У выніку абстрэлу гораду Сумы загінулі 35 чалавек, 117 пацярпелі. На атаку адрэагавалі шмат якія заходнія палітыкі, у тым ліку прэзідэнт ЗША. Мінабароны Расеі толькі праз содні пракаментавала ўдар.
«Толькі свалата так можа дзеяць. Забіраючы жыцці ў звычайных людзей», – напісаў у сваім Telegram-канале прэзідэнт Украіны Уладзімір Зяленскі, адзначыўшы, што абстрэл адбыўся ў Вербную нядзелю.
Ён заклікаў да «жорсткай рэакцыі свету, Злучаных Штатаў, Еўропы, усіх у свеце, хто хоча заканчэння гэтай вайны і забойстваў».
Цэнтр гораду Сумы на паўночным усходзе Украіны быў атакаваны дзвюма балістычнымі ракетамі. Вайсковы эксперт Бі-бі-сі Крыс Партрыдж тлумачыць, што гэтая зброя, калі сістэма навядзення не дае збою, досыць дакладная, то бок ракеты ўдарылі менавіта туды, куды іх нацэлілі расейскія вайскоўцы.
«У ракету загадзя ўводзяцца каардынаты цэлі ў прызначаным месцы ўдару – гэтыя каардынаты звычайна дакладныя. Так што калі ракету не ўдалося „падмануць” або яе сістэма навядзення не адмовіла, то з высокай верагоднасцю яна трапіла туды, дзе знаходзілася прызначаная ёй цэль», – даводзіць аналітык.
Кіраўнік гарадской вайсковай адміністрацыі Сяргей Крывашэенка напісаў у сваім Telegram-канале, што менавіта другая ракета нанесла найбольшую шкоду, бо, паводле папярэдніх звестак, «была начыненыя асколачнымі элементамі» і выбухнула ў паветры. Бальшыня мірных жыхароў загінула менавіта ад гэтых аскепкаў. Крывашэенка ўпэўнены, што такую тактыку расейскія войскі ўжылі адмыслова, каб «нанесці максімальную шкоду людзям на вуліцах гораду».
У выніку атакі загінулі 35 чалавек, у тым ліку двое дзяцей, 117, улучна 15 няпоўнагадовых, былі параненыя, удакладніла сёння рэгіянальная пракуратура. Міністр унутраных справаў Украіны Ігар Клымэнка 14 красавіка ў эфіры нацыянальнага тэлемарафону паведаміў, што 11 пацярпелых у цяжкім стане.
«Я думаю, гэта было жахліва. І мне сказалі, што яны зрабілі памылку. Аднак я думаю, што гэта жахліва. Я думаю, што ўся вайна – гэта жахлівая рэч», – так абстрэл Сумаў пракаментаваў прэзідэнт ЗША Доналд Трамп, перадае CNN.
На спробу журналіста ўдакладніць, як менавіта Расея памылілася, Трамп параіў «спытацца ў іх».
Праз содні пасля атакі Мінабароны Расеі апублікавала справаздачу. Ведамства пацвердзіла, што Сумы былі абстраляныя дзвюма ракетамі «Іскандэр». Цэллю сталася «месца правядзення нарады каманднага складу аператыўна-тактычнай групы „Северск“», у выніку «былі знішчаныя больш за 60 вайскоўцаў ЗСУ».
Міністэрства абароны Расеі пры гэтым абвінаваціла ўкраінскія ўлады ў гібелі цывільных:
«Кіеўскі рэжым працягвае выкарыстоўваць украінскае насельніцтва ў якасці жывога шчыта, калі размяшчае вайсковыя аб'екты і ладзіць імпрэзы з удзелам вайскоўцаў у цэнтры густанаселенага гораду».
Прэс-сакратар Уладзіміра Пуціна Дзмітрый Пяскоў 14 красавіка заявіў журналістам, што «нашыя вайскоўцы наносяць удары толькі па вайсковых і калявайсковых цэлях».
Пры гэтым украінскія вайскоўцы, на якіх палявала Расея ў Сумах, не пацярпелі, таму што былі ў сховішчы, сцвярджае мэр Канатопу ў Сумскай вобласці Арцём Семяніхін. Ён усклаў адказнасць за гібель цывільных на кіраўніка абласной вайсковай адміністрацыі Уладзіміра Арцюха, якога абвінаваціў у арганізацыі ўзнагароджання ваяроў 117-й брыгады тэрытарыяльнай абароны.
Як сказаў Семяніхін, Арцюх асабіста прыехаў на цырымонію, хаця таго ўжо не аднаразова папярэджвалі, што ў горадзе нельга ладзіць масавыя імпрэзы з удзелам вайскоўцаў:
«Кацапы білі „касеткаю“, каб было як мага болей ахвяраў, і гэта было наўмысна, каб апраўдаць сваю тэрарыстычную агрэсію, што „там жа вайскоўцы сабраліся“. Кацапы вінаватыя ў тым, што адбылося ў Сумах. Цэллю нумар адзін былі мірныя людзі. Цэллю нумар два былі вайскоўцы, якіх фактычна сабраў і ўзгадніў сход, і прысутнічаў на гэтым сходзе старшыня Сумскай АВА Арцюх. І праваахоўнікі ўжо гэтым пытаннем займаюцца».
Крывавая атака Расеі выклікала рэакцыю ў свеце.
Прэзідэнт Францыі Эманюэль Макрон напісаў у сацсетцы X.com, што «Расея пастанавіла працягваць вайну насуперак чалавечым жыццям, міжнароднаму праву і дыпламатычным прапановам прэзідэнта Трампа»:
«Неабходныя рашучыя захады, каб прымусіць Расею да прыпынення агню. Францыя няспынна працуе з партнёрамі, каб дамагчыся гэтага».
Прэм'ер-міністр Вялікай Брытаніі Кір Стармэр адзначыў, што «ашаломлены жудаснымі нападамі Расеі на мірных жыхароў у Сумах»:
«Прэзідэнт Зяленскі прадэманстраваў сваю прыхільнасць міру. Цяпер Пуцін мусіць пагадзіцца на поўнае і неадкладнае спыненне агню без якіх-кольвек умоваў».
«Жахлівы прыклад таго, як Расея ўзмацняе атакі ў той час, як Украіна пагадзілася на безадгаворачнае спыненне агню», – заявіла кіраўніца дыпламатыі ЕЗ Кая Калас. Яна выказалася за «максімальны ціск на Расею, каб тая спыніла гэтую вайну, бо для міру патрэбныя двое».
«Усе тыя, хто хоча, каб забойствы спыніліся, мусяць аказаць максімальны ціск», – упэўненая Калас.
Будучы канцлер Нямеччыны Фрыдрых Мэрц у інтэрв'ю тэлерадыёкампаніі ARD назваў удар па Сумам ваенным злачынствам:
,,«Гэта відавочна ваеннае злачынства, і сур'ёзнае ваеннае злачынства. Другая атака прыйшлася на момант, калі гуманітарныя работнікі спрабавалі дапамагаць пацярпелым. Такое вераломства немагчыма перасягнуць».
Пра «глыбокую занепакоенасць» заявіў генеральны сакратар ААН Антонью Гутэрыш. Абстрэл Сумаў ён назваў «працягам разбуральных нападаў»:
«Напады на цывільнае насельніцтва забароненыя міжнародным правам і мусяць быць неадкладна спыненыя. Я зноў заклікаю да трывалага спыненню агню і зноў заяўляю пра падтрыманне высілкаў, скіраваных на дасягненне справядлівага, трывалага і ўсёабдымнага міру, які цалкам бы падтрымоўваў суверэнітэт, незалежнасць і тэрытарыяльную цэласнасць Украіны».
Абраная прэзідэнтка Беларусі Святлана Ціханоўская адзначыла, што бракуе словаў, каб выказацца пра такую лютасць, якая адбылася ў Сумах: «Пуцінскі рэжым яшчэ раз паказаў, што ён не мае патрэбы ў міры».
Дзяржсакратар ЗША Маркаў Руб’ёў назваў расейскі ракетны ўдар жахлівым:
«Гэта трагічны напамін пра тое, чаму прэзідэнт Трамп і ягоная адміністрацыя выдаткоўваюць столькі часу і высілкаў, каб пакласці канец гэтай вайне і дамагчыся трывалага міру».
Спецпасланнік Трампа Кіт Келаг падкрэсліў, што «расейская атака на цывільныя аб'екты ў Сумах у Вербніцу пераходзіць усе межы прыстойнасці».
«Варварскае ваеннае злачынства Пуціна супраць жыхароў Сумаў – яшчэ адна абраза намаганням у спыненні агню», – заявіў кіраўнік МЗС Літвы Кястуціс Будрыс. Ён упэўнены, што на гэта варта адказаць чарговым, ужо 17-м, пакетам санкцыяў: супраць звадкаванага газу, карпарацыі «Росатом», ценявога флоту, што дапамагае Расеі экспартаваць нафту.
«Мы мусім узмацніць ціск на Пуціна, каб спыніць гэтую агрэсію», – адзначыў дыпламат.
Міністр замежных справаў Польшчы Радослаў Сікорскі назваў абстрэл Сумаў «здзеклівым адказам Расеі» на згоду Украіны спыніць агонь:
,,«Я шакаваны маштабамі нядаўніх расейскіх атакаў на Украіну. Спадзяюся, прэзідэнт Трамп, адміністрацыя ЗША пабачаць, што Пуцін здзекуецца з іх добрай волі і што будуць прынятыя слушныя пастановы».
Гісторык, палітычны аглядальнік Аляксандр Фрыдман сумняецца, што ўдар па Сумах настолькі ўразіў Трампа, каб той абяцанымі жорсткімі захадамі прымусіў Пуціна да замірэння.
«Тое, як выказаўся Трамп, выглядае вельмі кепска. „Гэта ўсё дрэнна“, „гэта памылка“ – аніякіх рэзкіх словаў, аніякага асуджэння Расеі фактычна не было», – зазначыў аналітык у каментары «Белсату».
Фрыдман апасаецца, што такая рэакцыя амерыканскага прэзідэнта толькі развяжа Расеі рукі:
,,«Мэсідж, які ён дасылае Расеі, жахлівы: рабіце, што жадаеце, нейкіх жорсткіх папрокаў чакаць не варта, нікога забойцамі ён не назаве. Думаю, такой рэакцыяй ён яшчэ раз прадэманстраваў Расеі сваю слабасць і негатовасць прымаць жорсткія пастановы. Гэта толькі падзадорыць Расею весці вайну самымі жорсткімі метадамі».
Паводле эксперта, Трам сімпатызуе Пуціну і ягонаму стылю кіравання і хацеў бы супрацы з Расеяй. Нездарма, кажа суразмоўца «Белсату», прэзідэнту ЗША «падсоўваюць розныя эканамічныя праекты», якія патэнцыйна могуць яго прывабіць.
Да таго ж, на ўяўленне Трампа, добрыя стасункі з Масквою могуць выцягнуць яе з-пад уплыву Кітаю – галоўнага суперніка Злучаных Штатаў. Таму прыярытэтнай стратэгіяй Белага дому ў справе спынення вайны можа стаць ціск не на Расею, а на Украіну.
«Расея такімі акцыямі, як у Крывым Розе і Сумах, паказвае, што будзе весці вайну да апошняга і спыняцца нават не думае. Так што, маўляў, хочаш вайну спыніць – выканай нашыя патрабаванні. Сённяшнія заявы Трампа сведчаць, што ён лічыць, што трэба імкнуцца з Расеяй дамовіцца, што з імі будзе лягчэй дамовіцца, чымся ціснуць на іх і спрабаваць дасягнуць нечага для Украіны», – мяркуе Фрыдман.
Ён заклікаў не чакаць ад Трампа нейкіх рашучых крокаў у прымусе Крамля да замірэння ў выпадку паўтарэння такіх масавых забойстваў мірных жыхароў падчас абстрэлаў.
«Нам варта пазбавіцца ад уяўлення, што можа адбыцца нешта такое жахлівае, што гэта перакрочыць чырвоную рысу, і Трамп скажа: ну ўсё, гэта немагчыма. Гэта можа адбыцца, калі яго падмануць, калі перагнуць палку сваімі абяцаннямі, калі, напрыклад, яму паабяцаюць, што адыдуць ад Кітаю, а насамрэч аддаляцца не будуць. Нешта такое можа паўплываць. А чалавечая трагедыя – не пра Трампа», – падсумаваў Аляксандр Фрыдман.
Сцяпан Кубік belsat.eu
