Як палегчыць лёс хворага дзіцяці, як размаўляць з бацькамі пра смерць. І якая філасофія смерці ў анкапсіхолага? Пра гэта belsat.eu гутарыць з дырэктаркай Гарадзенскага дзіцячага госпісу Вольгай Вялічка.
У памяшканні Гарадзенскага дзіцячага госпісу нішто не нагадвае пра смерць. Сцены з каляровымі малюнкамі, мноства цацак, дзіцячы смех сведчаць пра шчырую і несхаваную радасць жыцця, магчымую толькі ў дзяцінстве. Выхаванцы госпісу не стануць аднак вядомымі навукоўцамі ці мастакамі, шмат хто з іх не дажывуць да даросласці. Аднак адведзены для гэтых дзетак час магчыма зрабіць максімальна камфортным і крыху больш шчаслівым. 10 гадоў таму ў Горадні паўстала арганізацыя, якая аказвае сацыяльную і псіхалагічную дапамогу сем’ям з цяжкахворымі дзецьмі.
На пачатку было толькі два валанцёры, якія дапамагалі васьмі сем’ям. Сёння гэта васьмёра валанцёраў, пад апекай якіх знаходзіцца больш за 80 дзетак.
«Мы бярэм дзяцей з 3 і 4 групамі страты здароўя. У большасці гэта дзеткі з паталогіямі нервовай сістэмы. Гэта вельмі цяжкія дзеці, якія не размаўляюць, не могуць самастойна есці, не могуць сябе абслугоўваць. Гэта цяжкія формы цэрэбральнага паралічу. Ёсць дзеці з анкалогіяй, але іх толькі 15 адсоткаў. Насамрэч дзіцячая анкалогія ў нас у краіне досыць добра вылечваецца і тых дзяцей, якія паміраюць, не шмат. Летась мы выпісалі чатыры дзіцяці з анкалагічнымі хваробамі, якія выйшлі ў стадыю рэмісіі. Гэтыя дзеткі пайшлі ў садок. Ёсць такі стэрэатып, што калі госпіс, то займаецца анкалагічна хворымі, але гэта не зусім так», – кажа дырэктарка Гарадзенскага дзіцячага госпісу Вольга Вялічка.
«Падзел на хворы і не хворы – штучны»
«Проста іншыя падыходы ўжываеш: не тую цацку бярэш, а іншую. Я не падзяляю чалавека на тое, хворы ён ці не хворы. Да нас прыводзяць дзяцей і ставішся да іх як да дзяцей. Мае ўласныя дзеці шмат часу ў госпісе праводзяць і ніколі не спыталіся ў мяне, чаму гэты хлопчык ці дзяўчынка не можа хадзіць. Для мяне не існуе гэтага падзелу, бо кожны чалавек такі, які ёсць. І гэта яго ўласная справа і справа яго сям’і», – кажа спадарыня Вольга.
Апроч таго дырэктарка госпісу заўважае, што нават пры вельмі цяжкіх хваробах дапамога магчымая: «Нават калі дзіця вельмі цяжка хварэе і ніхто ў гэтым свеце не зможа яго вылечыць, усё роўна спецыялісты прыдумалі розныя спосабы, каб палегчыць існаванне. Праз масаж, рознага кшталту фізіятэрапію, змяншэнне болю. Каб дзіця больш паела, каб менш цярпела. І нашая задача – зрабіць усё магчымае, каб дзіця атрымлівала крыху больш асалоды ад жыцця».
Чаму можа навучыцца ў хворага дзіцяці?
«Я магу сказаць пра сябе і чаму я навучылася. Калі ў СМІ падымаюцца такія тэмы, то яны часцей за ўсё маюць вельмі негатыўныя пасыл: што ў нас дзяржава тое не зрабіла, што спецыялісты вінаватыя, што паедзем у Ізраіль. Мне падаецца, што тэму, калі ў сям’і ёсць дзіця з інваліднасцю, можна было б паказваць і з пазітыўнага боку. Не бывае так, каб усё было на 100 адсоткаў дрэнна. Вельмі каштоўным момантам з’яўляецца тое, калі асоба знаходзіць у сабе сілы паглядзець на добрыя рэчы. Можа, гэты іспыт дадзены чалавеку, каб ён стаўся лепшым? Калі казаць пра мой уласны досвед, то я навучылася таму, што шмат рэчаў у гэтым жыцці можна выправіць, акрамя смерці. Калі ты нават пакрыўдзіў кагосьці, ты можаш гэта выправіць, пакуль ён жывы. Таксама, калі ты пачынаеш нешта рабіць, ты павінен гэта рабіць вельмі добра, бо часта проста не маеш права на памылку», – кажа спадарыня Вольга.
«Казаць “у лоб” і хлусіць нельга»
Вольга Вялічка па спецыяльнасці анкапсіхолаг. Таму значная і самая складаная частка яе працы – псіхалагічная дапамога сем’ям з невылечна хворымі дзецьмі.
«У нас ёсць дзіця і мы разумеем, што яно хутка сыдзе з жыцця. Мы так не можам адразу бацькам казаць. Так нельга. Калі яны наўпрост спытаюць, тады нельга хлусіць. Увогуле па людзях бачна, ці гатовыя яны ўсвядоміць гэтую трагедыю. Часам яны прыходзяць і кажуць, што паедуць на лячэнне туды і туды. Але мы бачым, што для дзіцяці гэта складана, яно стамілася і хацела б сысці. Для бацькоў гэта вельмі складана прыняць. І тут акурат праца спецыяліста ў тым, каб дапамагчы ім зразумець гэта. Крок па кроку. Не трэба спяшацца», – тлумачыць спадарыня Вольга.
«Самае складае – прыняць, што ты таксама памрэш»
«Складана было зразумець гэтую філасофію смерці. Чаму так павінна быць? Якую кнігу ты не прачытаў бы, з якім чалавекам бы не размаўляў, ён табе не скажа, што будзе пасля жыцця. Таксама зусім па-іншаму, калі ты разважаеш пра трэцюю асобу. Зразумела, блізкія паміраюць, бабулі паміраюць, дзеці паміраюць… Але самае складанае – усвядоміць, што ты таксама памрэш. Асабіста для мяне гэта было шокам: што будзе такі дзень, калі мяне не будзе. Калі ты прымаеш гэта, тады ўжо не цяжка. Я зразумела адно. Чалавек прыходзіць адзін у гэты свет і адзін сыходзіць. І ў гэты час, пакуль ён не адзін, чалавек павінен зрабіць нешта большае, чым толькі жыць дзеля сябе».
19 верасня 2008 году валанцёры Гарадзенскага дзіцячага госпісу атрымалі пасведчанне аб адкрыцці арганізацыі. 10 гадоў таму не было нічога, акрамя жадання дапамагаць дзецям. Сёння, дзякуючы дабрачынцам і валанцёрам арганізацыі, хворыя дзеткі забяспечваюцца неабходным медычным абсталяваннем, матэрыяламі для дагляду і каштоўнымі лекамі. Акрамя матэрыяльнай дапамогі і апекі над сем’ямі, валанцёры ўвесь час праводзяць самыя розныя акцыі і мерапрыемствы, каб сацыялізаваць хворых дзетак. Гэта і ўласны тэатр, ёга і масаж для матуль. У лістападзе арганізацыя запусціць вытворчасць першай у Беларусі вопраткі для дзяцей і дарослых з фізічнымі асаблівасцямі цела.
Паўліна Валіш, belsat.eu
