Ostatni prywatny grunt na norweskim Spitsbergenie może trafić w rosyjskie ręce. Region ma strategiczne znaczenie
Ostatni prywatny grunt o powierzchni 60 km kwadratowych na należącym do Norwegii strategicznie położonym arktycznym archipelagu Svalbard, do którego należy Spitsbergen, został wystawiony na sprzedaż. Według ekspertów działkę mogą kupić osoby lub firmy powiązane z Rosją lub z Chinami.
Właścicielem niezabudowanej nieruchomości, znajdującej się na wyspie Spitsbergen, z linią brzegową oraz górami, jest zarejestrowana w Norwegii spółka Kuldspids AS. W przeszłości firma poszukiwała na tym obszarze węgla oraz minerałów azbestu, ale ostatecznie nie otworzyła kopalni. Działka, którą zainteresowana jest firma, to Søre Fagerfjord, położona na południowo-zachodnim krańcu Svalbardu, 40 km na południe od fiordu Longyearbyen.
Według norweskiego nadawcy publicznego NRK obecnie większość udziałów w Kuldspids AS – 50,2 procent – posiada mieszkająca na Łotwie Rosjanka posiadająca od 1995 roku obywatelstwo Norwegii. Kobieta przez lata stopniowo skupowała akcje przedsiębiorstwa.
W ocenie eksperta ds. bezpieczeństwa Toma Røsetha, choć Rosja na mocy Traktatu Spitsbergeńskiego z 1920 roku ma już swoje nieruchomości na Svalbardzie, to byłoby niefortunne, gdyby grunt trafił w ręce państwa rosyjskiego. W sprawę zaangażowane są norweskie służby specjalne PST, które w raporcie na 2024 rok ostrzegały przed przejęciami przez rosyjskich i chińskich inwestorów terenów na Dalekiej Północy w celu zapewnienia różnych, strategicznych korzyści.
Co ciekawe, na wodach fiordu, do którego przylega wystawiona na sprzedaż działka, Rosjanie dokonują obecnie nielegalnych przeładunków ryb złowionych na norweskich łowiskach. Skandal w kwietniu ujawniła norweska telewizja państwowa.
W piśmie, do którego dotarły gazety Svalbardposten i Aftenposten, przedstawiciel rządu Norwegii zwrócił się do spółki Kuldspids AS o wstrzymanie sprzedaży i wycofanie ogłoszenia.
– Jeśli dojdzie do transakcji, umowa nie będzie miała konsekwencji prawnych – podkreślono w dokumencie, zaznaczając, że konieczna będzie zgoda ministerstwa przemysłu i handlu.
Z tą interpretacją nie zgadza się jednak prawnik reprezentujący właściciela gruntu.
– Byłoby to złamaniem Traktatu Spitsbergeńskiego – uważa Per Kyllingstad dodając, że formalnie sprawa dotyczy sprzedaży udziałów w spółce.
Ostatnio duża prywatna nieruchomość została wystawiona na sprzedaż na Svalbardzie w 2016 roku. Wówczas zainteresowane były Rosja oraz Chiny, ale działkę ostatecznie kupiło państwo norweskie.
Traktat Spitsbergeński pozwala 46 Państwom-Sygnatariuszom, wśród których są Rosja i Chiny, na prowadzenie działalności gospodarczej. Sprawująca nadzór nad Svalbardem Norwegia ma każde państwo traktować jednakowo. W Hornsund na Spitsbergenie swoją stację badawczą posiada także Polska.
md, UR / belsat.eu / PAP, NRK
