Нацыянальны статыстычны камітэт апублікаваў новыя звесткі пра медыянны заробак у Беларусі – гэта паказнік таго, колькі атрымлівае (да вынятку падаткаў і збораў) сярэдні чалавек у спісе людзей, адсартаваным паводле заробкаў.
Статыстыку медыяннага заробку публікуюць раз на паўгода, у адрозненне ад статыстыкі сярэдняга заробку (сумы ўсіх заробкаў, падзеленых на колькасць працаўнікоў), якую выдаюць штомесяц. 16 студзеня 2024 года апублікавалі звесткі за лістапад 2023-га.
Медыянны заробак бліжэй да таго, што атрымлівае сярэднестатыстычны чалавек: паказнік сярэдняга заробку не адлюстроўвае тое, што адзін багаты начальнік можа істотна падняць сярэдні заробак значна бяднейшых падначаленых.
Медыянны заробак у мінулым лістападзе, паводле Белстату, склаў 1499 рублёў 50 капеек. Як і ў мінулы раз, лічба надзіва блізкая да круглай: у траўні было 1400,9 рубля. Такім чынам, медыянны заробак за паўгода вырас на 98,6 рубля або на 7 %.
Тым часам сярэдні заробак, на які ўлады звяртаюць больш увагі, у лістападзе быў роўны 1975,6 рубля – на 476,1 рубля больш за медыянны.
Рост заробкаў сам па сабе не азначае, што ў эканоміцы ўсё добра: частку росту з’ядае інфляцыя, якая цяпер паскараецца.
Паводле гэтай статыстыкі можа здацца, што найбольш зарабляе не сярэдні айцішнік, а сярэдні гарняк: у горназдабывальнай прамысловасці медыянны заробак склаў 3781,2 рубля, у галіне «інфармацыі і сувязі» – 3171,5. Але ў гэтай статыстыцы ў катэгорыю «інфармацыя і сувязь» уключаюць таксама супрацоўнікаў медыяў і тэлекамунікацыяў, у якіх заробкі ніжэйшыя: сярэднія, адпаведна, былі роўныя ў лістападзе 2223,1 і 3 087,7 рубля, тады як супрацоўнікі сферы інфармацыйных тэхналогіяў мелі сярэдні заробак 6919,4 рубля.
Найменшы медыянны заробак – у сферы «творчасць, спорт, забавы і адпачынак», усяго 1000,9 рубля. У адукацыі медыянны заробак склаў 1098,3 рубля, у ахове здароўя – 1362,5 рубля.
У большай часткі галінаў заробак вырас, але ў сельскай гаспадарцы ўпаў на 0,9 %. У раслінаводстве, жывёлагадоўлі і паляванні ўпаў на 2,2 %, затое ў рыбнай лоўлі вырас аж на 18,5 %. У дзейнасці трубаправоднага транспарту медыянны заробак упаў на 5,2 %.
Калі пералічыць у долары паводле сярэднямесячнага курсу Нацыянальнага банку, у лістападзе-2023 медыянны заробак складаў 478,11 долара. Гэта значыць, больш за палову беларусаў не мелі славутыя «па пяцьсот» нават да вынятку падаткаў і збораў. У траўні медыянны заробак складаў 483,92 долара – было на 5,8 долара больш, бо з таго часу беларускі рубель стаў слабейшым да амерыканскай валюты.
Ды ад усіх гэтых лічбаў трэба адымаць 13 % на падаткі і яшчэ 1 % на ўнёскі ў Фонд сацыяльнай абароны.
Эканамісты выказваюць сумневы ў праўдзівасці лічбаў Белстату. Заробкі можна «падкруціць», напрыклад, за кошт няпоўнай занятасці: замест 5-дзённага працоўнага тыдню даць працаўнікам 4-дзённы, і калі рапартаваць пра заробкі, лічыць іх паводле поўнай занятасці. Ды ў вакансіях нават на поўную стаўку рэдка прапануюць заробак, блізкі да сярэдняга. Нават сярэднестатыстычнаму дырэктару дзяржаўнага прадпрыемства прапануюць заробак, ніжэйшы за сярэдні налічаны паводле Белстату.
Алесь Наваборскі belsat.eu
