Фархад Мэмэдаў, дырэктар Цэнтру даследаванняў Паўднёвага Каўказу, у каментары «Белсату» расказаў, як зменяцца стасункі Баку і Масквы пасля таго, як прэзідэнт Азербайджану Ільхам Аліеў публічна абвінаваціў Расею ў збіцці азербайджанскага самалёта.
Фархад Мэмэдаў адзначыў, што ў сваіх размовах з Уладзімірам Пуціным і ў інтэрв’ю азербайджанскім медыям Ільхам Аліеў акрэсліў тое, чаго ён хоча ад Расеі: прабачэнняў за збіццё самалёту, пакарання вінаватых і кампенсацыі пацярпелым.
«Прэзідэнт Азербайджану адзначыў, што, на жаль, цягам трох дзён мы бачылі з расейскага боку працісканне розных версіяў, прапанову лакалізаваць расследаванне гэтага інцыдэнту ў межах авіяцыйнага камітэту СНД, што было адхілена з боку Азербайджану. І мы не чулі выбачэнняў. На сёння ў нас ёсць прабачэнні прэзідэнта Пуціна, што былі ўчора, але гэта былі прабачэнні за адказнасць у паветранай прасторы», – сказаў эксперт.
Паводле яго, Крэмль мог бы ўзяць на сябе віну і «закрыць тэму», «але расейскі бок, я так разумею, выбраў іншы шлях». У выніку Баку пачынае задаваць дадатковыя пытанні: чаму самалёт не быў прыняты іншымі аэрапортамі і чаму не было закрытае неба, калі ідуць актыўныя баявыя дзеянні.
,,«Каб не было гэтых пытанняў, трэба было на самым пачатку прызнаць віну. Гэтага не адбылося, таму пытанні будуць заставацца. І кожны элемент перыяду расследавання будзе суправаджацца велізарнай інфармацыйнай бурбалкаю. Якая будзе, скажам так, адкрыта антырасейскаю», – адзначыў Мэмэдаў.
Эксперт нагадаў, што Азербайджан не далучаўся да санкцыяў супраць Расеі за вайну ва Украіну і чакае да сябе «такога ж стаўлення, якое ў нас да Расейскай Федэрацыі». Паводле яго, расследаванне авіякатастрофы будзе «іспытам на трываласць» двухбаковых стасункаў. І яго б не было, калі б Крэмль адразу прызнаў сваю віну.
«За гэтыя тры дні, і прэзідэнт гэта адзначыў, мы ўбачылі розныя версіі – ад птушак да выбуху газавага балона. Мы ўбачылі, што розныя вежы Крамля дзейнічаюць па-рознаму. Але Азербайджан ясна даў зразумець, што нас не цікавіць спецыфіка стасункаў Масквы і Чачэніі і гэтак далей. Для нас гэта суб’ект Расейскай Федэрацыі, і гэта Расейская Федэрацыя, гэта збройныя сілы Расейскай Федэрацыі», – падкрэсліў Мэмэдаў.
Ён адзначыў, што Масква зацікаўленая ў тым, каб найхутчэй закрыць гэтае пытанне, бо «інфармацыйны шум вельмі вялікі і выкарыстоўваецца супраць Расеі». Аднак, дадаў эксперт, Крэмль не робіць адпаведных крокаў, якіх чакае Баку.
Мэмэдаў не думае, што супрацьстаянне ў гэтым пытанні спрычыніцца да скарачэння існых двухбаковых стасункаў, але «мы, магчыма, не пачнём нічога новага» або будуць зацягвацца новыя праекты.
,,«Усё гэта будзе залежаць ад таго, як сябе будуць паводзіць у Крамлі. Прэзідэнт Азербайджану ясна даў зразумець, што разнастайнымі метадамі развесці гэтую тэму нейкімі іншымі версіямі, адказнасці пазбегнуць не ўдасца. І калі ў Крамлі прымуць пастановы нейкія захады рабіць супраць Азербайджану, мы гэта бачылі ў мінулыя гады, Азербайджан будзе таксама адпаведна рэагаваць. Гэты інцыдэнт і стаўленне да яго – чарговы іспыт. Я думаю, што пакуль расейскі бок гэты іспыт не вытрымлівае», – заключыў эксперт.
Нагадаем, 25 снежня каля гораду Актаў у Казахстане разбіўся самалёт «Embraer 190», што выконваў рэйс J28243 з Баку ў Грозны. На яго борце былі 67 чалавек – 62 пасажыры і пяць членаў экіпажу. Пасля ўзнікнення пазаштатнай сітуацыі на борце дыспетчары адмовілі яму ў пасадцы ў Грозным і Махачкале. Лайнер некалькі разоў спрабаваў здзейсніць вымушаную пасадку і быў перанакіраваны праз Каспійскае мора ў Казахстан.
Не даляцеўшы да аэрапорту Актаў некалькі кіламетраў, самалёт упаў пасярод стэпу і выбухнуў. Насавая частка цалкам згарэла, хваставая адвалілася і ацалела. Менавіта ў ёй былі 29 пасажыраў, якія выжылі. Іх даставілі ў шпіталь Актаў. Пазней сталася вядома, што прычына непаладак у самалёце – вонкавае ўздзеянне, а менавіта абстрэл з расейскіх сродкаў СПА. Уладзімір Пуцін выказаў прабачэнні прэзідэнту Азербайджану Ільхаму Аліеву ў сувязі з тым, што трагічны інцыдэнт адбыўся ў паветранай прасторы Расеі. Але Аліева гэта, падобна, не задаволіла, і 29 снежня ён пацвердзіў, што самалёт атрымаў пашкоджанні ў выніку абстрэлу з зямлі.
Аліеў падкрэсліў, што, нягледзячы на відавочныя факты, некаторыя колы ў Расеі аддавалі перавагу версіі пра нібыта сутыкненне лайнера з птушкамі.
,,«Адным з момантаў, які нас засмуціў і здзівіў, было тое, што расейскія афіцыйныя структуры высунулі версіі пра выбух нейкага газавага балона. То бок гэта адкрыта паказвала, што расейскі бок хоча замяць пытанне, і гэта, вядома, нікому не робіць гонару», – сказаў Аліеў.
Азербайджанскі прэзідэнт падкрэсліў, што, вядома, самалёт быў збіты не наўмысна. Аднак, на думку Аліева, прызнаць сваю віну, своечасова выказаць прабачэнні Азербайджану, што лічыцца дружалюбнай краінаю, і данесці гэта да грамадскасці – усё гэта захады і крокі, якія неабходна было зрабіць. «На жаль, першыя тры дні мы не чулі ад Расеі нічога, акрамя версіяў, поўных трызнення», – сказаў кіраўнік дзяржавы.
Канстанцін Карней, Якуб Хруст belsat.eu, vot-tak.tv
