Касцёл ціснуць і будуць ціснуць да канца?
Рэпрэсіі сілавікоў супраць каталікоў выходзяць на новы ўзровень. Цяпер у іх не толькі забіраюць касцёлы ды асуджаюць вернікаў і святароў на содні, але і проста збіваюць ксяндзоў. Ні святарскі стан, ні спробы Менску наладзіць стасункі з Ватыканам не спыняюць сілавікоў ад гвалту.
Паводле групы «Хрысціянская візія», станам на 21 ліпеня ў Беларусі вядома пра палітычны пераслед з 2020 года 55 хрысціянскіх служыцеляў. Найбольшую групу сярод іх складаюць каталіцкія святары заходняга і ўсходняга абрадаў – агулам 23 асобы, якіх пераследавалі за пратэст супраць гвалту, фальсіфікацыяў і вайны ва Украіне. Шэраг святароў трапілі пад штрафы ды арышты і былі вымушаныя пакінуць Беларусь. Таксама з верасня 2022 года вернікам і святарам забаронены ўваход у самы знакаміты касцёл Менску – Чырвоны касцёл.
Але падзея апошніх дзён выбіваецца нават з гэтага рэпрэсіўнага шэрагу. Як паведаміла «Хрысціянская візія», 13–14 ліпеня ў плябаніі менскага архікатэдральнага касцёлу Найсвяцейшага Імя Найсвяцейшай Панны Марыі сілавікі зладзілі ператрус. Падрабязнасці і падставы на гэта не агучваліся.
Паводле ж крыніцаў «Белсату», у будынку наўпрост збівалі святароў, якія там былі ў момант прыходу сілавікоў. У аднаго з іх ад гэтага нават застаўся сіняк на твары.
Гэта не першы прыход сілавікоў у менскую архікатэдру. Роўна два гады таму, 4 ліпеня 2021-га, туды ўжо прыходзілі міліцыянты праз тое, што ў касцёле спявалі беларускі рэлігійны гімн «Магутны Божа». Але тады абышлося без збіцця.
Таксама ў траўні 2021 года невядомыя напалі на будынак Курыі Менска-Магілёўскай архідыяцэзіі, злучаны з архікатэдральным касцёлам. Тады ў дзверы кідалі бетонным вазонам для кветак. Быў пашкоджаны ўваход, пабіты дамафон, а таксама прыпаркаваны побач аўтамабіль пробашча касцёлу ксяндза Антонія Клімантовіча. Па аўтамабілі білі цаглінамі, раструшчылі лабавое шкло. Тады вінаватых не знайшлі, хоць у тым самым двары месціцца галоўны офіс ГУБАЗіКу.
На гэты раз прычыны прыходу сілавікоў невядомыя. Але ціск на галоўны касцёл Менску не спыняецца ўжо другі месяц.
31 траўня стала вядома, што сілавікі затрымалі былога семінарыста Уладзіслава Беладзеда, які працаваў катэхізатарам у архікатэдры. За распаўсюд «экстрэмісцкіх матэрыялаў» яго адправілі на содні. З вязніцы ён дасюль не выйшаў. Цяпер ён у СІЗА № 1 на вуліцы Валадарскага ў Менску.
Таксама ў чэрвені ў прапагандысцкіх каналах з’явіліся матэрыялы супраць пробашча менскай архікатэдры ксяндза Антонія Клімантовіча. Апроч «няправільных» палітычных поглядаў і зліваў «Матольку і «Байполу», яго вінавацілі ў любові да палявання. Хоць, як заўважае выданне Katolik.life, такое захапленне святара ніяк не парушае кананічнага права. А сілавікі проста «пастанавілі падтасаваць факты і распаўсюдзіць маніпулятыўную публікацыю, каб аказаць ціск на Касцёл з мэтаю змясціць святара з пасады».
Тым не менш, 6 ліпеня стала вядома, што ксяндза Клімантовіча знялі з пасады пробашча архікатэдральнай парафіі ды перавялі ў касцёл у Заслаўі. Галоўны касцёл у Менску ён узначальваў з 2003 года, а таксама ў 1997–2000 гадах. Прычыны пераводу ніяк не тлумачыліся.
«З аднаго боку, такая адстаўка ўкладваецца ў трэк ціску рэжыму на Касцёл з мэтаю пазбавіцца ад непрыемных для ўладаў асобаў на ключавых пасадах. З іншага боку, перавод святароў з аднаго прыходу на іншы – распаўсюджаная практыка», – пісала «Хрысціянская візія».
Варта адзначыць, што новы ціск на каталікоў у Беларусі адбываецца неўзабаве пасля візіту ў Менск спецпасланніка Папы Рымскага ў нашую краіны арцыбіскупа Кляўд’ё Гуджэроцці. Ён наведваў Беларусь з 28 чэрвеня да 2 ліпеня і, апроч удзелу ў рэлігійных падзеях, актыўна сустракаўся з прадстаўнікамі лукашэнкаўскага рэжыму. У прыватнасці, з міністрам замежных справаў Сяргеем Алейнікам, упаўнаважаным у справах рэлігіяў і нацыянальнасцяў Аляксандрам Румакам і старшынёі Менскага аблвыканкаму Аляксандрам Турчынам.
Паводле афіцыйных паведамленняў, на сустрэчах абмяркоўвалася супраца Беларусі з Ватыканам у шматбаковых фарматах, двухбаковыя стасункі і кантакты на розных узроўнях, была «пацверджаная ўзаемная нацэленасць на далейшае развіццё беларуска-ватыканскай супрацы, а таксама ўмацаванне міжканфесійнага дыялогу, міру і згоды».
Таксама «адбыўся абмен думкамі адносна шэрагу надзённых пытанняў жыцця і дзейнасці каталіцкай супольнасці ў Беларусі, а таксама магчымасці паляпшэння ўзаемадзеяння паміж Касцёлам і дзяржавай, у тым ліку ў сферы сацыяльнага служэння». Сайт Каталіцкага касцёлу хоць і прызнаў тады «пэўныя адрозненні ў поглядах і падыходах», але запэўніў, што «размова атрымалася змястоўнай і канструктыўнаю».
Паводле крыніцаў «Белсату», тым візітам Ватыкан імкнуўся дамагчыся саступак – вярнуць Чырвоны касцёл або вызваліць хаця б некалькі палітычных вязняў. Але замест гэтага на саступкі пайшоў Каталіцкі касцёл, у прыватнасці ў пытанні адстаўкі пробашча архікатэдры Клімантовіча, а рэпрэсіі ў дачыненні каталікоў у Беларусі толькі ўзмацніліся.
Мадэратарка «Хрысціянскай візіі» Наталля Васілевіч, каментуючы «Белсату» апошнія здарэнні, заявіла, што «сіла выходзіць з-пад кантролю».
«Гэта ўжо некантраляваны гвалт. Гэта не рэакцыя на візіт Гуджэроцці. Гэта, хутчэй, не зважаючы на візіт Гуджэроцці і на ранейшыя спробы сябраваць з Ватыканам. Відаць, гэтае сяброўства не пайшло, нічога з яго не выйшла. Улады пляваць хацелі на Ватыкан, і цяпер у іх няма ніякага стрымлівальнага фактару, каб ажыццяўляць масавыя рэпрэсіі супраць каталіцкіх ксяндзоў і супольнасцяў», – сказала яна.
На думку Васілевіч, гэта ўжо было заўважана па сітуацыі з закрыццём Чырвонага касцёлу і «ў цэлым па атмасферы страху і паклёпаў супраць каталіцкіх святароў».
,,«Гэта ўсё ўкладаецца ў агульную логіку мачыць усіх, не разбіраючы. Каб усе баяліся. Каб выбіць з галоваў усе думкі пра нейкую незалежнасць, самастойнасць Касцёлу. Проста выбіваюць з галавы нелаяльнасць такімі сілавымі метадамі», – мяркуе экспертка.
Гэта, паводле суразмоўцы, сведчыць пра тое, што ўлады змянілі свой вектар, ім больш непатрэбнае пасярэдніцтва Ватыкану – «відаць, пасярэдніцтва ПВК Вагнэра ім падаецца больш актуальным».
Тым часам самыя каталіцкія вернікі не чакаюць змяншэння рэпрэсіяў супраць Касцёлу ў Беларусі.
«Касцёл ціснуць і будуць ціснуць да канца. Але гэта нашае касцельнае, хрысціянскае пакліканне. У дачыненні хрысціянаў так заўсёды было», – апавёў «Белсату» адзін з вернікаў.
Пры гэтым ён адзначыў, што сітуацыю ў Беларусі цяпер часта параўноўваюць з рэпрэсіямі ў Польшчы ў 1980-я гады ў часы пераследу «Салідарнасці». Але, падкрэсліў суразмоўца, калі ў Польшчы людзі незалежна ад сваіх рэлігійных поглядаў лічылі Касцёл аплотам свабоды, у Беларусі людзі не гуртуюцца вакол яго, пераважна не ўспрымаюць яго такім, што таксама пагаршае яго становішча ў краіне.
Макар Мыш belsat.eu
