Дэмсілы ствараюць рэестр канфіскаванай маёмасці. Як яе будуць вяртаць і ў каго забяруць
04.06.2024, 15:00
Здымак мае ілюстрацыйны характар. (Фота: Белсат)
podpis źródła zdjęcia
Вядомыя на гэты момант аб’ёмы канфіскаванай маёмасці – гэта толькі вяршыня айсбергу.
Планы ўладаў адабраць маёмасць у палітычных апанентаў, якія выехалі з Беларусі, набіраюць усё новыя абароты. Колькасць тых, у каго яна арыштаваная, ідзе ўжо на сотні асобаў, і спыняцца на гэтым улады, відаць, не збіраюцца. У сваю чаргу, дэмакратычныя сілы распрацоўваюць інструменты, каб вярнуць канфіскаванае законным уласнікам, калі сітуацыя ў Беларусі зменіцца на лепшае.
Здымак мае ілюстрацыйны характар. (Фота: Белсат)
Блок «Еўрапейскі выбар» рыхтуе рэзалюцыю Каардынацыйнай рады, згодна з якой будзе распрацаваны Закон «Аб парадку і ўмовах аднаўлення правоў уласнасці грамадзянаў на захаваную нерухомасць, а таксама на выплату кампенсацыяў». У падмурак новых прапановаў лёг закон Літвы ад 1994 года, паводле якога да 2001 года ўласнікам вярталася іхная маёмасць, канфіскаваная савецкімі ўладамі.
Дакумент дэ-факта пашырае і ўдакладняе Канцэпцыю кампенсацыі шкоды асобам, рэпрэсаваным у перыяд кіравання Аляксандра Лукашэнкі, якую ў 2023 годзе прэзентаваў Офіс Святланы Ціханоўскай і ў якой абвяшчаецца вяртанне канфіскаванай маёмасці пасля змены ўлады ў Беларусі. У тым ліку ў выпадку, калі ў рэпрэсаванага, напрыклад, канфіскавалі жытло і прадалі іншай асобе.
,,
Навінкай праекту рэзалюцыі ёсць тое, што ён ужо цяпер прапаноўвае стварыць адзіны рэестр асобаў, у каго з палітычных матываў канфіскавалі або арыштавалі нерухомую маёмасць. Мяркуецца, што з яго дапамогай грамадзяне, незаконна пазбаўленыя нерухомай маёмасці, змогуць падаць заяву на аднаўленне правоў уласнасці.
Як растлумачыў «Белсату» Артур Фінькевіч, сябра Каардынацыйнай рады і адзін з распрацоўнікаў праекту рэзалюцыі, дакумент закранае маёмасць, якой людзі былі пазбаўленыя з палітычных прычынаў пачынаючы ад 1996 года. Пры гэтым гаворка ідзе не толькі пра жылую маёмасць, але таксама пра фірмы, прадпрыемствы, участкі і гэтак далей.
А вось для асобаў, якія купляюць незаконна канфіскаваную маёмасць, ніякіх кампенсацыяў не будзе прадугледжана. Тых жа, хто арганізоўвае і бярэ ўдзел у палітычна матываваных працэсах для канфіскацыі маёмасці, наагул плануюць прыцягнуць да адказнасці.
Як расказаў Фінькевіч, гэты дакумент мае трох адрасатаў:
«Першы – гэта людзі, якія цярпяць, каб яны адчувалі падтрымку і тое, што гэтыя факты злачынства зафіксаваныя, што пры змене сітуацыі ў Беларусі будзе кампенсацыя за іх нерухомасць: або грашовая, або фактычна яна сама будзе вернутая.
Здымак мае ілюстрацыйны характар. (Фота: Белсат)
Другі адрасат – гэта ўлады, якім трэба паказаць, што іх дзеянні фіксуюцца і адказнасць у любым выпадку будзе.
І трэці – гэта тыя людзі, якія могуць патэнцыйна хацець набыць канфіскаваную нерухомасць з аўкцыёнаў з вялікім дысконтам ад рынкавага кошту. Трэба паказаць ім, што сваё шчасце немагчыма пабудаваць на чужым горы і што трэба правяраць аб’ект нерухомасці, калі яго набываеш, асабліва ў сённяшніх умовах».
Папаўняць рэестр плануецца на падставе адмысловых зваротаў грамадзянаў, бо нельга «прымаць за іншых людзей рашэнні», сказаў Фінькевіч. На ягоную думку, з дапамогаю гэтага рэестру нават агенцтвы маглі б правяраць абʼекты нерухомасці перад продажам на тое, ці не былі яны раней канфіскаваныя з палітычных матываў і ці магчымае ў будучыні прызнанне ўгодаў куплі нікчэмнымі.
,,
«Для агенцтваў таксама ёсць пэўныя рызыкі, у тым ліку маёмасныя. Яны былі б таксама зацікаўленыя ў тым, каб спраўджваць абʼекты нерухомасці перад іх продажам ці купляй іх патэнцыйнымі кліентамі», – адзначыў Фінькевіч.
Праўда, рэестр, прынамсі пакуль, рабіць публічным не плануецца. Доступ да яго прапаноўваюць даваць агенцтвам на пэўны запыт, а таксама праваабаронцам і спецыялістам, якія «будуць працаваць у гэтым кірунку».
Разам з тым існуе імавернасць, што ўлады Беларусі прызнаюць гэты рэестр экстрэмісцкімі матэрыяламі, а запыт на доступ да яго – спрыяннем экстрэмісцкай дзейнасці. У такім разе Фінькевіч раіць «шукаць магчымасці бяспечнага запыту», каб высветліць гісторыю аб’екту.
Тыя ж, хто не захоча спраўдзіць гісторыі аб’екту нерухомасці перад яго набыццём, рызыкуе пазней пазбавіцца маёмасці, калі яна была адабраная рэжымам Лукашэнкі з палітычных матываў. Няведанне не павінна пазбаўляць ад адказнасці, мяркуе Фінькевіч.
Пры гэтым суразмоўца не выключае, што адмысловая камісія ці суд усё ж будуць разглядаць пытанне таго, ці ведала асоба перад набыццём маёмасці пра тое, што нерухомасць была канфіскаваная.
,,
«Павінна быць прэзумпцыя невінаватасці, але ў гэтым выпадку, мне падаецца, мы павінны кіравацца ад абароны законных правоў і інтарэсаў тых людзей, якія зазналі рэпрэсіі і ціск з боку рэжыму», – сказаў сябра Каардынацыйнай рады.
Асобнага разгляду патрабуюць пытанні таго, хто будзе несці адказнасць у выпадку, калі канфіскаваная з палітычных прычынаў маёмасць будзе пасля яшчэ раз прададзеная.
,,
«Такія моманты таксама прапрацоўваюць. Звычайна, калі ёсць такі ланцужок, то цярпіць у ім апошні», – адзначыў суразмоўца.
Фінькевіч прызнаў, што ў такім разе той, хто паспеў набыць канфіскаваную маёмасць з вялікай зніжкай і пасля яе перапрадаць, у выніку можа нават «зарабіць нешта». Тады як асоба, якая будзе ўласнікам на момант зменаў у Беларусі і падачы заявы на кампенсацыю нанесенай шкоды, будзе ў «найбольш нявыгаднай сітуацыі».
«Таму тут адзіная рэкамендацыя – спраўджваць усе абʼекты нерухомасці перад купляй», – сказаў прадстаўнік КР.
Пры гэтым, на ягоную думку, мусіць быць асобны дакумент, што прадугледжваў бы адказнасць для асобаў, якія б хацелі зарабіць на перапродажы канфіскаванай маёмасці. Такі дакумент мог бы ісці ў звязцы з законам пра люстрацыю, мяркуе Фінькевіч.
Улады Беларусі практыкавалі канфіскацыю маёмасці апанентаў і раней. Але найбольш маштабнай яна зрабілася пасля таго, як Лукашэнка зазнаў паразу на прэзідэнцкіх выбарах 2020 года і ў выніку развязаў у краіне тэрор. За апошнія гады былі прададзеныя лецішча Ніны Багінскай, кватэры Сяргея і Святланы Ціханоўскіх, Валера і Веранікі Цапкалаў, Уладзіміра Лабковіча, дом Алены Янушкоўскай. Маёмасць вялікай колькасці дэмакратычных актывістаў і журналістаў можа быць выстаўленая на аўкцыён ужо неўзабаве – шмат у каго на яе ўжо накладзены арышт.
Здымак мае ілюстрацыйны характар. (Фота: Белсат)
Колькасць такіх кватэраў і дамоў толькі павялічваецца. У канцы траўня Следчы камітэт паведаміў, што пачаў крымінальныя справы ў дачыненні 257 кандыдатаў на выбарах у Каардынацыйную раду. Перад тым крымінальныя справы былі заведзеныя ў дачыненні больш як 200 беларусаў замежжа, якія ўдзельнічалі ў акцыях за мяжою. У абодвух выпадках улады падкрэсліваюць, што на беларускую маёмасць падазраваных накладаецца арышт «для забеспячэння прынцыпу непазбежнасці пакарання і кампенсацыі стратаў, у тым ліку ў рамках спецыяльнага вядзення».
Дый самаабвешчаны кіраўнік Беларусі наўпрост заяўляў, хоць і супярэчачы самому сабе, што маёмасць палітэмігрантаў на радзіме будзе канфіскаваная:
,,
«Не забывайце, што ў вас нейкая маёмасць тут ёсць. Раю ўжо забыць пра гэтую маёмасць».
Разам з тым, Фінькевіч не выключае, што вядомыя на гэты момант аб’ёмы канфіскаванай маёмасці – гэта толькі вяршыня айсбергу. Гэтак, з прычыны лукашэнкаўскага ўказу № 278 ад 4 верасня 2023 года, які скасаваў дзеянне замежных даверанасцяў, шматлікія беларусы не здолелі своечасова ўступіць у спадчынныя правы, бо не маглі цягам шасці месяцаў пасля смерці блізкага чалавека зʼявіцца на тэрыторыі Беларусі для афармлення дакументаў. Чым далей, тым больш беларускіх эмігрантаў, у тым ліку непалітычных, будуць сутыкацца з абмежаваннямі ў дачыненні маёмасці.
,,
«Гэтая зʼява можа быць у перспектыве сапраўды масавай, бо калі чалавек не можа вярнуцца ў Беларусь і калі даверанасці, выдадзеныя ў іншых краінах, не дзеюць на тэрыторыі Беларусі, калі кансулаты не працуюць, то колькасць такіх людзей будзе толькі павялічвацца», – кажа Фінькевіч.
На ягоную думку, менавіта на гэта і мог быць накіраваны ўказ № 278, «каб канчаткова адрэзаць людзей, якія выехалі, ад радзімы, у тым ліку маёмасна, а з іншага боку – па магчымасці пазбавіць нерухомасці і папоўніць бюджэт».
Аднак пагрозы вярнуць канфіскаваную маёмасць пакуль не спыняюць пакупнікоў.
Telewizja Polska S.A. w likwidacji processes your personal data collected when you visit individual websites on the tvp.pl Portal (hereinafter referred to as the Portal), including information saved using technologies used to track and store them, such as cookies, web beacons or other similar technologies enabling the provision of tailored and secure services, personalize content and advertising, provide social media features and analyze Internet traffic.
Click "I accept and go to the website" to consent to the use of automatic tracking and data collection technology, access to information on your end device and its storage, and to the processing of your personal data by Telewizja Polska S.A. w likwidacji, Trusted Partners from IAB* (991 company) and other Trusted TVP Partners (88 company), for marketing purposes (including for automated matching of advertisements to your interests and measuring their effectiveness) and others, which we indicate below.
The purposes of processing your data by TVP S.A. w likwidacji are as follows:
Store and/or access information on a device
Use limited data to select advertising
Create profiles for personalised advertising
Use profiles to select personalised advertising
Create profiles to personalise content
Use profiles to select personalised content
Measure advertising performance
Measure content performance
Understand audiences through statistics or combinations of data from different sources
Develop and improve services
Use limited data to select content
Ensure security, prevent and detect fraud, and fix errors
Deliver and present advertising and content
Save and communicate privacy choices
TVP S.A. w likwidacji process your data for the purposes of features. As part of these features, we may take the following actions:
Match and combine data from other data sources
Link different devices
Identify devices based on information transmitted automatically
The purposes of processing your data by Trusted Partners from IAB and other Trusted Partners of TVP are as follows:
Store and/or access information on a device
Use limited data to select advertising
Create profiles for personalised advertising
Use profiles to select personalised advertising
Create profiles to personalise content
Use profiles to select personalised content
Measure advertising performance
Measure content performance
Understand audiences through statistics or combinations of data from different sources
Develop and improve services
Use limited data to select content
Ensure security, prevent and detect fraud, and fix errors
Deliver and present advertising and content
Save and communicate privacy choices
Trusted Partners from IAB and other Trusted Partners of TVP process your data for the purposes of features and special features. As part of these features, they may take the following actions:
Match and combine data from other data sources
Link different devices
Identify devices based on information transmitted automatically
Use precise geolocation data
Actively scan device characteristics for identification
Consent is voluntary and you can withdraw it at any time in Advanced Settings.
In addition, you have the right to request access, rectification, deletion or limitation of data processing. In the Privacy Policy, you will find information on how to communicate to us your will to exercise these rights.
Consent to the use of data for some IAB Trusted Partners and TVP Trusted Partners may be related to the transfer of data to the United States or other third countries (not belonging to the European Economic Area, which includes the Member States of the European Union as well as Norway, Iceland and Liechtenstein). In connection with the above, we would like to inform you about the possible risk that may be associated with the transfer of data to third countries, consisting in the possible lack of an adequate level of protection of natural persons related to the processing of their personal data, which is guaranteed by the provisions of the GDPR (Regulation of the European Parliament and of the Council (EU 2016/679 of 27 April 2016 on the protection of individuals with regard to the processing of personal data and on the free movement of such data, and repealing Directive 95/46 / EC), due to the lack of an adequacy decision by the European Commission and the lack of adequate security.
The user's personal data processed by TVP may be processed both on the basis of the user's consent as well as on the basis of a legitimate interest, i.e. without the consent of the Portal user (only for the purposes necessary to ensure the proper operation of the Portal). TVP processes user data on the basis of a legitimate interest only in situations where it is necessary for the provision and proper operation of the Portal, i.e. maintenance and technical support of the Portal, ensuring security, preventing fraud and removing errors, statistical measurements necessary for the proper functioning of the Portal.
Detailed information on the processing of your data can be found in the Privacy Policy.