«Белая бяроза» цяпер «Біла береза», а «Пломбір Бєлорусії» – проста «Пломбір»
Нягледзячы на вайну, ва ўкраінскіх крамах яшчэ можна знайсці нават апошнія расейскія прадукты накшталт кансерваў «Русский берег». Але і расейскія, і беларускія, і псеўдабеларускія прадукты знікаюць з украінскіх крамаў.
Украіна амаль цалкам спыніла гандаль з Беларуссю пасля пачатку поўнамаштабнага расейскага нападу. Са студзеньскіх 564 млн долараў ЗША экспарт тавараў абваліўся да 10–15 млн долараў у сакавіку і красавіку (навейшых звестак няма).
Падчас першай фазы нападу расейскія войскі ішлі ў тым ліку з тэрыторыі Беларусі, таксама з беларускай тэрыторыі вяліся абстрэлы. Беларускія войскі так і не ўвайшлі ва Украіну, ужо тры тыдні Расея не выкарыстоўвае беларускай тэрыторыі і паветранай прасторы для ўдараў па Украіне. Хоць асобныя ўкраінскія палітыкі яшчэ вераць у рэжым Аляксандра Лукашэнкі як гарантыю беларускага суверэнітэту, стаўленне ўкраінцаў да беларусаў рэзка пагоршылася і не паляпшаецца. Гэта прыводзіць да сістэматычнай дыскрымінацыі беларусаў ва Украіне – у тым ліку тых, хто Украіне актыўна дапамагае. А таксама прыводзіць да знікнення ўкраінскіх псеўдабеларускіх брэндаў.
У 2000-х і 2010-х ва Украіне з’явіўся шэраг харчоў, якія маскаваліся пад беларускія, хоць вырабляліся ва Украіне. Асноўная частка такіх псеўдабеларускіх прадуктаў мела чырвона-зялёнае аздабленне, нярэдка ўжываўся арнамент з дзяржаўнага сцяга, часам выкарыстоўвалася беларуская мова, але на гэтым адсылкі да Беларусі заканчваліся.
«Белая бяроза» – брэнд марозіва і паўфабрыкатаў, якія выраблялі ва ўкраінскім Дняпры. У 2013 годзе ідэю маскавання пад беларускія прадукты ва Украіне называлі ўдалай: узялі наяўны «імідж беларускіх прадуктаў» і такім чынам «мінімізавалі выдаткі на пазіцыянаванне». Сцвярджалася, што і рэцэпты, і сыравіна – беларускія. Але калі спачатку кампанія закупляла сыравіну ў беларускай «Бабушкінай крынкі», то цяпер перайшла на ўкраінскую сыравіну.
Цяпер сайт «Белай бярозы» bbyaroza.by (звярніце ўвагу: дамен беларускі) адключаны, бо «абнаўляецца», але лагатып на ім ужо па-ўкраінску: «Біла береза». Яшчэ ў чэрвені сайт працаваў, а назва была часткова перакладзеная: то «Біла бяроза», то «Бєлая бяроза». Этыкеткі ўжо мяняюць на цалкам украінскія там, дзе гэта магчыма. А яшчэ нядаўна на сайце тлумачылі: «Біла — значить світла, чиста. Краса Білорусі скромна і ніжна».
«Вятрачок» – сітро (моцна газаваны ліманад) і дзюшэс (ліманад з грушавым сіропам), якія выраблялі ў Кіеве «паводле беларускага рэцэпту», паводле ліцэнзіі заводу «Аліварыя» (які таксама ўваходзіць у «Carlsberg Group»). Інфармацыя на этыкетцы была па-ўкраінску і часта па-беларуску (пры тым, што сама «Аліварыя» дае на этыкетцы рэкламныя фразы па-беларуску, а інфармацыю аб прадукце – па-расейску). Ды чамусьці тыя, хто перадаў украінцам рэцэпт, дапусцілі ў назве памылку: па-беларуску мусіла быць «Ветрачок». Цяпер напой знік з сайту вытворцы «Карлсберг Україна» і большасці крамаў, але застаецца ў асобных каталогах.
«Мінскае Жыгулёўскае» – піва беларускай «Аліварыі», якое некалі варылі таксама ва Львове і Кіеве на заводах украінскага «Карлсбергу», нават ляпілі акцызную марку на піва ўкраінскай вытворчасці дзеля маскавання. Яшчэ ў лютым яно часта траплялася ва ўкраінскіх крамах, цяпер – радзей, але не знікла цалкам з продажу, толькі з сайту вытворцы. Паралельна з тым украінскі «Карлсберг» даўно вырабляе проста «Жигулівське».
«Нацыянальныя беларускія традыцыі» – брэнд запарожскай кампаніі «Оліс», пад якім выпускаюцца маянэзы, кетчупы і гарчыцы. Згадкі пра такі брэнд няма на сайце вытворцы, але праз тэлефон у кампаніі кажуць: такія маянэзы выпускаюцца, проста крамы іх не закупляюць «са зразумелых прычынаў». І прапануюць даць кантакт адказнага за продажы, калі ўсё ж ёсць жаданне закупіць для крамы. Сапраўды, асобныя інтэрнэт-крамы яшчэ прапануюць «беларускую традыцыю» з Запарожжа.
З гэтым брэндам нават быў скандал: Антыманапольны камітэт абурыўся тым, што «Беларускія традыцыі» вырабляюць паводле ўкраінскіх стандартаў, а не беларускіх, як сцвярджалася ў рэкламе. Скандал пачаўся з таго, што жыхарка Запарожскай вобласці купіла згушчонку, бо пераблытала яе з рагачоўскай, а тая выявілася ўкраінскай. Падчас таго скандалу чарнігаўскія журналісты звярнулі ўвагу на «фэйкавае беларускае» масла, якое нібыта выраблялася на беларускіх заводах, якіх напраўду не існуе.
«Пломбір Бєлорусії» – марозіва кампаніі «Ласка» з Крапыўніцкага, цэнтру Кіраваградскай вобласці. З ім такая ж сітуацыя: на сайце вытворцы даўно няма згадак пра «Бєлорусію», але ў асобных крамах такое марозіва яшчэ прадаецца, нягледзячы на колішні скандал з выкарыстаннем афармлення «Белай бярозы». Затое ў кампаніі ёсць навінка: проста пламбір без «Бєлорусії», але ў жоўта-блакітным аздабленні.
«Двері Білорусії» – вялікая ўкраінская сетка крамаў з дзвярыма, вокнамі і фурнітурай, якая працуе аж з 2005 года. Яшчэ ў 2009 годзе кампанія перанесла ўсю вытворчасць у Ковэль, што ў Валынскай вобласці, і цяпер прадае толькі ўкраінскія дзверы. У сувязі з ваенным становішчам кампанія апублікавала заяву, у якой запэўнівае, што «не мае ніякай сувязі з Рэспублікай Беларусь».
Алесь Наваборскі belsat.eu
