14 беларускіх песень на 14 лютага – Дзень святога Валянціна, які забараняюць у Беларусі
«Белсат» згадвае беларускія песні пра каханне. Іх, вядома, значна больш за 14, усіх не ўспомніш. Таму будзе шмат бонусных трэкаў.
Традыцыя Дня закаханых відавочна падабаецца беларусам, ды ўладам Беларусі «замежныя святы» і «заходнія каштоўнасці» перашкаджаюць жыць. Летась на Дзень святога Валянціна, падобна, была нефармальная забарона ў дзяржаўных установах, а сёлета «адмову ад святаў, навязаных звонку» афіцыйна замацавалі пастановаю Савету Мінстраў. Але кахаць не забароніш, нават у Паўночнай Карэі не змаглі!
Дык якія яны, беларускія песні пра каханне?
Безумоўна, гэта «Песні пра каханне» N.R.M.! А вы думалі, тут будзе «Здравствуй, чужая милая» Аляксандра Саладухі? Не, лепш ужо «Женщина моих галлюцинаций» гурта «Neuro Dubel»!
Калі сур’ёзна, Лявон Вольскі мог бы адзін заняць усе 14 месцаў у плэйлісце песняў пра каханне. Абмяжуемся яшчэ толькі адной: лірычнай «Маё каханне», зусім не падобнай да вясёла-вар’яцкіх «Песень пра каханне». Ведаем, у яго ёсць яшчэ «Чыстая-светлая», «Абсэнт» з «Крамбамбуляй», «Без цябе» дуэтам з Русяй, нядаўняя эмігранцкая «Ці там, ці не» і шмат іншага.
Але эксперты кажуць, што найвялікшая беларуская песня – «Александрына» ансамблю «Песняры». У 2015 годзе партал «Тузін гітоў» апытаў 90 музычных экспертаў і склаў топ-100 найвялікшых беларускіх песняў, дык «Александрына» заняла першае месца.
Песняроўская ж «Касіў Ясь канюшыну», якая таксама пра каханне, там на чацвёртым месцы. Перад ёю, на трэцім, – «Завіруха» ансамблю «Верасы», якая не толькі пра надвор’е. На другім – «Тры чарапахі» N.R.M., але яна дакладна не пра каханне, а Вольскага ўжо і так было шмат.
Ды беларусы не перасталі спяваць пра каханне пасля 2015 года. Пазней за складанне таго топу папулярнасць здабыў гурт «Naviband». Ці трапяць калі-небудзь іхныя песні ў спіс найвялікшых беларускіх, невядома, але ў плэйлісты многіх беларусаў трапілі. Як той жа іхны галоўны гіт «Бяжы», які якраз пра каханне. Гурт «Naviband» агулам выпраменьвае пяшчоту, і не дзіўна: лідары Ксенія Жук і Арцём Лук’яненка – жонка і муж. Але і да вяселля ў іхных песнях кахання было нямала, як у «Абдымі мяне».
Дарэчы, «Naviband» – не адзіны гурт, дзе спяваюць сужэнцы. Таксама, як і яны, Беларусь мусіў прадстаўляць на «Еўрабачанні» гурт «Val» – дуэт мужа і жонкі – з песняй «Да відна» (але не склалася праз нелаяльнасць уладам). А лідары «Irdorath» дык святкавалі вяселле проста на сцэне (а потым трапілі ў няволю за ўдзел у пратэстах, былі палітвязнямі і ўз’ядналіся на волі).
Што яшчэ паслухаць пра каханне з таго, што выйшла за апошнія некалькі гадоў? Можна «Мяне» спявачкі Lear і рэпера Angst. Гэта пра няшчаснае каханне, але ў творчасці Lear мала вясёлага. Затое шмат пяшчоты – як у зусім нядаўняй песні «Свечка». Калі ж хочаце сучаснага моднага гучання, але не настолькі змрочнага, паслухайце «Падай мне руку» Пятра Клюева.
Так, каханне – не толькі радасць і шчасце. Яно бывае і ў змроку, як у «Ag» кабарэ-бэнду «Серебряная свадьба». Або ў страху, як у песні «Любоў» гурта «Nochy». Або ў ап’янелым танцы, як у тым «Танго», пра які спявала Palina. Або ў апакаліпсісе, як у «Два идеальных человека» гурта «Кассиопея».
Каханне выклікае часам складаныя пачуцці, як у «Небяспечна» гурта «Nizkiz» (трое з чатырох удзельнікаў якога цяпер за кратамі з палітычных прычынаў). Яно бывае містычна-псіхадэлічным, як у «Людзі» гурта «Indiga». А бывае сапраўды пагрозлівым, як у «Бегчы» ад «Akute» (калі што, за гуртом не заўважалі крыміналу) або ў «Ау» гурта «Ляпис Трубецкой» (за імі – крымінал толькі палітычны).
Каханне бывае як у сне – пра гэта, напрыклад, «Калыханка» гурта «Sciana». У яго, дарэчы, ёсць і менш эксперыментальная песня з простаю назваю «Пра каханне». А Яўгенія Хіло, якая некалі спявала са «Сцяною», таксама запісала песню пра каханне «Дажджамі» з гуртом :B:N:.
А яшчэ каханне – гэта проста космас! Вось як у «НЛО» гурта «Дай дарогу!» пра раман з іншапланетніцай. Падобную гісторыю распавядае Leibonik у песні «Ксенамарф».
Ды хопіць жартаў. Ёсць тыя, без каго не абысціся ў спісе беларускіх песень пра каханне.
«Крама» ўжо больш за трыццаць гадоў расказвае гісторыю кахання да адной і той жа Стэфкі. Арыгінальная «Стэфка» – яшчэ з сярэдзіны 1980-х, гурта «Бонда». Былі яшчэ «Стэфка. Праз 20 год» і «Стэфка. Праз 30 год». І гэта не ўсе песні «Крамы» пра каханне – згадаць тую ж «Падае дождж» пра каханне і расстанне або «Камендант» пра студэнцкае каханне.
Шмат пра каханне спявае Зміцер Вайцюшкевіч, прычым пра самае рознае. Вось «Калі заўтра роўна ў шэсць» – пераклад песні чэха Яраміра Нагавіцы пра перадсмяротнае каханне. Або менш драматычнае каханне – «Я браў цябе за руку». Або галівудскае – «Шалі» разам з Ганнай Шаркуновай, пераклад песні Lady Gaga і Брэдлі Купэра. Або вясёлае – як «Беларусачка».
З песнямі пра каханне асацыюецца гурт «J:mors». Напрыклад, на «Spotify» цяпер у топе іхных песняў – «Маё сонца», а на YouTube – «Босиком по мостовой». Гурт часта даваў канцэрты на 14 лютага, сёлета на Дзень закаханых грае ў Варшаве (дарэчы, у той жа дзень у Варшаве можна схадзіць на «Naviband» і «Разбітае сэрца пацана»). Ды 14 лютага 2022 года яны збіраліся даваць канцэрт у Кіеве і прадставіць там пераклад свайго гіта «Не умирай» па-ўкраінску, але канцэрт сарвала набліжэнне поўнамаштабнай вайны ва Украіне, а трэк «Не помирай» на тле гэтага набыў зусім іншы сэнс.
Каханне і любоў могуць спыняць войны, вераць многія. Напэўна, сярод такіх «Аддис Абеба» – мяркуючы з іх песні «Каханне». Не блытайце з іхнымі ж «Любовь» і «Каханая», і з песняй «Каханне» ў падобным стылі ад гурта «Recha».
А яшчэ беларускае каханне цяпер скарае Польшчу: комік-беларус Дзмітрый Саўян запісвае пад псеўданімам Pan Savyan рэтра-іранічныя песні па-польску, як нядаўняя «Miasto Miłości», падаў заяўку на «Еўрабачанне» з песняй «W kolorku amareto», працуе над альбомам «Piosenki dla Ciebie i Twojej Mamusi».
Не падумайце, што ў палякаў бракуе іранічных твораў пра каханне! Ёсць і старыя, як «Kryzysowa Narzeczona» ветэранаў «Lady Pank», і сучасныя гіты, як «Rapapara» пра дзяўчыну з габсбургскімі рысамі твару ад гурта «Łydka Grubasa». Але беларус знайшоў, як зачапіць сэрцы палякаў (і іхных матуляў).
Іншыя беларусы таксама запісваюць песні пра каханне з іроніяй і рэтрагучаннем – як «Танцы» гурта «ili-ili». Або як значная частка творчасці трасянкамоўнага «Разбітага сэрца пацана» – напрыклад, «Love Is».
Беларусы спяваюць пра каханне на розных замежных мовах. Аляксандр Рыбак у 2009-м скарыў «Еўрабачанне» з англійскамоўнай «Fairytale», выступіўшы ад Нарвегіі. «Parade of Planets» спяваюць па-французску, іхны галоўны гіт – «Où est ton amour?». А могуць спяваць адразу на некалькіх мовах у адной песні. Так, Наста Шпакоўская, Аня Хітрык і Света Бень запісалі трохмоўную «Про Любовь / Про Любов / Пра Любоў», а Iva Sativa ў сваім «беларускім народным «R’n’B» спявае і па-беларуску, і па-расейску, як у песні «Шукала».
Усіх беларускіх песень пра каханне не пералічыць. Новыя будуць з’яўляцца, нават калі Савет Міністраў забароніць Дзень закаханых і будзе пагражаць рэпрэсіямі за праявы кахання 14 лютага.
Алесь Наваборскі belsat.eu
