Прадстаўніцтва па нацыянальным адраджэнні Аб’яднанага пераходнага кабінету Беларусі 14 – 15 верасня ладзіць стратэгічную анты-канферэнцыю «Belarusian ID Revival Days». Напярэдадні імпрэзы мы пагутарылі з кіраўніцай прадстаўніцтва Алінай Коўшык.
«Кроў, якая цячэ ў жылах цела нашай Беларусі»
- Аліна, чаму будзе прысвечаная антыканферэнцыя «Belarusian ID Revival Days»? Што будуць абмяркоўваць яе ўдзельнікі? І што значыць фармат з прыстаўкай «анты»?
- Каб будаваць сапраўды дэмакратычную будучыню Беларусі, мы павінны ад самага пачатку выкарыстоўваць дэмакратычныя інструменты. І нам вельмі важна, каб тыя рэчы, якія прапаноўвае прадстаўніцтва па нацыянальным адраджэнні, а менавіта, нашыя канцэпцыя і стратэгія, не сыходзілі зверху, а прымаліся як супольнае бачанне.
Мы хочам правесці рэвізію нашай канцэпцыі, актуалізаваць дарожныя мапы. Мы вырашылі, што найлепш гэта зрабіць у свабоднай, крэатыўнай атмасферы антыканферэнцыі, дзе мы зможам сабраць людзей, якім цікавае пытанне нацыянальнага адраджэння, і якія разумеюць, што гэтая справа – не толькі канцэнтрацыя на культуры ці адукацыі, але таксама гэта і пытанне дзяржаўнага кіравання, разумення ролі моладзі і жанчын у грамадстве, сацыяльнай палітыкі і войска.
,,Нацыянальнае адраджэнне – гэта як кроў, якая цячэ ў жылах цела нашай роднай Беларусі і сілкуе і спалучае яго розныя часткі.
- Сапраўды, спікеры прадстаўленыя вельмі разнапланаваныя – там і медыкі, і прадстаўнікі Палка Каліноўскага. Ці не размывае гэтае імкненне аб’яднаць усе складнікі дзяржавы ідэю нацыянальнага адраджэння?
- Абсалютна не. Гэта было нашай ідэяй ад пачатку, каб канцэпцыя ахоплівала розныя сферы. Нам падаецца гэта стратэгічна важным, бо працэсы адраджэння – гэта не проста культура, яны нашмат больш глыбокія і шырокія. Гэта і медыцына, і палітыка, і войска. Таму мы ўзялі такі шырокі фокус. І мы б хацелі, каб нацыянальнае адраджэнне ўспрымаліся як глабальная задача, і было разуменне, што яго варта ўключаць нават у тую ж медычную рэформу.
«Можна вечна глядзець, як мы адраджаем беларускую культуру»
- Дэвіз анты-канферэнцыі гучыць як «Зараз як возьмемся ўсё адраджаць». Ці гэта значыць, што пакуль яшчэ нічога не адрадзілі? Прадстаўніцтва існуе ўжо два гады. Якія самыя значныя вынікі за гэты час можна вылучыць?
- Дэвіз «Зараз як возьмемся ўсё адраджаць» разам з лагатыпам Моны Лізы з бчб-сцяжком гэта навязанне да эпохі адраджэння, а таксама да нашай барацьбы.
Адраджэнне – працэс бясконцы. Можна вечна глядзець на тое, як працуюць іншыя, як гарыць агонь і як мы адраджаем беларускую культуру. Але калі сур’ёзна, мы запускаем пэўныя працэсы, вынікіх якіх можам убачыць праз некалькі гадоў, але таксама праз дзесяцігоддзі і нават стагоддзі. Нашая праца адначасова практычная і візіянерская, моцна скіраваная на будучыню.
,,Адзін з нашых прыярытэтаў – адбудова нацыянальнай памяці і праца з палітыкай памяці.
Хутка гэта не атрымаецца, але я буду задаволеная як мінімум, калі беларускія школы перайдуць на беларускую мову, беларускія чыноўнікі пачнуць вітаць нас па-беларуску, у дзяржаўныя ўстановы можна будзе падаваць дакументы па-беларуску.
Цяпер вельмі складаны перыяд для беларускай культуры і ў нашай гісторыі. Гэта час эміграцыі для большасці культурных дзеячоў, а нават часам для цэлых культурніцкіх інстытуцыяў, як Купалаўскі тэатр ці Галерэя «Ў». Але я перакананая, што ў такія складаныя часы нараджаюцца і сапраўдныя шэдэўры, якія становяцца знакавымі для нас у будучыні. Прайшло яшчэ вельмі мала часу, каб ацаніць вынікі, але я вельмі радая, што і ў эміграцыі нашыя творцы працуюць з беларускай культурай і для беларускай культуры. Я думаю, мы цяпер як ніколі разумеем, наколькі яна важная і дае нам моц, адрознівае нас ад усіх.
Я не хачу нікога пакрыўдзіць і вельмі цешуся з кожнага праекту, які ўзнікае: і з электроннай музыкі, і з мастацкай выставы, і з тэатральнай пастаноўкі. Я падтрымліваю ўсіх нашых творцаў у іхных дзеяннях. Думаю, што праца ў складаных умовах эміграцыі, але таксама ў свабоднай дэмакратычнай краіне дазваляе нам раскрывацца па-новай.
«Бізнесоўцы, калі ласка, дапамагайце беларускай культуры!»
- Цяпер шмат беларускіх праектаў перажываюць фінансавы крызіс. Напрыклад, той жа «Дом творцаў» шукае сродкі, каб існаваць далей. Пра што гэтая сітуацыя кажа (зніжаецца цікаўнасць да беларускай справы ці што?) і як можна яе выправіць?
- Культура – гэта вельмі дарагая справа, і без падтрымкі дзяржавы ці партнёраў, бізнесу, сапраўды вельмі цяжка. Таму не ўсе праекты выжываюць. Часта яны перажываюць трансфармацыю, але шмат якія праекты дзейнічаюць і захоўвацца.
Усё гэта кажа пра тое, што мы, беларусы, страцілі сваю дзяржаву, яна працуе супраць нас, не падтрымлівае культуру, таму нам трэба выжываць ва ўмовах у тым ліку камерцыйнага спаборніцтва. Ёсць праграмы, якія падтрымліваюць беларускую культуру. Можна падавацца на розныя праекты, якія можна выйграць ці не. Гэта ўсё складаныя працэсы, але я бачу, што частка прадстаўнікоў культурніцкай сферы досыць добра інтэгруюцца ў культуры тых краінаў, у якіх жывуць: шукаюць падтрымку, ствараюць супольныя праекты, і такім чынам развіваюцца.
Вельмі важна захоўваць магчымасць крызіснай падтрымкі для творцаў, тых, хто з’язджае, жыццё якіх пад пагрозай, і з гэтага пункту гледжання «Дом творцаў» быў унікальнай інстытуцыяй, які шмат каму дапамагаў. Я думаю, што яны знойдуць падтрымку і выжывуць.
Так, сапраўды, сітуацыя крызісная, але гэта не крызіс без выйсця. Таму трэба далей працаваць, шукаць новыя сувязі, новыя варыянты падтрымання.
,,Я заклікаю ў тым ліку беларусаў, якія будуць чытаць гэты артыкул, калі ў вас ёсць магчымасць падтрымліваць беларускія культурніцкія праекты, рабіце гэта. Асабліва бізнесоўцы – калі ласка, дапамагайце беларускай культуры.
Без вас шмат хто не выжыве. Культура – гэта тое, чым мы сілкуемся, але таксама тое, ува што трэба інвеставаць. Таму, калі ласка, беларускі бізнес, інвестуйце ў культуру – гэта нашая будучыня.
- Ці ёсць ужо ў прадстаўніцтва па нацыянальным адраджэнні акрэсленыя мэты на наступны год?
- Сярод нашых прыярытэтаў - праца з ідэяй і падтрымка паўстання Беларускага нацыянальнага даследчага ўніверсітэту, развіццё прац у сферы палітыкі памяці, прасоўванне і падтрымка беларускай ідэнтычнасці і беларускай мовы, традыцыяў на вельмі розных узроўнях.
Таксама працягнем падтрымку беларускай адукацыі і культуры, пошук фінансавання пад праекты ў гэтых сферах, пераконванне нашых міжнародных партнёраў і беларусаў у тым, што без працы ў галіне нацыянальнага адраджэння мы не здолеем адбудаваць нашую краіну і вярнуць Беларусь беларусам.
Падрабязней пра анты-канферэнцыю, праграму і спікераў - тут.
Ганна Ганчар belsat.eu
