Міністр замежных справаў Польшчы выказаўся пра зняволенага ў Беларусі Анджэя Пачобута і згадаў пра рэпрэсіі ў сацыялістычнай Польшчы.
У інтэрв’ю тэлеканалу «TVN24» міністр замежных справаў Польшчы Радослаў Сікорскі сярод іншага адказаў на пытанне пра вызваленне Анджэя Пачобута – палітычнага зняволенага гарадзенскага журналіста і актывіста польскай меншасці.
,,«Усе ведаем, што гэта за рэжым, – сказаў Сікорскі пра Беларусь за Лукашэнкам. – Мы спрабуем рознымі каналамі, і на нашым кантыненце, і ў згодзе з саюзнікамі, паўплываць на гэтую сітуацыю. Але памятайма, што ў Беларусі ў прапорцыі да колькасці насельніцтва больш палітычных зняволеных, чым у Польшчы ў часы ваеннага стану. Тое ж самае і з Расеяй – там больш палітычных зняволеных, чым было ў апошнія гады Савецкага Саюзу, больш нават, чым пры Брэжневе».
Ваенны стан у Польшчы трываў з 13 снежня 1981 года да 22 ліпеня 1983 года. Кіраўніцтва сацыялістычнай Польскай Народнай Рэспублікі на чале з генералам Войцехам Ярузэльскім увяло ваенны стан у адказ на рост уплыву прафзвязу «Салідарнасць». Улады тлумачылі, што існуе небяспека «антыдзяржаўнай дзейнасці», хоць фактычна асноўнай мэтай была ліквідацыя ўплыву «Салідарнасці» і спыненне дэмакратычных пераўтварэнняў. У межах ваеннага стану ўвялі абмежаванні на свабоду слова і перасоўвання, каменданцкі час, забаранілі дзейнасць незалежных арганізацыяў і страйкі, праслухоўвалі тэлефоны.
За час ваеннага стану арыштавалі або «інтэрнавалі» не менш за 11,1 тысячы чалавек, асудзілі 5,1 тысячы, правялі 26 291 «прафілактычную размову». У першую ноч ваеннага стану схапілі 3172 чалавекі. Найбольш затрыманняў было ў Гданьскім раёне.
У Беларусі за чатыры гады рэпрэсіяў пасля выбараў-2020 былі затрыманыя не менш за 65 тысяч чалавек, каля 7 тысяч сталі фігурантамі палітычных крымінальных справаў. Нават калі лічыць толькі прызнаных палітвязнямі ў Беларусі, то з пачатку пратэстаў-2020 былі асуджаныя паводле палітычных матываў не менш за 5348 чалавек – больш, чым у ПНР за час ваеннага стану. У Беларусі афіцыйная колькасць насельніцтва на 2024 год – менш за 9,2 млн чалавек, у ПНР 1980-х – 35–38 млн чалавек.
Ваенны стан у Польшчы часова сцішыў пратэсты. Ды не зусім здушыў: апазіцыя сышла ў падполле і абвясціла стратэгію «доўгага маршу». Новыя масавыя пратэсты і страйкі пачаліся ў 1988 годзе, восенню таго года ўлады пайшлі на першыя перамовы з апазіцыяй, вясной 1989 года селі за «круглы стол» і ў выніку аддалі ўладу. Ярузэльскі пазней тлумачыў, што выбраў «меншае зло»: уводзіў ваенны стан нібыта дзеля таго, каб пазбегнуць савецкага ўварвання.
Алесь Наваборскі belsat.eu
