Першы месяц года быў правальным для вонкавага гандлю Беларусі таварамі: у параўнанні са студзенем 2024 года экспарт упаў на 11,5 %, а імпарт вырас на 1 %. У выніку дэфіцыт перавысіў паўмільярда долараў.
Белстат падлічыў, што ў студзені Беларусь прадала за мяжу тавараў на $ 2,7 млрд (мінус 11,5 % год да года), а імпартнага набыла на $ 3,2 млрд (плюс 1 % год да года). Розніца перавысіла $ 504 млн.
Гандаль з краінамі СНД (тут амаль усё – супраца з Расеяй) усё яшчэ выгадны нашай краіне, але дадатнае сальда зменшылася ў параўнанні з леташнім студзенем: было $ 102 млн, стала $ 62 млн. Экспарт у былыя савецкія рэспублікі зменшыўся на 6,2 %, імпарт адтуль таксама ўпаў – на 4,4 %.
У гандлі з астатнім светам усё зусім кепска. «Далёкая дуга» купляць беларускага не хоча: экспарт туды абрынуўся ажно на 21,3 %. Затое імпарт з гэтых краінаў вырас на 8,9 %. Адмоўнае сальда гандлю тут перавысіла $ 560 млн.
Летась вонкавы гандаль прынёс Беларусі страты памерам $ 1,3 млрд. Не выратавалі нават паслугі, экспарт якіх перавышае імпарт і звычайна кампенсуе правалы ў гандлі таварамі.
Эксперт эканамічнага цэнтру BEROC Дзмітрый Крук раней у размове з «Белсатам» адзначаў, што дэфіцыт, які склаўся ў мінулым годзе, яшчэ нельга называць крытычным, аднак ёсць падставы прагназаваць, што сёлета будзе горш. Рынак галоўнага спажыўца беларускіх тавараў – Расеі – паступова сціскаецца праз намаганні тамтэйшага Цэнтрабанку астудзіць эканоміку і запаволіць інфляцыю. Калі падае попыт, то гэта закранае і імпарт.
У выпадку істотнага пагаршэння сітуацыі ў вонкавым гандлі, які можа або прыносіць каштоўную валюту ў краіну, або, наадварот, вымываць яе, уладам Беларусі давядзецца шукаць грошы, каб кампенсаваць дэфіцыт.
«Магчымыя адказы: зноў з працягнутай рукою ісці да Расеі ці пайсці з працягнутай рукою ў Кітай. Для цяперашніх уладаў другая опцыя больш перавагаў мае», – казаў Крук.
Адмысловец таксама не выключаў, што ў Беларусі пачнуць абмяжоўваць імпарт, каб хоць неяк зменшыць адмоўнае сальда і запаволіць праяданне валюты:
,,«Адзінае, за кошт чаго маецца рэзерв для паляпшэння сальда, – імпарт. Чыноўнікі вельмі любяць з ім змагацца дырэктыўныя чынам. Калі сітуацыя цалкам стане напружанаю ці "стрэліць" якая рызыка, думаю, першы інструмент, якім стануць карыстацца, – дырэктыўнае абразанне імпарту».
Дарэчы, да росквіту імпарту спрычыніліся самыя ўлады, якія свядома падганяюць эканоміку. Імклівы рост заробкаў і даступныя крэдыты справакавалі спажывецкі бум, а ў такім выпадку павялічваецца попыт таксама на імпартныя тавары.
«Гэта такі заканамерны вынік перагрэтай эканомікі. Абсалютна свядома падштурхоўваць унутраны попыт і рабіць гэта цягам амаль двух гадоў – гэта ўжо на практыцы ў Беларусі не адзін раз праходзілі. Мы ў чарговы раз пабачылі, што перагрэтая эканоміка вядзе да дадатковага попыту на імпарт», – адзначаў эканаміст цэнтру BEROC.
Сцяпан Кубік belsat.eu
