У Беларусі за 2023 год было выяўлена 57 тысяч новых выпадкаў анкалагічных захворванняў. Усё ідзе да таго, што сёлета колькасць будзе яшчэ вышэйшай. «Белсат» паспрабаваў высветліць, пра што гавораць гэтыя лічбы, ці можна уважаць гэта трывожным званочкам і якія чыннікі ўплываюць на здольнасць беларускай медыцыны даваць рады анкалагічным захворванням.
Набліжаемся да 60 тысячаў
Менавіта такую колькасць выпадкаў, паводле словаў дырэктара РНПЦ анкалогіі і медыцынскай радыялогіі Сяргея Палякова, выяўляюць у Беларусі штогод. І гэта, як адзначыў чыноўнік, досыць шмат.
Пры гэтым Палякоў звязаў рост колькасці анказахворванняў з ростам узроўню ранняй дыягностыкі ў краіне.
На думку намесніка прадстаўніцы Аб’яднанага пераходнага кабінету ў сацыяльнай палітыцы Станіслава Салаўя, гэтая лічба адпавядае агульнасусветным тэндэнцыям і не ёсць нагодай для якой-кольвек панікі, бо анкалагічная захворвальнасць расце і ў іншых краінах.
На гэта могуць уплываць розныя чыннікі: наступствы чарнобыльскай катастрофы (што характэрна для Беларусі), агульнае пагаршэнне экалогіі, большая працягласць людскога жыцця, бо чым дольш чалавек жыве, тым вышэйшая рызыка з’яўлення анкалагічных захворванняў. Акрамя таго, сюды ж можна дадаць той чыннік, што некаторых віды анкалагічных захворванняў сталі лячыцца больш эфектыўнна, а некаторыя – ужо праз гадоў 15–20 змогуць прыводзіць да новых анкалагічных захворванняў. То бок, удакладняе суразмоўца, раней чалавек мог паміраць ад раку ў маладым узросце, а сёння цягам свайго жыцця можа перажыць ракавае захворванне і двойчы, і тройчы.
У той жа час, адзначае Станіслаў Салавей, гэтыя лічбы ёсць нагодай для адэкватнай рэакцыі спецыялістаў, пастаўленых сачыць за сітуацыяй у краіне.
Якасць выяўлення захворванняў
Пра якасць скрынінгу (выяўлення) анказахворванняў у Беларусі, кажа Станіслаў Салавей, якраз і сведчаць прыведзеныя лічбы: калі б гэтая якасць была кепскай, то не ўдавалася б выявіць 60 тысяч выпадкаў.
Пры гэтым суразмоўца адзначыў, што згодна з закрытымі справаздачамі Міністэрства аховы здароўя, якія ўдалося апублічыць дзякуючы аб’яднанню «BELPOL», паказнік анкалагічнай занядбанасці зніжаецца, цяпер ён складае амаль 20 % ад агульнай колькасці выяўленых анакалагічных хваробаў. З аднаго боку, гэта прагрэс дыягностыкі, кажа Станіслаў Салавей, але з другога – гэта таксама нямала.
Агулам нельга казаць пра тое, што сістэма выяўлення ракавых захворванняў у Беларусі працуе дрэнна і што ўсё разбуранае, адзначае суразмоўца «Белсату». Але д’ябал хаваецца ў дэталях, і калі параўноўваць якасць працы, то тут ёсць нюансы.
,,«Калі мы параўнаем нашу анкалагічную службу з Суданам, Самалі ці Зімбабвэ, то зразумела, што мы будзем на некалькі галоваў вышэйшымі, гэта будзе плюс на нашую карысць. Калі будзем параўноўваць паказнікі з Даніяй, Нарвегіяй, Фінляндыяй, то тут чамусьці мы будзем ім саступаць», – кажа намеснік прадстаўніцы Аб’яднанага пераходнага кабінету ў сацыяльнай палітыцы.
Дэфіцыт працаўнікоў
Што да пытання дэфіцыту медпрацаўнікоў, здольных выяўляць анкалагічныя захворванні, то Станіслаў Салавей адзначыў, што гэтае пытанне актуальнае не толькі для Беларусі, такі дэфіцыт адчуваецца ў шмат якіх краінах. Але гэта вельмі зручная шырма для беларускага Міністэрства аховы здароўя: маўляў, паглядзіце – дыфіцыт ёсць усюды.
,,«Але ні ў адной краіне свету дактароў масава не саджаюць, не звальняюць, не рэпрэсуюць за тое, што яны ідэйна недабранадзейныя. Таму Мініністэрства аховы здароўя разам з дзяржавай узмацняе гэты дэфіцыт, ствараючы такія ўмовы жыцця, ад якіх дактары масава выязджаюць – і гэта дрэнна, мы губляем кадры», – падкрэслівае Станіслаў Салавей.
І калі Польшча, Нямеччына робяць усё, каб прыцягнуць да сябе дактароў, то ў Беларусі робіцца ўсё наадварот. Разам з гэтым, кажа суразмоўца, дзяржава спрабуе ствараць умовы, каб мігранты з іншых краінаў прыязджалі ў Беларусь працаваць медыкамі, але нашая краіна прайграе па ўмовах працы краінам суседнім. Таму будзе адносна дзіўным намер чалавека з Індыі ехаць працаваць у Беларусь, бо ў суседняй краіне – якая настолькі ж для яго чужая, як і Беларусь – ягоны заробак будзе на некалькі парадкаў вышэйшым.
У вёсцы ўсё яшчэ горш
Адной з сур’ёзных праблемаў, лічыць Станіслаў Салавей, ёсць тое, што выжывальнасць людзей з анкалагічнымі захворваннямі ў сельскай мясцовасці ніжэйшая, чым у горадзе.
«Гэта афіцыйна прызнаныя лічбы, што ў нас чалавек, які жыве не ў горадзе, атрымлівае загадзя горшую медычную дапамогу. Прычым цікава тое, што нават тыя, каго пралячылі паводле радыкальнай праграмы (то бок не проста позна дыягнаставалі і ўпусцілі час – не, нават тыя, каго выявілі своечасова і пралячылі правільна), у сельскай мясцовасці пражывуць статыстычна менш, чым у горадзе. Гэта кажа пра тое, што медычная дапамога па ўсёй нашай краіне нераўнамерная. І тое, што можа дазволіць сабе мянчук, не можа дазволіць сабе жыхар невялікай вёскі», – падкрэслівае суразмоўца «Белсату».
Дзеля ілюстрацыі Станіслаў Салавей успомніў выпадак, калі правяранне, што праводзілі следчыя органы, выявіла, што ў Калінкавічах цягам трох гадоў не было анколага, а дактароў, якія выконвалі ягоную функцыю, яшчэ і абвінавацілі ў тым, што тыя праводзілі скрынінгі. Нібыта было б лепш, каб іх не праводзіў ніхто, выказаў здзіўленне суразмоўца.
Важным чыннікам, што ўплывае на магчымасць выяўляць анкалагічныя захворванні, ёсць наяўнасць матэрыяльна-тэхнічнай базы. Улады, на думку Салаўя, не могуць дазволіць сабе цяпер аддаць некалькі мільёнаў долараў на закупку дарагога абсталявання. Для дзяржавы лепей заашчадзіць на медыцыне, чым на амапаўцах, кажа суразмоўца.
Акрамя таго, у Беларусі недасяжны цэлы клас анкалагічных прэпаратаў – для сучаснай імунатэрапіі, таргетнай тэрапіі. Разбежка ў даступнасці прэпаратаў адчуваецца нават у параўнанні з тым, што могуць сабе дазволіць жыхары Расеі, што ўжо казаць пра жыхароў Польшчы.
Падсумоўваючы сказанае, Станіслаў Салавей адзначыў, што ў выніку ў Беларусі з выяўленнем і лячэннем анкалагічных захворванняў не ўсё дрэнна. Але калі параўноўваць з суседнімі краінамі, то мы будзем ім відавочна прайграваць (хіба пакуль апярэджваючы Украіну, і тое толькі таму, што тамтэйшыя лякарні бамбяцца і абстрэльваюцца падчас вайны).
Высновы пра тое, што ў сферы выяўлення і лячэння анкалогіі ў Беларусі не ўсё так добра, можна зрабіць нават паводле афіцыйнай статыстыкі уладаў Беларусі – і гэта з улікам таго, што ў ёй могуць быць адлюстраваныя іншыя лічбы, чым ёсць у рэальнасці.
Таксама глядзіце ў сюжэце:
Раман Шавель belsat.eu
