраванні да іншых лекараў і на аналізы ў межах бясплатнага абслугоўвання. Можна абраць лекара, які валодае зручнай вам моваю.
Атрымаўшы ад лекара скіраванне на абследаванне, вы самі павінны будзеце шукаць, дзе можна зрабіць яго хутчэй у сваім горадзе. Патрапіць да некаторых лекараў можна без скіравання свайго тэрапеўта: напрыклад, да стаматолага, гінеколага ці хірурга.
Усе рэцэпты і гісторыю лячэння можна знайсці на партале pacjent.gov.pl, чэргі да лекараў і на даследаванні ў вашым горадзе – на terminyleczenia.nfz.gov.pl, водгукі на розных лекараў – на znanylekarz.pl, атрымаць электронны рэцэпт без наведвання доктара магчыма на erecept.pl.
Тэса Анэйда belsat.eu
