«У нашым жыцці цяпер пустка». Пра хлопца, які скочыў з 16 паверху праз ціск СК, распавялі сябры ды італьянская сям'я
Дзіма Стахоўскі з нараджэння быў сіратою: родная мама пакінула яго ў радзільні. Калі хлопчыку было 8 гадоў, апеку над ім узяла сям’я італьянцаў. Кожныя летнія і зімовыя вакацыі Дзіма бавіў у Італіі. Прыёмныя бацькі прыязджалі да хлопца ў Менск, апошні раз сёлета – 31 студзеня, на 18-годдзе Дзімы. Юнак планаваў пераехаць у Італію пасля каледжу, хацеў стаць праграмістам. Мары абарваліся 25 траўня, калі маладзён пасля чарговага допыту ў Следчым камітэце скончыў жыццё самагубствам.
«Як вы можаце бачыць, я не справіўся»
18-гадовы Дзмітрый Стахоўскі ў ноч на 26 траўня скочыў з 16-га паверху ў жылым комплексе «Маяк Менску». Раніцаю на старонцы хлопца «УКантакце» з’явілася падрыхтаваная перадсмяротная запіска. У ёй юнак вінаваціў у сваім адчайным кроку Следчы камітэт. Дзіма быў падазраваным паводле ч. 2 арт. 293 Крымінальнага кодэксу Беларусі – «Удзел у масавых закалотах».
«Калі б на мяне не працягвалі так маральна ціснуць, думаю, я б не наважыўся на такі жахлівы ўчынак, як суіцыд. Але мае сілы былі на сыходзе. І як вы можаце бачыць, я не справіўся», – пісаў Дзіма ў развітальным допісе.
Блізкі сябар (мужчына прасіў пакуль не называць ягонага імя) Стахоўскага з Менску, сям’я якога апекавалася Дзімам, лічыць, што маладзён не вытрываў хлусні з боку следчых. Прыкладна за паўтара тыдня да трагедыі, паводле менчука, Стахоўскаму падчас допыту паабяцалі, што абвінавачанне перагледзяць і зменяць артыкул 293 («Масавыя закалоты») на больш мяккі, 342-і («Удзел у дзеяннях, якія груба парушаюць грамадскі парадак»).
– Яго абнадзеілі, паабяцалі змякчэнне абвінавачання ў абмен на прызнанне. І ён ні з кім з блізкіх яму людзей не параіўся і напісаў гэтае прызнанне, – кажа наш суразмоўца. – Распавядаў мне потым, маўляў, следчая добрая, паабяцала, калі я прызнаюся, што браў удзел у закалотах ля «Рыгі», то іншыя эпізоды, удзел у іншых шэсцях не будуць нават разглядацца. І ён зрабіў так, як яму сказалі, прызнаўся, што катаў нейкія катушкі, ставіў краткі ў раёне ўніверсаму «Рыга».
Раскруцілі на прызнанне і схлусілі
25 траўня Дзіму зноў выклікалі на допыт. Ён пайшоў разам з адвакатам, прабыў у Следчым камітэце 5 ці 6 гадзінаў, да 21:00.
– А пасля адбылося тое, што адбылося, – кажа сябар маладзёна. – У Следчым камітэце ён даведаўся, што змякчэння артыкулу не будзе. Паводле ўскоснай інфармацыі, нібыта было хадайніцтва ад следчай пра змяненне кваліфікацыі, але пракурор не задаволіў яго. Пра гэта Дзіму і сказалі 25 траўня. Пасля допыту ён апынуўся на 16-м паверсе «Маяка».
Наш суразмоўца даведаўся пра тое, што адбылося, толькі на наступны дзень апоўдні:
– Патэлефанавала нашая агульная знаёмая і сказала, што з Дзімам здарылася няшчасце.
Мужчына кажа, што Дзіма быў уражлівым хлопцам, нават уразлівым:
– Ён сірата, з інваліднасцю: у яго з нараджэння адна рука і адна нага карацейшыя за другія, ён шмат чаго перажыў у дзіцячым доме, там жа хапае і гвалту, і ціску на асобу. Гэта ўсё наклала на яго свой адбітак.
У той жа час Дзіма нядрэнна спраўляўся з самастойным жыццём, дадае сябар:
– Вучыўся на страхавога агента ў каледжы, адначасова вывучаў праграмаванне, свабодна валодаў англійскай ды італьянскаю мовамі. Я б не сказаў, што ён вельмі блізка браў да сэрца дробязі, аж да суіцыду. Падобна, дабіла Дзіму тое, што яго раскруцілі ў Следчым камітэце на прызнанне, а ў выніку схлусілі. Бо гэта ж так і выглядала – падман. Вось гэтага ягоная псіхіка і не вытрывала.
Італьянцы лічылі яго родным, ён называў іх мамай і татам
Наш суразмоўца пазнаёміўся з Дзімам Стахоўскім праз дабрачынны фонд «Дрэва жыцця» ды італьянскую сям’ю, якая ўзяла пад апеку хлопца, калі таму было 8 гадоў. Фонд арганізоўвае адпачынак і аздараўленне беларускіх дзяцей у замежных сем’ях.
Дзіма жыў у прытулку з нараджэння. Паводле сябра, ён нарадзіўся ў асацыяльнай сям’і, мама пакінула яго ў радзільні. Мужчына кажа, што згодна з некаторымі звесткамі, у Дзімы ёсць родны брат, якога ўсынавілі. Італьянцы Даньелля і Віта Балляторэ сустрэлі Дзіму ў дзіцячым доме № 2 на вуліцы Каліноўскага ў Менску. Яны адразу пастанавілі ўзяць яго на сталае ўтрыманне. У Даньеллі і Віта 10 гадоў таму загінула старэйшая дачка Джорджа. Каб справіцца з болем, яны сталі дапамагаць дзецям у патрэбе.
Дзіма бавіў у сваёй новай сям’і кожныя вакацыі. Балляторэ таксама часта прыязджалі да яго ў Менск.
– Тры гады таму Дзіма трапіў у шпіталь, дык Даньелля прыляцела, каб даведацца, што з ім, – распавядае мянчук. – Гэтая сям’я вельмі клапатлівая. Яны цалкам утрымлівалі Дзіму, забяспечвалі адзеннем, рэгулярна дасылалі яму грошы. Адначасова заўсёды перадавалі нейкі падарунак дому-інтэрнату, у якім Дзіма жыў. 31 студзеня сёлета Дзіму споўнілася 18 гадоў, яны таксама прыляталі, зладзілі яму прыгожае свята.
Паводле мужчыны, сям’я хацела ўсынавіць Дзіму, але потым разам з ім пастанавілі, што ён спачатку скончыць каледж, і тады яны яго забяруць.
– Таму ён напісаў у той запісцы, што планаваў жыць за мяжою, – кажа сябар Дзімы. – Даньелля і Віта лічылі яго родным, ён называў іх мамай і татам.
«Дзіму забілі, давялі да самагубства, і гэта зрабілі ўлады Беларусі»
1 чэрвеня Дзіму Стахоўскага амаль таемна крэміравалі. І сям’я нашага суразмоўцы, і італьянская сям’я чакалі інфармацыі пра пахаванне, былі гатовыя дапамагчы, усё зарганізаваць. Але ім не паведамілі пра дату крэмацыі.
– Я ездзіў у каледж, дзе Дзіма вучыўся: дырэктар жа – ягоны афіцыйны апякун. Прасіў паведамляць усе падрабязнасці пра пахаванне, нас абяцалі трымаць у курсе. Літаральна за дзень да пахавання намесніца дырэктара мне казала, што яшчэ нічога не вядома, – распавядае мужчына. – А потым раптам мне тэлефануе адна з сацыяльных работніц і кажа, што Дзіму ўжо хаваюць.
У крэматорый, паводле менчука, узялі дзесяць чалавек з каледжу, забралі ў іх тэлефоны. На пахаванне хацелі трапіць сябры Дзімы з дзіцячага дому, але ім таксама нічога не сказалі. Італьянская ж сям’я думала перавезці прах Дзімы да сябе і пахаваць у сямейным склепе. Цяпер выглядае сумнеўна, што гэта атрымаецца.
– Мяне ўразіла гэтая таямніца, гэты цынізм, таптанне ўсялякіх хрысціянскіх, чалавечых нормаў, гэткае стаўленне да памерлых, – абураецца сябар Дзімы. – Ніхто з нас не думаў, што нас так праігнаруюць, у тым ліку італьянцаў, якія дзесяць гадоў былі бацькамі для гэтага дзіцяці. Цяпер Даньелля кажа, што больш ніколі не прыедзе ў Беларусь. Яны лічаць, што Дзіму забілі, давялі да самагубства, і гэта зрабілі ўлады Беларусі.
Паводле менчука, прах Дзімы будзе пахаваны на калумбарыі на Паўночных могілках Менску, але яго дасюль не аддалі апекуну – дырэктару Каледжу лёгкай прамысловасці і комплекснай лагістыкі, таму нумар ячэйкі пакуль невядомы.
«Быў вясёлым хлопцам, любіў жыццё»
«Белсат» паразмаўляў з Адзураю Балляторэ, дачкою Даньеллі і Віта, для якой Дзіма стаўся родным братам. Адзура і ейныя бацькі жывуць у маленькім гарадку Чампіна, недалёка ад Рыму. Даньеллі 61 год, Віта – 62, у яго невялічкі ўласны бізнес. Адзуры – 32 гады, яна ўжо дзесяць гадоў працуе ў паліцыі. Жанчына пацвердзіла, што ўзяць да сябе Дзіму ейныя бацькі пастанавілі пасля таго, як у аварыі на скутары загінула ейная сястра.
– Ім трэба было некуды ўкладаць сваю любоў, так яны сталі дапамагаць дзецям з Беларусі, Малдовы, – кажа Адзура. – Дзіма ў нас з’явіўся, калі яму было восем. Ён быў вясёлым хлопцам, які любіў жыццё. Так, невялічкі дэфект у яго быў – адна рука карацейшая, але гэта зусім нязначная інваліднасць, агулам у яго было добрае здароўе.
Адзура распавядае, што Дзіма прыязджаў да іх улетку і на Каляды. Вельмі любіў мора, праводзіў там цэлыя дні. Хутка завёў шмат сяброў у Італіі, бавіў з імі шмат часу. Вандраваў разам з сям’ёю Балляторэ, пабываў у розных гарадах – Рыме, Мілане, Венецыі, Вэроне, быў на Сіцыліі ды ў Калябрыі.
«Жахліва, што ў 2021 годзе ў Беларусі ўсё яшчэ дыктатура»
– Ён быў шчодрым і шчырым, яго тут любілі, – кажа Адзура. – Яшчэ ён быў вельмі разумным, проста геніем у інфарматыцы, самастойна вывучыў англійскую мову. Супрацоўнічаў з фінскаю кампаніяй «Supercell», што распрацоўвае мабільныя гульні, стварыў персанажаў для гульні «Clash of Clans».
Апошні раз Адзура бачыла брата ў студзені гэтага года, калі яны разам з бацькамі прыляцелі ў Менск, каб адзначыць 18-годдзе Дзімы.
– Дзіма быў цудоўным братам і сынам, – кажа італьянка. – Ён вельмі любіў сваіх бацькоў і мяне, і мы яго любілі. Ягоная смерць пакінула пустку ў нашым жыцці, у сэрцах усіх людзей, якія яго любілі. Пасля гэтай трагедыі бацькі не хочуць вяртацца ў Беларусь, бо там усё ў іх звязанае з успамінамі пра Дзіму.
Паводле Адзуры, Дзіма хацеў пасля навучання ў Менску жыць у Італіі:
– Бо тут ён быў шчаслівым. Ягоная будучыня была тут. Тут у яго нарэшце з’явілася сапраўдная сям’я. Мы ўсе шакаваныя тым, што адбылося. Немагчыма паверыць, што ў 2021 годзе ў Беларусі ўсё яшчэ дыктатура, няма свабоды думкі і слова. Гэта жахліва і няправільна, што беларусы не могуць жыць спакойна і шчасліва.
Ганна Ганчар, belsat.eu
