навіны

Ці праўда ў Беларусі назвалі «экстрэмісцкім» верш «Хто ты гэткі»? Юрыдычна – не, фактычна – так

Перадвыбарчы мітынг
Здымак мае ілюстрацыйны характар. Перадвыбарчы мітынг з плакатам «Не быць скотам». Гомель, Беларусь. 10 лютага 2018 года. Фота: Svaboda.org
podpis źródła zdjęcia

Праваабаронцы «Вясны» 30 жніўня звярнулі ўвагу на рашэнне суда Барысаўскага раёну, які яшчэ 26 студзеня назваў «экстрэмісцкімі» шэраг песень. Праваабаронцы адзначылі, што гэтае рашэнне фактычна забараняе славуты верш Янкі Купалы «Хто ты гэткі?»

На самой справе, суд не забараняў наўпрост сам верш. У рашэнні суда, спасылка на якое ёсць у спісе «экстрэмісцкіх матэрыялаў», забароненыя чатыры песні:



  1. «Ляпис Трубецкой» – «Не быць скотам»;
  2. «Не жадаю» (імаверна, гэта песня гурта «Чырвоным па белым», кавэр на песню ўкраінскага гурта «Тартак» – «Я не хочу»).
  3. «Лукашенко» (магчыма, гэта таксама песня гурта «Ляпис Трубецкой» на музыку песні «Буратино» кампазітара Аляксея Рыбнікава, але можа быць і іншая песня з такой назвай).
  4. «Уходи» (гэта можа быць песня гурту «Tor Band», песня Рыты Дакоты ці любая іншая песня пад такой назвай).


Гэтыя файлы могуць быць «экстрэмісцкімі матэрыяламі» (Фота: Белсат)

Што ў Беларусі «экстрэмізм»: глядзім на дзівосы спісаў «матэрыялаў» і «фармаванняў»

навіны

Справа ў тым, што забаранілі не самі песні. Адносна другой, трэцяй і чацвёртай прапісалі забарону на «тэкст песні, яе магчымыя копіі, вытворныя творы, якія ўтрымліваюць сэнс шуканага твору». Адносна «Не быць скотам» забаранілі «відэакліп і тэкст песні».


Песня «Ляпісаў» з альбому «Рабкор» (2012) стала адным з гімнаў пратэстаў 2020 года. Падобным чынам забароненыя, напрыклад, песні «Дай дарогу!» – «Баю-бай» і «Экстремист»,


А тэкст песні «Не быць скотам» – гэта, калі не лічыць паўтарэння радкоў у прыпеве і трэцім куплеце, верш «Хто ты гэткі?» Янкі Купалы, упершыню апублікаваны ў 1908 годзе. Гэты верш нагадвае ранейшы польскі верш – «Katechizm polskiego dziecka» Владыслава Бэлзы 1900 года.


Такім чынам, суд як бы не забараняе сам верш, але забараняе тэкст, практычна ідэнтычны вершу.


Яшчэ да афіцыйнай забароны верш раздражняў сілавікоў. Так, у 2018 годзе «экстрэмісцкім» назвалі стыкер з надпісам «Не быць скотам!», а ў 2023-м ГУБАЗіК пахваліўся, што прымусіў мужчыну звесці татуіроўку з радком «Не быць скотам».


Гэта не першы класічны твор беларускай літаратуры, які называлі ў Беларусі «экстрэмісцкім». Так, у лістападзе 2023 года «экстрэмісцкімі матэрыяламі» назвалі творы «Плывуць вятры» і «Гутарка старога дзеда», што прыпісваюцца Вінцэнту Дунін-Марцінкевічу, але ў сакавіку 2024 года забарону чамусьці скасавалі.


Алесь Наваборскі belsat.eu

больш па гэтай тэме Глядзіце больш
Item 1 of 4
апошнія
Item 1 of 10