Бяром сям’ю з двух дарослых і падлетка, ідзем закупляць прадукты на тыдзень, укладваемся ў 100 рублёў – і пытаем доктара, ці выжывем.
У свеце ўжо некалькі гадоў папулярныя допісы і відэа на тэму «што можна купіць на 100 адзінак нацыянальнай валюты гэтай краіны» або «што можна купіць на 100 долараў у той краіне». Карыстальнікі паказваюць, напрыклад, што можна купіць на 100 амерыканскіх долараў у Бангкоку ці на 100 злотых у Кракаве. Адкуль узяўся трэнд, якія былі першыя краіна і валюта, невядома. Магчыма, ад японскіх крамаў «усё па 100 енаў» ці ад даўно забытага допісу выпадковага пакупніка.
Гэты трэнд дабраўся да беларускіх сацсетак у форме «што можна купіць у Беларусі на 100 беларускіх рублёў». «Белсат» праверыў.
Каму і што купляем
Купіць за 100 рублёў, вядома, можна проста 15 кг пральнага парашку. Але гэта было б нецікава. Мы паставілі сабе больш складанае заданне: накупіць харчоў на звычайную беларускую сям’ю.
Што такое звычайная беларуская сям’я? Будзем лічыць, што гэта маці, бацька і адно дзіця, бо большую частку гісторыі незалежнай Беларусі на адну жанчыну прыпадала менш за 1,5 народжанага дзіцяці. Паводле Нацыянальнага статыстычнага камітэту, сярэдні век у Беларусі – 41,9 года (58 % – людзі працаздольнага веку, 17 % – маладзейшыя за працаздольны). Дамо дзіцяці век 17 гадоў, бо сярэдні век жанчыны ў Беларусі – 44,3 года, сярэдні век жанчыны пры нараджэнні першага дзіцяці – 27,3 года.

Колькі яны ядуць? Будзем лічыць, што маці і бацька кожны будні дзень абедаюць у сталоўцы на працы, а дзіця абедае ў сталоўцы ў навучальнай установе. Удома ў будні – сняданак і вячэра. У выходныя ўсе ядуць удома тры разы. 17-гадовае дзіця харчуецца практычна як дарослы. Таму лічым, што на тыдзень мусім закупіцца на 48 прыёмаў ежы дарослым асобам.
Не ўлічваем выдаткаў на сталоўкі, а таксама на транспарт, медыцыну, адукацыю, адзенне ці камунальныя паслугі. Толькі ежа. І лічым, што маем удома «разыходнікі», якія не купляюць штотыдзень, як соль, перац ці алей.
Што мы накупілі
Журналісты «Белсату» не могуць адкрыта з’явіцца ў Беларусі: як чальцы «экстрэмісцкага фармавання», мы тут жа трапім за краты. Мы паглядзелі сайт папулярнай інтэрнэт-крамы з харчамі – і назбіралі сабе кошыкі на прыблізна 100 рублёў. Улічвалі акцыі, але не ўлічвалі абмежаванага ў гэтай краме фасавання тавараў на вагу: калі можна толькі 1 кг памідораў, а нам трэба 0,5 кг, то бяром цану 1 кг і памнажаем на 0,5. Калі нейкага тавару няма, абыходзімся без яго. Вынікі трох журналістаў такія.
Кошык № 1 – Алесь Наваборскі

Макарона-ражкі, 900 г – Br 1,66.
Локшына, 900 г – Br 1,67.
Крупы ячныя, 1 кг – Br 1,41.
Крупы ячныя сечаныя, два пакеты па 900 г за цану аднаго – Br 2,08.
Крупы грэцкія , 700 г – Br 1,79.
Крупы грэцкія ядрыца, 900 г – Br 2,09.
Морква, 1 кг – Br 1,99.
Капуста, 1 кг – Br 3,52.
Цыбуля рэпчатая, 1 кг – Br 4,21.
Памідоры, 1 кг – Br 6,83.
Агуркі гладкія, 1 кг – Br 7,4.
Апельсіны, 1 кг – Br 5,09.
Яблыкі, 1 кг – Br 4,12.
Фарш курыны, 1,4 кг – Br 6,14.
Курка – тушка кураня, 1,6 кг – Br 10,64.
Гарох, 900 г – Br 2,59.
Яйкі курыныя, 30 шт. – Br 10,86.
Крабавыя палачкі, 200 г – Br 2,19.
Малако, 2,7 л – Br 6,45.
Маргарын, 230 г – Br 1,86.
Хлеб, 6 боханаў па 900 г – Br 9,12.
Чорная гарбата, два пачкі па 25 пакецікаў – Br 3,94.
Жэле дэсертнае, 150 г – Br 1,09.
Пудынг шакаладны, 125 г – Br 1,29.
Сума: Br 100,03.
Кошык № 2 – Алена Голуб

Фарш свіны, 1 кг – Br 15,02.
Капуста, 2 кг – Br 7,04.
Батон, 480 г – Br 1,89.
Масла, 120 г – Br 3,82.
Рыс, 700 г – Br 2,93.
Крупы грэцкія, 700 г – Br 1,79.
Курка – галёнка курыная, 2 кг – Br 17,58.
Морква, 1 кг – Br 2,39.
Прыправа для карэйскай морквы, 25 г – Br 2,69.
Цукеркі, 200 г – Br 3,65.
Смятана, 300 г – Br 2,69.
Апельсіны, 500 г – Br 2,55.
Мандарыны, 1 кг – Br 6,22.
Каўбаса вараная, 800 г – Br 7,38.
Рыба – хек, 1 кг – Br 14,97.
Хлеб, 600 г – Br 2,04.
Алей, 500 мл – Br 3,65.
Яйкі курыныя, 10 шт. – Br 3,7.
Сума: Br 102.
Кошык № 3 – Дар'я Форман

Капуста кальрабі, 1 кг – Br 4,6.
Памідоры кактэйльныя, 400 г – Br 11,99.
Рэдзька чырвоная, 1 кг – Br 11,49.
Цукіні, 1 кг – Br 14,29.
Морква, 1 кг – Br 1,74.
Агуркі калючыя, 1 кг – Br 9,29.
Спагеці, 400 г – Br 1,59.
Крупы грэцкія , 800 г – Br 2,09.
Бананы, 1 кг – Br 7,98.
Зеляніна, 100 г – Br 2,68.
Капуста, 1 кг – Br 2,51.
Яйкі курыныя, 10 шт. – Br 4,32.
Малако, 1 л – Br 2,89.
Кефір з кропам, 430 г – Br 1,73.
Ёгурт з трускаўкамі, 900 г – Br 4,2.
Тушонка з ялавічыны, 338 г – Br 6,29.
Курка – крылы, 800 г – Br 7,33.
Хлеб нарэзаны, 350 г – Br 1,43.
Сыр, 150 г – Br 4,18.
Сума: Br 102,65.
А дзе бульба?
Нам таксама гэта цікава. На момант складання першых двух спісаў у краме, дзе мы глядзелі цэны, бульбы проста не было ў продажы. На момант складання трэцяга спісу бульба ўжо была ў продажы, але за больш як 4 рублі за 1 кг. І не нейкай экзатычнай бульбы або бататаў, а самай звычайнай малой бульбы – хіба што мытай. А год таму такая каштавала рубель!
Вываз бульбы з Беларусі забаранялі, народ супакойвалі наяўнасцю бульбы ў стабілізацыйных фондах, чыноўнікі вінавацілі нядбайных дастаўцаў… Але праблемы былі не толькі з бульбаю: бывала, дэфіцытам рабіліся агуркі, а памідоры каштавалі даражэй за мандарыны.
Доктару, мы выжывем?
Ці не замала купілі, ці не зашмат? Ці хопіць нашых кошыкаў на тыдзень? Наколькі гэта здаровае харчаванне? Спыталі Андрэя Белавешкіна – доктара, кандыдата медычных навук, аўтара кніг пра здароўе – у тым ліку кнігі «Што і калі есці». Ён пракаментаваў нашыя кошыкі.

Кошык № 1 – Алесь Наваборскі
Што добра. Шмат цэльных крупаў (грэцкія, ячныя), нават ёсць бабовыя (гарох). Дастаткова гародніны (морква, капуста, цыбуля, памідоры, агуркі), умераная колькасць садавіны. Якасныя крыніцы бялку – кураціна, яйкі.
Што дрэнна. Лішак рафінаваных вугляводаў – 6 булак. Шмат ультраапрацаваных прадуктаў: маргарын утрымлівае транс-тлушчы, (лепш замяніць на масла), крабавыя палачкі (лепш рыбу), пудынг. Колькасць гародніны і садавіны мінімальная, трэба павялічыць: рэкамендуецца 400–500 г гародніны і 200–300 г садавіны на дзень.
Разлік каларажу на сям’ю з трох чалавек на тыдзень такі. Агульная каларыйнасць прадуктаў: 48 369,5 ккал. Запас калорыяў: 48 369,5 - 44 100 = 4269,5 ккал. Хапае прадуктаў на 7 дзён з невялікім запасам, каля 10 %.
Кошык № 2 – Алена Голуб
Што добра. Дастаткова розных крыніцаў бялку, у тым ліку рыба: свініна, кураціна, хек, яйкі.
Што дрэнна. Малая разнастайнасць гародніны (морква і капуста), няма шматлікіх распаўсюджаных відаў гародніны, няма ліставой гародніны (салаты). Мала крупаў. Мала садавіны. Нізкая разнастайнасць рацыёну. Непажадана – апрацаванае чырвонае мяса (каўбаса), белы хлеб і цукеркі.
Разлік каларажу на сям’ю з трох чалавек на тыдзень. Агульная каларыйнасць прадуктаў: 22 733 ккал. Дэфіцыт калорыяў: 44 100 - 22 733 = 21 367 ккал. Хапае на прыблізна 3,5 дня пры поўным спажыванні прадуктаў.
Кошык № 3 – Дар'я Форман
Што добра. Шырокі асартымент свежай гародніны: кальрабі, памідоры, рэдзька, кабачкі, морква, агуркі, белакачанная капуста. Нарэшце з'явілася свежая зеляніна! Ёсць кісламалочныя прадукты. З бялку – яйкі, гэта добра, але курыныя крылы і кансервы менш паўнавартасныя крыніцы бялку.
Што дрэнна. Мала крупаў: няма бабовых, толькі адна грэчка, можна было б дадаць авёс або сачавіцу. Кансерваваную ялавічыну варта выкарыстоўваць радзей, замяняючы на свежае мяса. Ёгурт з напаўняльнікам замяніць на натуральны. Замяніць белы хлеб на варыянты з цэльназерневай мукі або крупаў.
Разлік каларажу на сям’ю з трох чалавек на тыдзень. Агульная колькасць калорыяў у прадуктах: 12,227 ккал. Дэфіцыт калорыяў: 44 100 - 12 227 = 31 873 ккал. Хапае толькі на прыблізна тры дні пры поўным спажыванні прадуктаў.
Алесь Наваборскі, Алена Голуб, Дар'я Форман belsat.eu