Дзе бабахне ў 2024 годзе? Глядзім, у якіх краінах магчымыя новыя войны
03.01.2024, 10:00
2024 год
podpis źródła zdjęcia
Мы не можам прадказаць, дзе пачнецца наступная вайна. Але можам пералічыць, дзе цяпер неспакойна.
Свет наўрад ці стане больш спакойным і мірным у 2024 годзе: нават калі завершацца нейкімі замірэннямі войны ва Украіне і Газе, сумнеўна, што не пачнецца новых канфліктаў. Мы не можам прадказаць, дзе пачнецца наступная вайна. Але можам пералічыць, дзе цяпер неспакойна.
2024 год
Год таму мы пералічвалі, дзе можа бабахнуць. Тады аналітыкі не прагназавалі перавароту ці грамадзянскай вайны ў Расеі, але паглядалі на публічную актыўнасць кіраўніка баевікоў групы Вагнэра Яўгенія Прыгожына – а ён у выніку ўчыніў правальны мяцеж. Беларусь не ўцягнулі яшчэ глыбей у вайну ва Украіне, затое «абдарылі» расейскай ядравай зброяй і вагнэраўцамі.
Нападаў Кітаю на Тайвань ці Сербіі на Косава, пра якія папярэджвалі некаторыя аналітыкі, не здарылася, але нечаканае развіццё атрымалі азербайджанска-армянскі і арабска-ізраільскі канфлікты. Здавалася б, новымі канфліктамі ў афрыканскім «пасе пераваротаў» ужо не здзівіш, але наўрад ці многія чакалі, што за адзін год палыхне ў Судане, Сьера-Леонэ, Буркіна-Фасо і Нігеры.
Чаго чакаць ад 2024 года? Як піша амерыканскі CNN, 2023 год быў «годам на мяжы», а 2024-ы можа быць нават горшым. «Politico» прадказвае, што словамі 2024 года могуць стаць «ізаляцыянізм» (калі на прэзідэнцкіх выбарах у Злучаных Штатах пераможа Доналд Трамп), «выбары» (бо яны будуць не толькі ў ЗША і могуць шмат чаго змяніць), «раскол» (не толькі праз выбары і войны) і «мір» (на які, можа марна, будуць спадзявацца).
Вучэнні расейскіх марскіх пехацінцаў (Фота: Mil.ru)
У вайне ва Украіне фронт амаль не рухаўся цягам 2023 года, нягледзячы на вялікія страты абодвух бакоў. Многія медыі сталі казаць пра тупік. У 2024 годзе гэтая вайна можа працягнуцца з рознымі сцэнарамі. Напрыклад, няўрадавая арганізацыя «GlobeSec» лічыць найбольш імаверным сцэнаром працяглую вайну на знясіленне, якая не завершыцца да 2026 года. Даволі імавернымі бачыць арганізацыя і варыянт «гібрыднай трэцяй сусветнай», у якой вайна ва Украіне «размыецца» на фоне іншых войнаў. Менш імавернымі – замірэнне праз патавую сітуацыю або паступовае вызваленне акупаваных тэрыторыяў.
Эксперт Атлантычнай рады заклікае Захад вызначыцца, ці хоча той, каб Украіна перамагла, бо для яе перамогі патрэбнае большае падтрыманне.
Хоць афіцыйны Менск падтрымлівае Крэмль у нападзе на Украіну, войскі Беларусі пакуль непасрэдна не ўступілі ў вайну. Але ў наступным годзе могуць узнікнуць умовы для глыбейшага ўцягвання Беларусі ў баявыя дзеянні – напрыклад, калі Расея наважыцца зноў ісці на Кіеў.
На постсавецкай прасторы магчымыя і іншыя ўзброеныя канфлікты. Арменія не выключае, што Азербайджан рыхтуецца да новай вайны пасля перамогі ў Карабаху.
Можа разгарэцца канфлікт вакол падкантрольнай Расеі Паўднёвай Асеціі. У Малдовы ў дадатак да Прыднястроўя могуць з’явіцца праблемы з прарасейскай Гагаузіяй.
Як паказаў пагром аэрапорту ў Дагестане, раптоўныя беспарадкі могуць пачацца і ў самой Расеі нават без сувязі з вайною ва Украіне. Ды і пытанне незадаволенасці хадою вайны не знятае – і можа зноў абвастрыцца ў сакавіку падчас прэзідэнцкіх выбараў.
Ізраільскія вайскоўцы на вучэннях (Фота: Israel Defense Forces / Flickr, CC BY-NC 2.0)
Вайна ў сектары Газа можа прыпыніцца ці нават завершыцца, ды Ізраіль усё яшчэ размыта апісвае сваю мэту як перамогу над тэрарыстамі «Хамасу» – а як тая перамога мусіць выглядаць, незразумела. Але гэтая вайна можа перакінуцца на Ліван і нават Іран, які падтрымлівае тэрарыстаў «Хізбулы» і «Хамасу».
Усё больш імавернай выглядае вялікая вайна краінаў Захаду з хусітамі ў Емене, якія вядуць баявыя дзеянні быццам бы супраць Ізраілю, але фактычна перакрываюць марскі трафік праз Чырвонае мора. Еменскіх хусітаў падтрымлівае той жа Іран – і ў марскіх атаках падазраюць ужо і яго.
Акрамя таго, трываюць баявыя дзеянні ў Сірыі і Іраку, у атаках на амерыканскіх вайскоўцаў падазраюць падтрыманых Іранам апалчэнцаў.
Кітайскія вайскоўцы на вучэннях (Фота: Liu Zhixin / Chinamil.com.cn)
Паўночная Карэя, як звычайна, пагражае вайной і балістычнымі ракетамі. У Паўднёвай Карэі хвалююцца не столькі праз «традыцыйныя» пагрозы з боку КНДР, колькі праз магчымыя атакі паводле тактыкі «Хамасу».
Да звыклых папярэджанняў пра магчымы напад Кітаю на Тайвань усё часцей дадаюцца папярэджанні пра кітайскія прэтэнзіі на амаль усё Паўднёва-Кітайскае мора (бо калісьці Кітай проста намаляваў на мапе дзевяць рысак і заявіў: «Маё»). Кітай ужо вінаваціць Філіпіны ў «правакацыях», мае прэтэнзіі таксама да Малайзіі і В’етнаму.
У М’янме грамадзянская вайна трывае з 2021 года, калі ўладу зноў захапіла вайсковая хунта. Але цяпер, падобна, Кітай можа гуляць у гэтай вайне за абодва бакі: на словах за хунту, на справах за паўстанцаў.
Не знікла пагроза новай вайны між Індыяй і Пакістанам – дзвюма ядравымі дзяржавамі.
Выбары ў Бангладэшы на пачатку студзеня могуць стаць прычынай вялікага канфлікту – яшчэ перад імі ў сутыкненнях паліцыі і дэманстрантаў загінулі прынамсі шасцёра асобаў.
Акрамя таго, Афганістан застаецца пад кантролем тэрарыстаў «Талібану», але ў краіне дзеюць паўстанцы.
Эфіопскі снайпер на баявым дзяжурстве (Фота: FDRE Defense Force / Facebook)
Шмат дзе ў Субсахарскай Афрыцы сітуацыя ўжо цяпер катастрафічная праз войны і стыхійныя бедствы: пакутуюць мільёны людзей у Дэмакратычнай Рэспубліцы Конга, Эфіопіі, Нігеры, Самалі, Малі, Буркіна-Фасо, Судане і Паўднёвым Судане…
Да спісу можа дадацца Эрытрэя, да якой мае тэрытарыяльныя прэтэнзіі Эфіопія. Або Рэспубліка Конга, у якой восенню 2023 года хадзілі чуткі пра магчымы пераварот. Або яшчэ доўгі шэраг афрыканскіх краінаў з топу «крохкіх дзяржаваў».
Косава па-ранейшаму непакоіцца, што Сербія можа напасці ў любы момант. Мексіканскія наркакартэлі становяцца ўсё больш брутальнымі – рэспубліканцы ў Штатах ужо заклікалі ўмяшацца ў тамтэйшую вайну. Венесуэла нібы адмовілася ад ідэі ўварвання ў Гаяну, але не адмовілася ад тэрытарыяльных прэтэнзіяў і фармальнай анексіі большай часткі суседняй краіны. Маштабны палітычны крызіс у Гватэмале ўжо называюць спробай перавароту, які спрабуюць учыніць непрыяцелі пераможцы выбараў, – і нельга выключаць, што крызіс не завершыцца мірна…
Брытанскі канал «TLDR News» тлумачыць: прычынамі цяперашніх войнаў становяцца не толькі тэрытарыяльныя прэтэнзіі (а Расея паказала, што іх усё яшчэ можна вырашаць гвалтам). Развязванню войнаў спрыяюць таксама і ўздым аўтарытарызму (дэмакратычных краінаў становіцца ўсё менш, а аўтакраты больш схільныя да канфліктаў), і арганізаваная злачыннасць (якая пагаршае канфлікты), і ўсё большая ўцягнутасць у канфлікты незаконных узброеных фармаванняў (напрыклад, у Афрыцы і на Блізкім Усходзе), і нават змена клімату (што прыводзіць да голаду, які вядзе да войнаў). А міжнародныя гуманітарныя высілкі не паспяваюць за ростам патрэбаў ахвяраў канфліктаў.
Telewizja Polska S.A. w likwidacji processes your personal data collected when you visit individual websites on the tvp.pl Portal (hereinafter referred to as the Portal), including information saved using technologies used to track and store them, such as cookies, web beacons or other similar technologies enabling the provision of tailored and secure services, personalize content and advertising, provide social media features and analyze Internet traffic.
Click "I accept and go to the website" to consent to the use of automatic tracking and data collection technology, access to information on your end device and its storage, and to the processing of your personal data by Telewizja Polska S.A. w likwidacji, Trusted Partners from IAB* (1004 company) and other Trusted TVP Partners (88 company), for marketing purposes (including for automated matching of advertisements to your interests and measuring their effectiveness) and others, which we indicate below.
The purposes of processing your data by TVP S.A. w likwidacji are as follows:
Store and/or access information on a device
Use limited data to select advertising
Create profiles for personalised advertising
Use profiles to select personalised advertising
Create profiles to personalise content
Use profiles to select personalised content
Measure advertising performance
Measure content performance
Understand audiences through statistics or combinations of data from different sources
Develop and improve services
Use limited data to select content
Ensure security, prevent and detect fraud, and fix errors
Deliver and present advertising and content
Save and communicate privacy choices
TVP S.A. w likwidacji process your data for the purposes of features. As part of these features, we may take the following actions:
Match and combine data from other data sources
Link different devices
Identify devices based on information transmitted automatically
The purposes of processing your data by Trusted Partners from IAB and other Trusted Partners of TVP are as follows:
Store and/or access information on a device
Use limited data to select advertising
Create profiles for personalised advertising
Use profiles to select personalised advertising
Create profiles to personalise content
Use profiles to select personalised content
Measure advertising performance
Measure content performance
Understand audiences through statistics or combinations of data from different sources
Develop and improve services
Use limited data to select content
Ensure security, prevent and detect fraud, and fix errors
Deliver and present advertising and content
Save and communicate privacy choices
Trusted Partners from IAB and other Trusted Partners of TVP process your data for the purposes of features and special features. As part of these features, they may take the following actions:
Match and combine data from other data sources
Link different devices
Identify devices based on information transmitted automatically
Use precise geolocation data
Actively scan device characteristics for identification
Consent is voluntary and you can withdraw it at any time in Advanced Settings.
In addition, you have the right to request access, rectification, deletion or limitation of data processing. In the Privacy Policy, you will find information on how to communicate to us your will to exercise these rights.
Consent to the use of data for some IAB Trusted Partners and TVP Trusted Partners may be related to the transfer of data to the United States or other third countries (not belonging to the European Economic Area, which includes the Member States of the European Union as well as Norway, Iceland and Liechtenstein). In connection with the above, we would like to inform you about the possible risk that may be associated with the transfer of data to third countries, consisting in the possible lack of an adequate level of protection of natural persons related to the processing of their personal data, which is guaranteed by the provisions of the GDPR (Regulation of the European Parliament and of the Council (EU 2016/679 of 27 April 2016 on the protection of individuals with regard to the processing of personal data and on the free movement of such data, and repealing Directive 95/46 / EC), due to the lack of an adequacy decision by the European Commission and the lack of adequate security.
The user's personal data processed by TVP may be processed both on the basis of the user's consent as well as on the basis of a legitimate interest, i.e. without the consent of the Portal user (only for the purposes necessary to ensure the proper operation of the Portal). TVP processes user data on the basis of a legitimate interest only in situations where it is necessary for the provision and proper operation of the Portal, i.e. maintenance and technical support of the Portal, ensuring security, preventing fraud and removing errors, statistical measurements necessary for the proper functioning of the Portal.
Detailed information on the processing of your data can be found in the Privacy Policy.