Напрыканцы мінулага тыдня ў Менск прыляцелі чатыры самалёты «Airbus» авіякампаніі з Гамбіі «Magic Air». Эксперт у авіяцыйнай галіне сказаў «Белсату», што наўрад ці гэтыя лайнеры набыла «Белавія». Самыя імаверныя атрымальнікі самалётаў — Расея або Іран, якія набываюць судны ў абыход санкцыяў.
У аэрапорт Менску завіталі тры самалёты «Airbus A330-243» і адзін «Airbus A320-200». Яны прыляцелі з Каіру, Стамбулу і сталіцы Аману Маскату. Там лайнеры прастойвалі доўгі час, паведаміў Telegram-канал «Авиаторщина». На гэтую гісторыю таксама звярнула ўвагу нямецкае выданне «FOCUS» і швейцарскі праект «aeroTELEGRAPH».
Гэтыя «Airbus» належаць авіякампаніі з Гамбіі «Magic Air», і гэта ўвесь яе флот. Фірма стала ўласніцаю суднаў у кастрычніку-снежні летась. Да тае пары самалёты належалі ліванскай авіятранспартнай кампаніі «Lebanon Sky Aviation».
Лайнеры не новыя: А320 зроблены 19 гадоў таму, A330 — 22 гады.
Навошта гэтыя самалёты прыляцелі ў Беларусь, невядома. Гэтаксама няма аніякай афіцыйнай інфармацыі пра іхны далейшы лёс. Аднак эксперт у авіяцыйнай галіне, з якім паразмаўляў «Белсат», упэўнены, што тут ідзецца «пра нейкую шэрую схему». Хутчэй за ўсё, гэтыя лайнеры прызначаныя Расеі або Ірану:
«Расея мае вострую патрэбу ў самалётах з увагі на санкцыі. У іх багата кампаніяў, што эксплуатуюць “Airbus”. Ніхто не ведае, калі ўдасца імпартазамясціць МС-21 і “SuperJet”, і там да айчынных самалётаў ставяцца ўсё-ткі з сур’ёзнай доляй скепсісу. Вось і даводзіцца звяртацца да шэрых схемаў з набыццём лайнераў».
Суразмоўца «Белсату» растлумачыў, чаму гэтыя «Airbus» невядомай афрыканскай авіякампаніі наўрад ці застануцца ў Беларусі:
«“Белавія” цяпер самалёты не нашкодзілі б, пагатоў іх “Boeing”, былы танкалёт, не маладзее і ўжо набліжаецца да таго веку, які гендырэктар кампаніі Ігар Чаргінец называў максімальным для выкарыстання: 30—35 гадоў. Пры гэтым у Менск прыляцелі “Airbus”, а парк “Белавія” рэпрэзентаваны толькі “Boeing”. Набыццё такіх чатырох лайнераў, хаця і не новых, — гэта дорага, дый у такім выпадку запатрабуецца перанавучанне пілотаў на іншы тып і сур’ёзнае пераабсталяванне рамонтнай базы для тэхабслугоўвання, а гэта — час і немалыя грошы».
Эксперт нагадаў, што летась нацыянальны перавознік раскрыў свае бліжэйшыя планы, і ў іх нічога не было пра набыццё «Airbus».
Што датычыць версіяў, навошта таямнічыя самалёты прызямліліся ў Менску, то пэўнасці тут мала. Суразмоўца «Белсату» мяркуе, што лайнеры маглі прыляцець дзеля фарбавання:
,,«На тэрыторыі Менскага заводу цывільнай авіяцыі № 407 нядаўна адкрылі комплекс фарбавання самалётаў. Там велічэзны ангар. На сайце заводу адзначаецца, што цяпер яны могуць фарбаваць любыя тыпы паветраных суднаў. Таму цалкам верагодна, што ў Менск яны прыбылі на фарбаванне».
Нельга таксама выключаць, што ў Беларусі «будуць развязваць пэўныя юрыдычныя нюансы з гэтымі бартамі», падсумаваў аналітык.
Былы кіраўнік дзяржаўнай авіяцыйнай службы Украіны Дзяніс Антанюк у размове з «Белсатам» таксама дапусціў, што «Airbus» прыляцелі ў нашую краіну на фарбаванне:
«Калі з Украіны, Беларусі і Усходняй Еўропы самалёты ганялі на фарбаванне ў Кітай, то прыгнаць іх у Беларусь, да якой тры гадзіны лёту, мабыць, слушна».
Ён назваў яшчэ адну версію падазронага падарожжа самалётаў: іх разбяруць на запчасткі і адправяць у тую ж Расею.
«Вялікая імавернасць таго, што гэтыя самалёты потым будуць лятаць паміж Сургутам і Масквою, або рухавік будзе выкарыстоўвацца на самалёце, які ляціць з Екацярынбургу ў Новасібірск», — сказаў Антанюк.
Ён падсумаваў, што ўсё гэта робіцца з адной мэтаю:
«Такія схемы былі ва Украіне, калі цягам многіх гадоў з дапамогаю ліванскіх фірмаў, зарэгістраваных ва Украіне, заводзіліся падсанкцыйныя самалёты, якія потым ішлі ў Іран, Афганістан, Афрыку. Мяркую, што гэта акурат такая ж схема дзеля абыходу санкцыяў».
Пасля пачатку поўнамаштабнай вайны Захад забараніў сваім кампаніям прадаваць Расеі самалёты і запчасткі, а таксама ладзіць тэхнічнае абслугоўванне лайнераў. Каля 500 суднаў — гэта ледзь не палова ўсяго цывільнага флоту — не могуць пакідаць паветраную прастору Расеі праз пагрозу канфіскацыі ў іншых краінах з увагі на патрабаванне лізінгадаўцаў. У 2022 годзе ў свеце арыштавалі 77 самалётаў расейскіх авіякампаніяў.
Запчасткі Расея атрымоўвае рознымі шляхамі, у тым ліку разбіраючы самалёты і прывозячы кантрабанду. Эксперты папярэджваюць пра пагрозу авіякатастрофаў без належнага абслугоўвання бартоў і праз выкарыстоўванне дэталяў, набытых не наўпрост у вытворцаў самалётаў.
Авіяцыйныя санкцыі супраць Беларусі Захад ухваляў некалькі разоў: спачатку за прымусовую пасадку самалёта «Ryanair», а потым — за суўдзел у расейскай агрэсіі. «Белавіі» забаронена лятаць над тэрыторыяй краінаў ЕЗ, купляць беспасярэдне ў заходніх вытворцаў лайнеры і запчасткі да іх.
Сцяпан Кубік, «Белсат»
