«Дагэтуль не выношу дотыкаў чужых». Беларускі масава выступаюць у сеціве супраць гвалту
04.03.2024, 23:15
Здымак мае ілюстрацыйны характар. (Фота: Кацярына Вадановаса)
podpis źródła zdjęcia
«Мы павінны казаць пра гэта, дзеля сябе, Лізы і нашых дзяўчынак».
Пасля нападу на беларуску Лізавету ў цэнтры Варшавы, якое прывяло да яе смерці, у сацсетках распаўсюдзіўся хэштэг «хопіцьгвалціць». Сутнасць акцыі ў асуджэнні сексуальнага і сексуалізаванага гвалту. Жанчыны дзеляцца сваімі гісторыямі і бачаннем сітуацыі. «Белсат» сабраў рэакцыі на трагедыю і праблему, пра якую складана казаць.
Здымак мае ілюстрацыйны характар. (Фота: Johanna Geron / Reuters / Forum)
Часта дзяўчаты і жанчыны, якія вырашыліся распавесці свае гісторыі адзначаюць, што праблема, з якой ім давялося сутыкнуцца, вельмі распаўсюджаная.
«Усім нам жанчыны, дзяўчаты, дзяўчынкі прысвячаю. Першы напад я перажыла ў 15 гадоў. Яно завяршылася правалам для гвалтаўніка. Але траўма дае аб сабе ведаць. Другі раз у 20 гадоў. Я ўцякла», – распавядае палітолаг, кандыдат гістарычных навук Роза Турарбекава. – Пра сексуальны гвалт у гады маёй маладосці было прынята маўчаць. Але яго ад гэтага не было менш. Было больш траўмаваных жанчын, якія імкнуліся забыцца, стараліся “паводзіць сябе акуратна”. Мама казала пра мужчын, што яны “жывёлы”.
Гэта была маўклівая вайна, у якой жанчыны былі ахвярамі і вінаватымі апрыёры. Я не буду апісваць, колькі разоў мяне спрабавалі згвалціць, колькі разоў да мяне спрабавалі дакрануцца. Колькі я чула непрыстойных прапаноў. Шмат. Зашмат. Пачынаючы з 15 гадоў. Не буду, таму што мой пост чытаюць блізкія людзі. Гэта таксама яшчэ адзін важны момант, калі ты маці і жонка. Не буду, але ведаю, як ўсім нам. Бедная Ліза. Мы павінны казаць пра гэта, дзеля сябе, яе і нашых дзяўчынак».
Вядоўца «Белсату», музыка і культурніцкая дзяячка Кацярына Ваданосава піша, што гвалт – гэта самае страшнае, што было ў яе жыцці:
,,
«Не рак, не вайна, не здрада, не руйнаванне надзеяў. Пры адной спробе гвалту, калі я была падлеткам, я змагла збегчы, парваўшы звязкі на назе. Пры другой… Няважна. Там было значна страшней, але я, як і сотні тысячаў іншых, не хачу гаварыць пра гэта.
Калі хтосьці кажа, што вінаватая ахвяра – ён сам гвалтаўнік. Не дай Божа нікому спазнаць гвалт на сваёй скуры. Вечны спакой Лізе».
Здымак мае ілюстрацыйны характар. (Фота: Johanna Geron / Reuters / Forum)
Дар’я Лявіцкая кажа, што расказваць пра свой цяжкі досвед цяжка, але яна ўсё ж вырашылася зрабіць пост.
«На месцы Лізы магла апынуцца кожная з нас і кожная гісторыя – гэта кропля ў вялікім моры, якое нарэшце, спадзяюся, змое гвалт у свеце.
,,
Мне 13 год, я ў бабулі ў вёсцы. Па гаспадарцы за бутэльку ёй дапамагаў дзед гадоў 60-ці. Я засталася дома адна, ён прыехаў нешта зрабіць. У нейкі момант ён зразумеў, што акрамя мяне дома больш нікога няма. “Колькі табе ўжо? 13? А, дык ужо можна! Ідзі вунь туды, я зараз прыйду. Толькі бабулі нічога не кажы!” – прыгаворваў ён, пакуль лапаў мяне. Хапіла адрэналіну, каб збегчы.
Мне 15. Мы з сябрамі “тусуемся на хаце”. У нейкі момант хлопец старэйшы за мяне гады на тры, ці чатыры пачынае да мяне лезці, цалаваць мяне і лапаць. А я не ведаю, што рабіць. Можа выратавала тое, што да дзяўчыны, якая проста нерухома ляжыць, ён хутка згубіў цікавасць. Мне было страшна, а потым брыдка.
,,
Дагэтуль я не выношу дотыкаў чужых людзей. Мне хочацца памыцца нават пасля таго, як хтосьці дакрануўся да мяне напрыклад у чарзе, каб спытаць, ці я тут апошняя.
Чаму я ўсё ж такі вырашылася на тое, каб распавесці пра свой досвед? Каб кожны пабачыў, што праблема мае масавы характар, каб нарэшце мужчыны пачалі весці сябе адпаведна, каб хлопцы разумелі, што іх сіла накладае адказнасць», – піша Дар’я.
Яна падкрэслівае, што нават, калі дзяўчына можа выглядаць яскрава і дзяліцца фотаздымкамі ў сацсетках – гэта не дае нікому права яе аб’ектызаваць і гвалціць.
Яшчэ адна беларуска Л. расказвае, што стала ахвярай гвалту яшчэ падлеткам:
«У першы раз гэта здарылася, калі мне было 12. А потым у 16. І яшчэ раз. І яшчэ раз.
А потым стала зразумела, што мне секс не падабаецца, таму што я не была знаёмая з паняццямі ўзаемнай павагі ў ложку. Вельмі шмат працы з тэрапеўтамі, злосці, нянавісці да сябе, а потым і да мінулых гвалтаўнікоў. Памятаю, што па-сапраўднаму мне стала лягчэй толькі калі дзякуючы тэрапеўтцы я ў думках збіла кожнага з іх.
Мяне клічуць Л., мне 25, і мне пашанцавала. І я толькі пачынаю вучыцца кахаць секс і давяраць мужчынам».
Юрыстка-міжнародніца, экспертка Беларускага Хельсінкскага камітэту Кацярына Дэйкала падзялілася прафесійным поглядам на сітуацыю і адзначыла, што таксама сутыкалася з гвалтам.
«Згвалтаванне для большасці, вядома, не ок. Але ў прычынах, чаму не ок, будзе ў асноўным – таму што гэта крымінальнае злачынства, але, як правіла, не будзе нічога пра суб’ектнасці жанчыны. А бо гэта ўсё пра яе – пра павагу субʼектнасці жанчыны. І крымінальным злачынствам гэта зʼяўляецца менавіта таму, што чалавек – субʼект, а не абʼект па азначэнні. І менавіта з непавагі гэтай субʼектнасці – праславутае “сама вінаватая”.
Пры гэтым, сексуальны/сексуалізаваны гвалт – гэта не толькі дзеянні, якія кваліфікуюцца як згвалтаванне ў Крымінальным кодэксе. Гэта не толькі калі злачынец з нажом або пʼяны сябар на вечарыне. Хоць і гэтага нашмат больш, чым людзі думаюць.
Але важна разумець, што згвалтаванне – гэта крайняя ступень і радыкальная форма таго, што вельмі многімі лічыцца ў грамадстве дапушчальным. Пры чым як мужчынамі, так і жанчынамі», – падкрэслівае юрыстка.
Дотыкі, непрыстойныя прапановы, жарты і намёкі ў сітуацыях адсутнасці відавочна выяўленай згоды – усё гэта следства успрымання жанчыны як абʼекта.
,,
«Гэта ўсё як раз тое, пра што куча мам і тат у нашым грамадстве скажуць дачцэ: “Ды ну, нічога страшнага”. Гэта як раз тое, пра што куча мужчын і жанчын скажуць: “А што тут такога, трэба радавацца калі табе аказваюць знакі ўвагі”. І гэта як раз тое, пра што тыя, хто гэта ўсё адчувае, не будзе распавядаць таму што “ну гэта ж не згвалтаванне”, або “ну а што з гэтым можна зрабіць”, або па многіх іншых прычынах. Пра згвалтаванне, як высвятляецца, таксама распавядаюць далёка не ўсе. А калі і распавядаюць, то “не трэба было..”.
Менавіта таму важна даводзіць такія справы, як у ЕГУ, да рэальных наступстваў калі ёсць рэальныя факты і доказы. Менавіта таму дзікай здавалася пазіцыя адміністрацыі ЕГУ, якая ніяк не магла разрадзіцца рашэннем.
,,
На мой погляд, важна таксама разумець, што ад мужчын мала рэакцый, бо многія мужчыны, якія лічаць гэта ўсё недапушчальным, проста не ведаюць, што і як сказаць. Баяцца сказаць нешта, за што потым прыляціць як за “не тое”. Таму вельмі каштоўна, калі яны пачынаюць наогул пра гэта казаць і на гэта рэагаваць.
Ім няма адкуль узяцца раптам такімі, якія супер усё разумеюць, не здзіўляюцца – мы ўсе прадукт нашага патрыярхальнага грамадства. І ад таго, што ўсе выйшлі ў 2020 супраць Лукашэнкі – у гэтым плане не змянілася практычна нічога. І акрамя захадаў на ўзроўні дзяржаўнай палітыкі “у дэмакратычнай Беларусі” – гэта вялікая праца кожнага над сабой, якую можна рабіць не чакаючы звяржэння рэжыму», – заключае Кацярына Дэйкала.
Telewizja Polska S.A. w likwidacji processes your personal data collected when you visit individual websites on the tvp.pl Portal (hereinafter referred to as the Portal), including information saved using technologies used to track and store them, such as cookies, web beacons or other similar technologies enabling the provision of tailored and secure services, personalize content and advertising, provide social media features and analyze Internet traffic.
Click "I accept and go to the website" to consent to the use of automatic tracking and data collection technology, access to information on your end device and its storage, and to the processing of your personal data by Telewizja Polska S.A. w likwidacji, Trusted Partners from IAB* (982 company) and other Trusted TVP Partners (88 company), for marketing purposes (including for automated matching of advertisements to your interests and measuring their effectiveness) and others, which we indicate below.
The purposes of processing your data by TVP S.A. w likwidacji are as follows:
Store and/or access information on a device
Use limited data to select advertising
Create profiles for personalised advertising
Use profiles to select personalised advertising
Create profiles to personalise content
Use profiles to select personalised content
Measure advertising performance
Measure content performance
Understand audiences through statistics or combinations of data from different sources
Develop and improve services
Use limited data to select content
Ensure security, prevent and detect fraud, and fix errors
Deliver and present advertising and content
Save and communicate privacy choices
TVP S.A. w likwidacji process your data for the purposes of features. As part of these features, we may take the following actions:
Match and combine data from other data sources
Link different devices
Identify devices based on information transmitted automatically
The purposes of processing your data by Trusted Partners from IAB and other Trusted Partners of TVP are as follows:
Store and/or access information on a device
Use limited data to select advertising
Create profiles for personalised advertising
Use profiles to select personalised advertising
Create profiles to personalise content
Use profiles to select personalised content
Measure advertising performance
Measure content performance
Understand audiences through statistics or combinations of data from different sources
Develop and improve services
Use limited data to select content
Ensure security, prevent and detect fraud, and fix errors
Deliver and present advertising and content
Save and communicate privacy choices
Trusted Partners from IAB and other Trusted Partners of TVP process your data for the purposes of features and special features. As part of these features, they may take the following actions:
Match and combine data from other data sources
Link different devices
Identify devices based on information transmitted automatically
Use precise geolocation data
Actively scan device characteristics for identification
Consent is voluntary and you can withdraw it at any time in Advanced Settings.
In addition, you have the right to request access, rectification, deletion or limitation of data processing. In the Privacy Policy, you will find information on how to communicate to us your will to exercise these rights.
Consent to the use of data for some IAB Trusted Partners and TVP Trusted Partners may be related to the transfer of data to the United States or other third countries (not belonging to the European Economic Area, which includes the Member States of the European Union as well as Norway, Iceland and Liechtenstein). In connection with the above, we would like to inform you about the possible risk that may be associated with the transfer of data to third countries, consisting in the possible lack of an adequate level of protection of natural persons related to the processing of their personal data, which is guaranteed by the provisions of the GDPR (Regulation of the European Parliament and of the Council (EU 2016/679 of 27 April 2016 on the protection of individuals with regard to the processing of personal data and on the free movement of such data, and repealing Directive 95/46 / EC), due to the lack of an adequacy decision by the European Commission and the lack of adequate security.
The user's personal data processed by TVP may be processed both on the basis of the user's consent as well as on the basis of a legitimate interest, i.e. without the consent of the Portal user (only for the purposes necessary to ensure the proper operation of the Portal). TVP processes user data on the basis of a legitimate interest only in situations where it is necessary for the provision and proper operation of the Portal, i.e. maintenance and technical support of the Portal, ensuring security, preventing fraud and removing errors, statistical measurements necessary for the proper functioning of the Portal.
Detailed information on the processing of your data can be found in the Privacy Policy.
