Rosja montuje drony-kamikadze głównie z zagranicznych części. Wykorzystuje irański projekt
Rosyjska wersja irańskich dronów-kamikadze Shahed zawiera głównie komponenty wyprodukowane za granicą, co rodzi pytanie o skuteczność kontroli eksportu do Rosji – poinformowała na swojej stronie internetowej brytyjska grupa śledcza Conflict Armament Research (CAR), badająca użycie broni w konfliktach.
CAR szczegółowo przeanalizowała szczątki dwóch dronów Geran-2, użytych przez siły rosyjskie na Ukrainie w lipcu. Na podstawie ich cech konstrukcyjnych oraz kluczowych komponentów grupa doszła do wniosku, że niemal rok po pierwszym użyciu irańskich dronów Shahed na Ukrainie Rosja zaczęła produkować własną wersję dronów Shahed-136.
Według CAR “oznacza to istotną zmianę w możliwościach tego kraju (tj. Rosji), co pozwoli mu nadal polegać na dronach jednorazowego użytku”.
– Krajowa produkcja (tych dronów) stawia też ważne pytania o kontrolę eksportu i zapobieganie dywersji, gdyż analiza CAR wykazała w dronach Geran-2 liczne komponenty, wyprodukowane po rozpoczęcia pełnowymiarowej inwazji na Ukrainę w lutym 2022 r. – napisano.
CAR podkreśla, że drony Geran-2 rosyjskiej produkcji składają się niemal wyłącznie z komponentów wyprodukowanych poza granicami Rosji. Grupa zidentyfikowała ponad 100 części, oznaczonych markami 22 różnych firm z siedmiu krajów, włączając w to Rosję. Większość tych firm ma siedziby w Chinach, Szwajcarii i Stanach Zjednoczonych.
Około jedna trzecia komponentów została wyprodukowana między 2020 a 2023 rokiem, przy czym część już po rozpoczęciu wojny przeciw Ukrainie, a wszystkie trzy komponenty rosyjskie wyprodukowano od stycznia do marca 2023 r.
Rosyjskie shahedy z Tatarstanu
W lipcu dziennikarzom portalu Protokoł i kanału YouTube RZVRT udało się zdobyć dokumenty potwierdzające, że w Rosji montowane są drony oparte na irańskich rozwiązaniach. Drony są produkowane na terenie specjalnej strefy ekonomicznej w Tatarstanie. Dla zachowania tajemnicy sprowadzane drony nazywane są w dokumentach „łodziami”, a kraj eksportera, czyli Iran – Białorusią. To właśnie zmiana nazwy na „łodzie”, zdaniem rozmówców Protokołu, sprawiła, że piszący o procederze The Guardian wspomniał o statkach uczestniczących rzekomo w łańcuchu dostaw dronów. W rzeczywistości jednak drony są dostarczane do Rosji samolotami.
Zgodnie z projektem zawartym w prezentacji, liczba komponentów importowanych z Iranu zostanie w przyszłości zmniejszona. W pierwszej kolejności Rosja zrezygnuje z dostaw kadłubów, które są najłatwiejsze w produkcji. Następnie zaprzestanie się kupna irańskiej elektroniki: moduł GPS i procesor w Shahedach, według Protokołu, są dość prymitywne – „na poziomie technologii z lat 90.”. Rosyjskie władze zamierzają kupować elektronikę do dronów przy pomocy chińskiego serwisu AliExpress, a następnie importować też silniki do dronów.
Jak zauważają dziennikarze, najtrudniejszą rzeczą w produkcji Shahedów jest głowica bojowa. Planuje się, że przez pewien czas będzie ona dostarczana tylko przez Iran, chociaż Jełabuga prowadziła negocjacje z koncernem Kałasznikow, które jednak zakończyły się fiaskiem. Całkowite zaprzestanie dostaw z Iranu i przeniesienie produkcji na rynek krajowy zajmie dwa-trzy lata – podsumowali dziennikarze.
