Кірылюк: Калі не хапае сумлення, хай бы спрацаваў страх

Відавочна, што рызыка існуе, бо:

• Пуцін ужо выкарыстоўваў тэрыторыю Беларусі для ваеннай агрэсіі, што дало ягоным войскам магчымасць скараціць шлях да Кіева.
• Анансаваныя на беларускіх землях вучэнні з удзелам расейскай арміі нагадваюць мінулыя «вучэнні», якія праявіліся як аперацыя прыкрыцця расейскай агрэсіі супраць Украіны.
• Апошнія месяцы Нарышкін прыязджаў у Беларусь якраз для таго, каб пагражаць менавіта з Менску Літве і Польшчы.
• Магчымасць такой эскалацыі – акурат тое, навошта Пуцін апошнія гады працягвае ўтрымліваць Лукашэнку.
• Папярэднія заявы пра размяшчэнне ў Беларусі ядравай зброі і ракетаў «Арэшнік» таксама не сведчаць аб мірных намерах.

Вядома, існуюць слушныя аргументы супраць такога сцэнару:

• Калі армія РФ трэці год не можа прасунуцца на некалькі кіламетраў ва Украіне, ці сапраўды напад на краіну NATO палепшыць стан расейскага войска? Ці не выклікае гэта якраз поўнае эмбарга з боку заходніх краінаў і зняцце ўсіх абмежаванняў для Украіны на дальнасць запуску ракетаў і колькасць паставак зброі з дадатковай магчымасцю ўдзелу войскаў краінаў NATO супраць Масквы? І без наземнай аперацыі актыўныя авіяўдары з боку краінаў NATO, нават без удзелу ЗША, нават не з усяго ЕЗ, а толькі з выбраных краінаў, у стане нанесці вялізныя страты РФ, якія могуць стаць для расейскай арміі фатальнымі. А ўлічваючы палітычную сітуацыю ў РФ, ваенная параза можа зрабіцца не толькі фіналам рэжыму Пуціна, але і фіналам дзяржаўнасці імперскай федэрацыі.
• «Не ад добрага жыцця апошнія расейскія наступы ідуць на матацыклах».
• «Хочаш хуткай паразы – адкрывай другі фронт».

Цікава, што такая напружанасць дае падставы для распаўсюду чарговых канспіралагічных тэорыяў кшталту «Лукашэнка не задавальняе Маскву» і «Крэмль жадае пазбавіцца Лукашэнкі». Гэта выглядае на ненавуковую фантастыку, бо:

• Лукашэнка ідэальны партнёр для расейцаў усе 30 гадоў свайго кіравання. Ідэальны не ў сэнсе ідэальнасці сваіх паводзінаў, бо былі прыклады, калі ён і супярэчыў Крамлю, а ідэальны ў параўнанні з усімі астатнімі магчымымі кандыдатамі на пасаду губернатара «Северо-Западного края», якім Масква дагэтуль бачыць Беларусь.

• Ніхто з вядомых публічных палітыкаў і блізка не даў бы Маскве таго, што даваў Лукашэнка: выкарыстання тэрыторыі для ваеннага нападу на суседа. Уявіць у такой ролі ні Статкевіча, ні Севярынца, ні Пазняка, ні Ціханоўскага, ні Бабарыку абсалютна немагчыма.

• Неабходнасць таго, каб Беларуссю кіраваў той, хто дапаможа ажыццявіць напад на Украіну, і ёсць галоўнай прычынай, чаму РФ падтрымала ў 2020-м Лукашэнку. Без дапамогі РФ Лукашэнка б не пратрымаўся тады і да канца жніўня.

• Цяпер Лукашэнка – той, на кім завязаная сістэма персанальнай улады ў Беларусі. У Лукашэнкі няма партыі, няма ідэалогіі. УНС не выглядае як працоўны механізм замены кадраў, якім была кампартыя ў Савецкім Саюзе. У кожнага новага пераемніка, нават падтрыманага двайным дабраслаўленнем ад Пуціна і Лукашэнкі, будзе першы час праблема з падпарадкаваннем сабе вертыкалі. Палітычны крызіс 2020-га не развязаны на сёння і блізка.

• Паставіць кагосьці замест Лукашэнкі для Масквы азначае не ўзмацненне кантролю над тэрыторыяй, а, наадварот, павелічэнне нестабільнасці для свайго ўплыву ў Беларусі і нават рызыкі страты ўлады над гэтым кавалкам рэгіёну.

• Якія плюсы для Пуціна дасць змена Лукашэнкі цяпер? Лукашэнка і так робіць усё, што РФ трэба. Няма нічога такога, што б не зрабіў Лукашэнка дзеля расейцаў, каб утрымаць сваю ўладУ, што на ягоным месцы зрабіў бы іншы незалежны кандыдат.

• Калі б Масква сапраўды хацела замяніць Лукашэнку, то хто мог бы ёй перашкодзіць? Прарасейскія генералы і амапаўцы, якія адкрыта мараць аб расейскіх заробках і пенсіях, самая рускамірская страта беларускага грамадства? Іхны прынцып жыцця – «мая хата з краю», яны дакладна з расейцамі за Лукашэнку ваяваць не будуць.

Лукашэнка не абаронца ад вайны, а менавіта той чалавек, што прывёў вайну ў Беларусь.

І таму, цалкам разумеючы псіхалагічную прагу беларусаў да таго, каб найвялікшую нашую праблему развязала Масква, на якую шмат хто з беларусаў дагэтуль глядзіць як на наймацнейшага гульца ў рэгіёне, я ўпэўнены, што на РФ у гэтым сэнсе разлічваць якраз не трэба. Наадварот, для трывалай магчымасці змены рэжыму ў Беларусі з прарасейскага на дэмакратычны неабходная ваенная ці эканамічная параза Расеі.

І таму тое, што могуць цяпер рабіць беларусы, – гэта нават не аслабляць Лукашэнку, а садзейнічаць ваенна-эканамічнай паразе Расеі. Гэта можна рабіць праз эканамічныя санкцыі, праз падтрыманне Украіны, праз прававыя механізмы, што ўводзяцца ў дачыненні Пуціна і ягоных чыноўнікаў, а цяпер і да Лукашэнкі і ягоных паплечнікаў.

Сёння шмат хто заклікае да частковага зняцця санкцыяў, кажуць, быццам яны перашкаджаюць простым беларусам, што не наносяць шкоды Лукашэнку, што гэта неабходна, каб пачаць вызваляць палітвязняў. Але людзі не разумеюць, што альтэрнатыва санкцыям не адсутнасць санкцыяў, а вайна. Калі можна перадухіліць вайну праз нейкія эканамічныя захады, санкцыі, эмбарга, блакаванні, спыніць, пазбавіць рэсурсаў, гэта трэба рабіць. Ніякія грошы не каштуюць больш за жыццё чалавека. Калі гэтага не рабіць, то пашырэнне вайны на Беларусь будзе каштаваць нашаму народу сто разоў даражэй.

Дарэчы, наконт легітымных цэляў. Цяпер у Беларусі ўжо ёсць вытворчасці, што вырабляюць прадукцыю для расейскага ВПК, пра гэта некалькі расследаванняў выходзіла. Гэта легітымныя цэлі ЗСУ. Добра, што Украіна не хоча эскалаваць сітуацыю з Беларуссю на сёння. Сутыкненне ў баі з ЗСУ, якія ваююць дзясяты год, для беларускага войска, якое апошнія гады паказала сябе, толькі збіваючы дубінкамі бяззбройных грамадзянаў, будзе фатальным. І Лукашэнка – не той, хто перадухіляе вайну, а наадварот, той, хто ставіць беларусаў пад рызыку вайсковых удараў дзеля захавання сваёй улады і ўласнага ўзбагачэння. Беларускае войска цяпер не ваюе не дзякуючы Лукашэнку, а насуперак палітыцы Лукашэнкі. Беларускае войска цяпер не ваюе дзякуючы беларускаму грамадству, якое значна адрозніваецца ад расейскага, бо не пранізанае такім мілітарызмам і імперскасцю. Каб гэта было не так, то на баку РФ ваявалі б не адзінкі беларусаў, а сотні тысячаў. А сёння, наадварот, сотні тысяч беларусаў пакінулі сваю краіну і сутыкнуліся з цяжкасцямі міграцыі, толькі каб не быць уцягнутымі ў чужую бессэнсоўную і подлую вайну.

І я спадзяюся, што беларускім вайскоўцам калі не сумлення, то хоць страху і мазгоў хопіць у гэта не ўвязвацца.

Міхаіл Кірылюк для belsat.eu