Спіс «экстрэмісцкіх матэрыялаў» пашыраецца штотыдня і ўжо налічвае 4185 пастановаў. Сярод новых дадаткаў – вядомы музыка, даследчы цэнтр, сайт петыцыяў і папулярнае рэгіянальнае выданне.
У спіс «экстрэмісцкіх матэрыялаў», што публікуе Міністэрства інфармацыі, зноў дадалі новыя пастановы судоў. Сярод свежых дадаткаў – асабістая старонка музыкі Алеся Дзянісава на Facebook і VK. Дзянісаў – гарадзенскі музыка, заснавальнік і лідар гуртоў «КальЯн», «Людзі на балоце» і «Dzieciuki», аўтар сольных альбомаў. Адметна, што старонкі і песні ягоных гуртоў у спіс не трапілі.
Таксама ў спіс нядаўна ўлучылі сайт папулярнага рэгіянальнага выдання «Медыя-Палессе»; сайт «E-petitions.by», старонкі праекту ў Telegram, VK, Youtube і «Аднакласніках»; сайты даследчага цэнтру BEROC і яго старонкі ў Instagram, Facebook, LinkedIn, Telegram і Youtube; ананімны Telegram-канал «Ник и Майк»; шэраг старонак беларускіх эмігрантаў; сайт выбранай прэзідэнткі Святланы Ціханоўскай і ейны TikTok, а таксама сайт падтрыманага ёю праекту Канстытуцыі, мноства прыватных старонак беларусаў.
***
Спіс «экстрэмісцкіх матэрыялаў» – гэта спіс матэрыялаў, што былі названыя «экстрэмісцкімі» ў пастановах судоў. Спіс вядзе Міністэрства інфармацыі, але што дадаваць у спіс, вызначаюць (прынамсі фармальна) суды.
Часта ў спіс улучаюцца канкрэтныя старонкі са спасылкамі на іх, але часам немагчыма даведацца, што менавіта забаронена. У спісе ёсць «Урок беларускай мовы», «нагрудный знак (брошь) серого цвета», відэафайл «Песенка», графічныя файлы «aajG6OrSr20» і «Vr3pVg67J8c», кнігі «Святослав#4» і «Святослав#5». І калі можна здагадацца, што «экстрэмізмам» лічыцца не кожны ўрок беларускай мовы, а фільм 2006 года пра разгон Коласаўскага ліцэю, то зусім невядома, што за песенька «экстрэмісцкая» або ці бяспечна захоўваць першыя тры кнігі пра Святаслава, калі такія наагул існуюць.
За выраб, захаванне і распаўсюд «экстрэмісцкіх матэрыялаў» караюць паводле арт. 19.11 КаАП РБ. У тым ліку за распаўсюд шляхам упадабанняў у сацыяльных сетках ці каментавання пад «матэрыялам». «Экстрэмісцкім» можа лічыцца, напрыклад, фота з лагатыпам выдання Tut.by. Раз лагатып «экстрэмісцкі», то і любое фота з ім «экстрэмісцкае».
Калі матэрыял раней не быў названы «экстрэмісцкім», караюць паводле ч. 1 штрафам (для фізічнай асобы – да 20 базавых велічыняў або Br 840 у 2025 годзе, для прадпрымальнікаў і юрыдычных асобаў – яшчэ больш) з канфіскацыяй «прадмету парушэння» (у выпадку з электроннымі матэрыяламі канфіскуюць тэхніку). Калі матэрыял раней ужо быў названы «экстрэмісцкім», могуць не толькі сканфіскаваць «прадмет парушэння» і аштрафаваць (ужо на большую суму: для фізічных асобаў – ад 10 да 30 базавых, або ад Br 420 да Br 1260 у 2025 годзе), але і прызначыць грамадскія працы або адміністратыўны арышт.
За «экстрэмісцкія матэрыялы» не прадугледжаная беспасярэдняя крымінальная адказнасць, але ёсць цэлае сямейства «экстрэмісцкіх» артыкулаў КК РБ: 361 і дадатковыя ад 361-1 да 361-5. «Заклікі», «Удзел», «Фінансаванне», «Спрыянне»… Выразнай мяжы між рэпостам як «распаўсюдам» і рэпостам як «спрыяннем» юрысты не бачаць.
Алесь Наваборскі belsat.eu
