«Маглі з беларускімі памежнікамі закурыць цыгарэту». Як жыве польскае памежжа з буфернай зонай
навіны

«Маглі з беларускімі памежнікамі закурыць цыгарэту». Як жыве польскае памежжа з буфернай зонай

Старэйшы штабны харунжы Падляскага аддзелу Памежнай аховы Польшчы Міхал Бура. Беласток, Польшча. 18 чэрвеня 2024 года. (Фота: Белсат)
Старэйшы штабны харунжы Падляскага аддзелу Памежнай аховы Польшчы Міхал Бура. Беласток, Польшча. 18 чэрвеня 2024 года. (Фота: Белсат)
podpis źródła zdjęcia

Людзям не страшна, але сумна, што стасункі з беларусамі сапсаваў міграцыйны крызіс.

Жыхары польскага памежжа засмучаныя тым, што да іх стала прыязджаць менш турыстаў, але адчуваюць сябе ў бяспецы, а ля самой мяжы назбіраліся прадметы, з дапамогай якіх мігранты прабіраюцца ў Польшчу з Беларусі. «Белсат» даведаўся, што адбываецца на польска-беларускай мяжы пасля ўвядзення буфернай зоны, што там думаюць пра беларусаў і навошта ў польскім плоце дзверы ў Беларусь.
Слуп каля плоту на мяжы Польшчы і Беларусі. Вёска Белавежа, Польшча. 18 чэрвеня 2024 года. (Фота: Белсат)
Слуп каля плоту на мяжы Польшчы і Беларусі. Вёска Белавежа, Польшча. 18 чэрвеня 2024 года. (Фота: Белсат)
Польшча, абараняючыся ад нерэгулярных мігрантаў, якія ідуць з боку Беларусі, увяла буферную зону на мяжы 13 чэрвеня. Яна праходзіць уздоўж 60,67 кіламетра беларуска-польскай мяжы і ідзе ўглыб Польшчы на 0,2–2 км. Там нельга заставацца без спецыяльнага дазволу памежнай службы Польшчы. Атрымаць яго могуць журналісты і прадстаўнікі арганізацыяў, якія дапамагаюць мігрантам у бядзе.
«Белсат» атрымаў дазвол і адправіўся ў бок Беларусі. Яшчэ ў Беластоку ўсё выглядае звычайна, але чым бліжэй да мяжы, тым больш робіцца ясна, што жыццё тут сталася трохі іншым. На пад’ездзе да Гайнаўкі можна заўважыць вайсковыя машыны. У горадзе іх мільгае столькі, што ў нейкі момант збіваешся з рахунку – каля 10 налічылася дакладна. Тут і спецыяльныя невялікія аўтамабілі, якімі можна ездзіць па лесе, дзе не пройдзе машына звычайных памераў, і вайсковыя цяжкавікі.
Турысты ў вёсцы Белавежа, Польшча. 18 чэрвеня 2024 года. (Фота: Белсат)
Турысты ў вёсцы Белавежа, Польшча. 18 чэрвеня 2024 года. (Фота: Белсат)
У турыстычнай Белавежы, што на мяжы, пуста, ціха і спакойна. Усё ж знаходзім чалавека, які прыехаў убачыць унікальнае месца ў Еўропе – Белавежскі нацыянальны парк. Гэта Зэбаст’ян з Нямеччыны. Ён у Белавежы першы дзень, а плануе правесці тут 3-4 дні. Аб праблеме з міграцыяй мужчына чуў:


,,

«Без вялікіх падрабязнасцяў, але чытаў і табліцы, што нельга ісці на мяжу цяпер».


Суразмоўца кажа, што адчувае сябе бяспечна ў гэтым месцы. Міграцыйны крызіс ён называе цэлым комплексам праблемаў:
«Я не магу сказаць, што мігранты добрыя або дрэнныя. Мы маем шматслаёвую праблему, і нам патрэбныя адпаведныя рашэнні. Мы павінны глядзець індывідуальна на розныя выпадкі. Ясна, чаму Польшча захацела пабудаваць сцяну на мяжы з Беларуссю, але гэта праблема для жывёлы. Зубры больш не могуць пераходзіць мяжы. Для дзікай прыроды гэта сумна, але з пункту гледжання людзей зразумела».
У цэнтры бачым крамку, дзе прадаюць сувеніры і традыцыйныя польскія пачастункі. Там працуе Ганна, яна з Беларусі.
Турысты разглядаюць сувеніры. Вёска Белавежа, Польшча. 18 чэрвеня 2024 года. (Фота: Белсат)
Турысты разглядаюць сувеніры. Вёска Белавежа, Польшча. 18 чэрвеня 2024 года. (Фота: Белсат)
«Калі зʼявілася буферная зона, турыстаў стала вельмі мала. Гэта напалохала людзей. Заўсёды па-рознаму ішоў гандаль, але значна менш людзей», – кажа яна.
Ніякай небяспекі жанчына не адчувае і да захадаў для аховы мяжы ставіцца з разуменнем:
«Нехта мусіць абараняць мяжу. У нас мігрантаў не відаць, дзесьці ў лесе іх ловяць, а тут вельмі спакойна, таму хай прыязджае больш турыстаў. На гэта спадзяёмся і мы, і мясцовыя рэстараны».
Сюды прыехаў і мужчына з Польшчы ў адпачынак. Кажа, выбраў гэтае месца, бо спакойнае. Аб праблеме з мігрантамі чуў, але думае, што пішуць пра гэта больш, чымся варта было б.


,,

«Нічога не адбываецца», – азіраецца ён сярод парку і смяецца.


Пра плот на мяжы яму складана сфармуляваць нейкую думку:
«Памежная служба патрэбная, каб абараняць мяжу, а якімі спосабамі – мне не цікава».
Мясцовая жыхарка Марта мяркуе, што буферная зона – гэта добрае рашэнне, і гэтак яна адчувае сябе ў бяспецы. У зоне няма нічога страшнага, але гісторыя занадта разадзьмутая медыямі, паводле жанчыны. Ёй шкада, што турысты перасталі прыязджаць.
Вайсковы транспарт на вуліцах Белавежы, Польшча. 18 чэрвеня 2024 года. (Фота: Белсат)
Вайсковы транспарт на вуліцах Белавежы, Польшча. 18 чэрвеня 2024 года. (Фота: Белсат)
«Людзям здаецца, што тут усё закрыта і забаронена, але гэта ж толькі 200 метраў ля мяжы. Я не сутыкалася з хамствам або дрэнным стаўленнем памежнікаў і паліцыі, як гэта паказана ў фільме Агнешкі Голянд “Зялёная мяжа”», – кажа Марта.
Жанчына адзначае, што міграцыйны крызіс моцна пагоршыў стасункі паміж палякамі і беларусамі:


,,

«Дачыненні маюць быць добрыя, суседскія, каб палітыка на іх не ўплывала. Раней у нас былі выдатныя стасункі. Вельмі шкада, што ўсё сапсавалася».


Да мігрантаў, якія ідуць з боку Беларусі, у жанчыны няма непрыязнасці, аднак міграцыйны крызіс ёй не падабаецца:
«Гэта чалавечыя трагедыі, але ў нас вельмі розныя культуры. Мы ўсе маем засяродзіцца на тым, каб дапамагчы гэтым людзям у іх удома. Тыя, хто крычаць, што трэба прымаць іх тут, хай возьмуць аднаго чалавека на тыдзень да сябе дадому і зразумеюць, што так жыць немагчыма».
На ўваходзе ў лес ля мяжы дзве жанчыны сядзяць у альтанцы, а ў лесе яшчэ адна – ідзе турыстычнаю сцежкаю, што праходзіць паралельна з мяжою. Мы ж ідзём бліжэй, куды цяпер амаль нікога не пускаюць. Прыкладна за 85 метраў да плоту на мяжы з Беларуссю працаўнікі памежнай службы Польшчы просяць спыніцца – далей нельга. Акрамя іх, тут бус з паліцыяй.
Знак, што забараняе праход каля мяжы Польшчы і Беларусі. Вёска Белавежа, Польшча. 18 чэрвеня 2024 года. (Фота: Белсат)
Знак, што забараняе праход каля мяжы Польшчы і Беларусі. Вёска Белавежа, Польшча. 18 чэрвеня 2024 года. (Фота: Белсат)
Адсюль відаць плот, за якім – Беларусь. Тут жа стаяць дзве драўляныя лесвіцы, часткі якіх злепленыя скотчам і пластыкавымі заціскамі. Выглядае не вельмі трывала, але для шматразовага карыстання яны і не прызначаныя. Гэта тое, што пакінулі мігранты, якія прабраліся на польскі бок. За плотам з польскага боку ёсць яшчэ загарода з калючага дроту. Адхіліўшы сценкі плоту, мігранты накідваюць лесвіцу на загароду і прабягаюць зверху. Яшчэ з прадметаў з Беларусі на зямлі засталася скрыначка ад нікацінавых вырабаў – можна паглядзець, хто імпарцёр у Менск.
Мяжа Польшчы з Беларуссю. (Фота: Straż Graniczna / X)

«На тысячу платоў ёсць дзве тысячы рашэнняў». Як мігранты ідуць у Еўропу праз Беларусь

навіны
Пакуль разглядаем абстаноўку на мяжы, пачынаецца нейкі шум ля плоту: праязджаюць два квадрацыклы, аднак затым усё сціхае. Падысці бліжэй або шпацыраваць тут нельга, таму пад наглядам памежнікаў вяртаемся назад.
Прадстаўнікі Падляскага аддзелу Памежнай аховы Польшчы кажуць, што цяпер сітуацыя на мяжы праз міграцыйны крызіс абвастрылася: плынь мігрантаў апошнімі месяцамі расце.
«У пачатку гэтага года былі дні, у якія не было ніводнай спробы прайсці польскую мяжу, але апошнім часам – да 200 спробаў кожны дзень. З пачатку гэтага года такіх спробаў было больш за 19 тысячаў, а ў чэрвені ўжо каля 3 тысячаў», – адзначае старэйшы штабны харунжы Міхал Бура.
Старэйшы штабны харунжы Падляскага аддзелу Памежнай аховы Польшчы Міхал Бура. Беласток, Польшча. 18 чэрвеня 2024 года. (Фота: Белсат)
Старэйшы штабны харунжы Падляскага аддзелу Памежнай аховы Польшчы Міхал Бура. Беласток, Польшча. 18 чэрвеня 2024 года. (Фота: Белсат)
Часта гэтыя спробы спалучаныя з агрэсіяй і правакацыямі з боку мігрантаў. Бывае, адныя групы адмыслова прыцягваюць увагу памежнікаў, каб прайшлі іншыя.


,,

«Выкарыстоўваюцца камяні, бярвенне, у бок польскіх памежнікаў ляцелі петарды і нават быў ужыты газ», – кажа Міхал Бура.


Таксама ў Польшчы толькі за першую палову 2024 года былі затрыманыя 200 памагатых нелегальнай міграцыі. Звычайна гэта замежнікі, сярод іх шмат украінцаў, працягвае суразмоўца.
Смерць польскага салдата на мяжы пасля нападу мігранта – трагедыя, якой баяліся, але разумелі, што рана ці позна так можа адбыцца, кажуць у Памежнай ахове.
«Мы бачылі і ведалі, з чым маем справу. Думаю, такая смерць салдата адкрыла таксама вочы тым, хто не бачыў, якую складаную службу мы нясём», – кажа службовец.
Беларускі Дзяржаўны памежны камітэт неаднаразова абвінавачваў польскіх калегаў у жорсткім стаўленні да мігрантаў. Таксама быў выпадак, калі паведамлялася пра смерць аднаго з іх і нібыта работнікі Памежнай аховы Польшчы перанеслі цела на беларускі бок праз дзверы ў плоце.
Драбіны, якія выкарыстоўваліся мігрантамі, каб абмінуць плот на польска-беларускай мяжы. Вёска Белавежа, Польшча. 18 чэрвеня 2024 года. (Фота: Белсат)
Драбіны, якія выкарыстоўваліся мігрантамі, каб абмінуць плот на польска-беларускай мяжы. Вёска Белавежа, Польшча. 18 чэрвеня 2024 года. (Фота: Белсат)
Падобныя заявы непраўдзівыя, адзначае штаб-сяржант Падляскага аддзелу Памежнай аховы Польшчы Эвэліна Леўковіч. Аднак дзверы ў плоце сапраўды ёсць:
«У плоце пакінутыя тэхнічныя вароты. Яны патрэбныя для тэхнічных рэчаў. Напрыклад, кашэнне травы на другім баку, бо за плотам яшчэ кавалак зямлі належыць Польшчы.


,,

Таксама мы маем справу з асобамі, якія не хочуць падавацца на міжнародную абарону ў Польшчы. Іх праводзяць да дзвярэй, каб яны маглі вярнуцца ў краіну, у якую трапілі легальна. У данай сітуацыі гэта Беларусь».


Акрамя таго, з пачатку міграцыйнага крызісу памежная служба Польшчы вылучыла 4 мільёны злотых на медычную дапамогу мігрантам. Таксама там падзяляюць мігрантаў і ўцекачоў.
Штаб-сяржант Эвэліна Леўковіч, Падляскі аддзел Памежнай аховы Польшчы. Беласток, Польшча. 18 чэрвеня 2024 года. (Фота: Белсат)
Штаб-сяржант Эвэліна Леўковіч, Падляскі аддзел Памежнай аховы Польшчы. Беласток, Польшча. 18 чэрвеня 2024 года. (Фота: Белсат)
«Розніца паміж мігрантамі і ўцекачамі значная. Мы маем прыклад уцекачоў з Украіны. Гэта асобы, якія бягуць ад вайны ў першую бяспечную краіну. Мы ёсць гэтаю бяспечнаю краінаю. Мігранты – гэта асобы, якія эмігруюць у іншыя краіны. У Польшчы сёлета мы ўжо мелі справу з людзьмі з 38 краінаў свету, а летась – з 55 краінаў», – адзначае Эвэліна Леўковіч.


,,

«На жаль, сітуацыя на мяжы з пачатку міграцыйнага крызісу вельмі моцна змянілася. Раней мы добра супрацоўнічалі з беларускімі службамі. Мяжа была абароненая як намі, гэтак і памежнікамі Беларусі. Мы маглі разам закурыць цыгарэту на мяжы – усё было нармальна. На жаль, цяпер мы ведаем, што ля мяжы застаюцца людзі са згоды, а часта і з дапамогаю беларускіх службаў.


Мы вельмі добра ставіліся і да грамадзянаў Беларусі і Расеі. Гэта былі, можна сказаць, нашыя сябры. Так здарылася, што сёння пераходы зачыненыя, але я спадзяюся, гэты час скончыцца», – заключае Міхал Бура.
Арсен Рудэнка belsat.eu
больш па гэтай тэме Глядзіце больш
Item 1 of 4
апошнія
Item 1 of 10