На другі дзень каляндарнай вясны, 2 сакавіка, сёлета прыпадае Масленіца – старажытнае славянскае свята з паганскімі каранямі, якое сімвалізуе заканчэнне зімы і хуткі надыход вясны. Галоўныя традыцыі Масленіцы – спальванне пудзіла зімы і смажанне бліноў – сімвалу сонца. Мы сабралі старадаўнія беларускія і сучасныя рэцэпты гэтай галоўнай масленічнай стравы.
Бліны замест хлеба
Бліны на Масленіцу беларусы традыцыйна смажылі не толькі ў нядзелю, а і цягам усяго масленічанага тыдня. Спачатку – аржаныя, аўсяныя, ячныя, грэцкія. У нядзелю – пшанічныя, на малацэ. Аднак агулам беларусы ядуць бліны далёка не толькі на Масленіцу. Часта гэтая страва нават замяняла хлеб у штодзённым рацыёне.
Так, у аграгарадку Ханявічы ў Свіслацкім раёне Гарадзенскай вобласці здаўна існуе рэцэпт так званых квашаных бліноў, якія пяклі і ўжывалі замест хлеба. Іх рабілі на заквасцы, дадавалі цёртую бульбу – яна цямнела, давала адпаведны колер блінам, праз што іх яшчэ называюць «чорныя». Гатавалі такія бліны ў печы, на полымі – гаспадыня ставіла чыгун перад агнём, на яго – патэльню з блінамі. Елі квашаныя бліны са шкваркамі, каўбасамі, смятанай.
Цяпер квашаным блінам прысвечаны цэлы фестываль – «Ханявіцкія бліночкі».
Беларускія гаспадыні гатавалі бліны на рошчыне – кіслыя, і на содзе – прэсныя. Муку выкарыстоўвалі пшанічную, жытнюю, ячную, грэцкую аўсяную. Замешваць яе маглі на малацэ або сыраквашы, сыроватцы, дадавалі яйкі, часам цукар.
Невялікія тоўстыя блінцы з пшанічнай мукі ў Беларусі называюць аладкамі. У другой палове XIX стагоддзя з польскай кухні да нас трапілі тонкія пшанічныя бліны — наліснікі, у якія загортвалі раней толькі тварог, а пазней таксама мак, мёд, ягады, сочыва, скваркі.
Падавалі бліны традыцыйна з мачанкай, верашчакай, з падсмажанымі скварачкамі і каўбасамі, тушанымі грыбамі, смятанай і тварагом, растопленым мёдам, цёртымі ягадамі, тоўчаным з цукрам макам.
Традыцыйныя беларускія бліны
1. Бліны на дражджах
Вам спатрэбяцца:
· малако
· дрожджы
· мука пшанічная
· мука грэцкая
· яйкі (бялкі)
· алей на смажанне
Як прыгатаваць:
З вечара замяшаць на малацэ з дражджамі цеста з пшанічнай мукі. Раніцай, за дзве гадзіны перад тым, як пячы, дасыпаць грэцкай мукі, даліць летняе малако, добра ўзбіць і пакінуць, каб падышло. Гушчыня цеста павінна быць такая, каб яго можна было з лыжкі ліць на патэльню. Перад самым смажаннем дадаць у цеста некалькі бялкоў, узбітых у пену.
Добра нагрэць патэльню з алеем. Цеста наліваць столькі, каб закрыла дно патэльні. Пячы бліны найлепш у печцы на распаленым вуголлі. Пераварочваць іх не трэба. Як толькі яны падыдуць і зарумяняцца зверху, іх трэба адразу ж зняць з патэльні.
Можна гатаваць і на пліце, але ў гэтым выпадку блін трэба перавярнуць, калі ён гатовы з аднаго боку.
Пасля зняцця з патэльні бліны трэба трымаць у цяпле. Да бліноў падаюць смятану, свежае топленае масла. Замест грэцкай можна ўзяць і пшанічную муку, але з грэцкай яны смачнейшыя і пышнейшыя.
2. Бліны на яйках
Вам спатрэбяцца:
· мука грэцкая
· мука пшанічная
· яйкі
· топленае масла
· дрожджы
Як прыгатаваць:
Тры чвэрці грэцкай мукі і адну чвэрць пшанічнай змяшаць. Узяць чвэрць гэтай сумесі, запарыць вадой і даць крыху пастаяць. Дадаць у цеста шэсць яек, уліць чатыры лыжкі топленага масла, чвэрць дражджэй, дасыпаць рэшту мукі, развесці летняй вадою. Цеста мусіць быць крыху гусцейшае, чым на звычайныя бліны, узбіць яго і даць падысці. Калі цеста падыдзе, гатаваць бліны, як апісвалася ў рэцэпце № 1.
3. Бліны грэцкія посныя
Вам спатрэбяцца:
· мука грэцкая
· мука пшанічная
· белыя дрожджы
Як прыгатваць:
Тры шклянкі грэцкай і шклянку пшанічнай мукі змяшаць, развесці летняю вадой, уліць пару лыжак белых дражджэй і пакінуць сумесь, каб падышла. Калі падыдзе, пячы, як у рэцэпце № 1.
4. Мельшпайс з бліноў з яблыкамі
Вам спатрэбяцца:
· гатовыя тонкія бліны
· масла
· свежыя яблыкі
· цукар
· сухары
Як прыгатаваць:
Намазаць рондаль маслам, абсыпаць сухарамі і выкласці на дно і па баках гатовыя бліны. Насыпаць наверх здрабнёныя яблыкі, разраўняць, на яблыкі пакласці два бліны, потым зноў яблыкі і зноў бліны, і так, пакуль рондаль не будзе поўны. Зверху трэба абавязкова пакласці блін, памазаць яго растопленым маслам і паставіць у цёплую печ на гадзіну. Пры падачы пасыпаць цукрам.
5. Бліны да мачанкі
Вам спатрэбяцца:
• мука – 1,5 шклянкі
• малако ці вада (паводле густу) – 1,5 шклянкі
• яйкі – 1 шт.
• цукар – 1 чайная лыжка
• дрожджы – 20 г
• бульба – 2 шт.
• масла – 2 сталовыя лыжкі
• соль
• алей для патэльні
Як прытагаваць:
Падагрэць 2/3 малака, развесці ў ім дрожджы, усыпаць палову мукі, размяшаць і, накрыўшы ручніком, паставіць у цёплае месца на 1-1,5 гадзіны.
Калі рошчына падымецца, дадаць цукар, соль, яйка, растопленае масла, рэшту мукі і малако. Добра памяшаць і даць цесту падысці, яшчэ раз перамяшаць і пакінуць у цяпле.
Як цеста падыдзе, дадаць дробна надраную сырую бульбу, перамяшаць і адразу выпякаць бліны. Падаваць іх трэба з мачанкай.
6. Бліны на сыраквашы
Вам спатрэбяцца:
• мука – 130 г
• сыракваша – 200 г
• яйкі – 2 шт.
• цукар – 2 чайныя лыжкі
• сода – 0,5 чайнай лыжкі
• соль на смак
• алей
Як прыгатаваць:
У сыраквашу дадаць яйкі, цукар, соль, усыпаць муку і перамяшаць, каб не было камякоў. У цеста ўмяшаць соду і можна смажыць. Есці са смятанай ці сочывам.
Звычайныя бліны і дэсерты з бліноў
7. Класічныя тонкія бліны
Вам спатрэбяцца:
· яйкі – 2 шт.
· малако – 500 мл
· мука – 200 г
· масла – 50 г
· соль і цукар на смак
Як прыгатаваць:
У глыбокай місе ўзбіце яйкі з соллю і цукрам (цукар можна не дадаваць зусім, калі не хочаце). Паступова дадавайце муку і малако, працягваючы ўзбіваць, каб пазбегнуць камякоў. Растапіце масла і дадайце яго ў цеста, добра перамяшаўшы. Нагрэйце патэльню, намажце яе маслам і вылівайце цеста – раўнамерна па ўсёй патэльні. Пячыце бліны з абодвух бакоў да залацістага колеру.
8. Бліны з тварагом
У гэтым рэцэпце да класічных бліноў дадаецца тварог, што робіць іх яшчэ больш сакавітымі і смачнымі.
Вам спатрэбяцца:
· яйкі – 2 шт.
· малако – 500 мл
· мука – 200 г
· тварог – 100 г
· масла – 50 г
· соль і цукар паводле смаку
Як прыгатаваць:
Бліны смажацца як у рэцэпце № 7. Потым на кожны блін кладзецца тварог, раўнамерна размазваецца, блін закручваецца ў рулецік. Бліны з начынкай пакладзіце ў рондаль, дадайце кавалак масла. Рондаль пастаўце патушыцца ў духоўку ці печ.
Да класічных бліноў можна дадаваць любыя складнікі, не толькі тварог, а і мёд, сочыва, цукар, якім можна проста пасыпаць бліны.
9. Бліны з марозівам у фрыцюры
Вам спатрэбяцца:
· яйкі – 4 шт.
· малако – 500 мл
· мука – 200 г
· масла – 50 г
· соль і цукар паводле смаку
· марозіва пламбір – 250 г
· алей на фрыцюр
· міндальныя пялёсткі для паніроўкі
Як прыгатаваць:
Бліны выпякаюцца, як у рэцэпце № 7. Затым рыхтуецца фрыцюр: алей наліць у рондаль з тоўстым дном і паставіць на малы агонь.
Пакуль алей награецца, падрыхтуйце бліны – на кожны пакладзіце сталовую лыжку пламбіру і скруціце. Затым блін з марозівам намажце яйкам, пасыпце міндальнымі пялёсткамі, пакладзіце ў маразільную камеру на 20 хвілінаў. Потым дастаньце і апусціце блін у разагрэты фрыцюр і абсмажце да залацістага колеру. Есці трэба адразу, пакуль блін гарачы.
10. Торт з бліноў “Вясёлка”
Вам спатрэбяцца:
На бліны:
· яйкі – 2 шт.
· малако – 500 мл
· мука – 200 г
· масла – 50 г
· соль і цукар паводле смаку
На начынку:
· сыр маскарпонэ – 400 г
· густыя вяршкі – 200 г
· цукровая пудра
· харчовыя фарбавальнікі
Як прыгатаваць:
Вымесіць цеста для бліноў, як у рэцэпце № 7 і падзяліць яго на некалькі роўных частак (у залежнасці ад таго, колькі колераў вы хочаце атрымаць). У кожную частку дадайце пару кропляў харчовага фарбавальніка і размяшайце да аднароднага колеру. Фарбавальнікі могуць быць натуральныя: жоўты колер дае куркума, блакітны – сок чырвонай капусты, зялёны – здробнены шпінат, чырвоны – бурачковы сок, памаранчавы – морквавы сок, фіялетавы – чарніцы.
Бліны выпечы і астудзіць.
На начынку ўзбіц з дапамогай міксеру вяршкі, сыр маскарпонэ і цукровую пудру.
Сфармуйце торт – выкладзіце некалькі бліноў аднаго колеру, прамазаўшы кожны крэмам. Потым зрабіце слой іншага колеру, і так, пакуль не скарыстаеце ўсе колеры.
Пастаўце торт у лядоўню на 3–4 гадзіны.
Ганна Ганчар belsat.eu
