Twórca „Śmierci Stalina”: gdybym robił film o Putinie, zagrałby go dwunastolatek

Brytyjski reżyser, scenarzysta i komik Armando Iannucci widzi podobieństwo dzisiejszego systemu Putina do schyłkowego okresu stalinowskiego. Uważa, że Putin to bardzo samotna, smutna postać, a gdyby robił o nim film, w jego roli obsadziłby dwunastolatka w garniturze, który „robi te wszystkie rzeczy”, a otoczenie zwraca się do niego jak do starszego człowieka.

Oprócz analityków, naukowców, polityków i dziennikarzy warto też, próbując zrozumieć wydarzenia polityczne, słuchać wybitnych artystów. Mają ten dodatkowy zmysł, dzięki któremu widzą więcej i potrafią dokonywać jeszcze głębszej syntezy.

Armando Iannucci znany jest w Polsce z czarnej komedii „Śmierć Stalina” czy serialu HBO o absurdach amerykańskiej polityki „Figurantka”. Film „Śmierć Stalina”, opowiadający w groteskowy sposób o ostatnich godzinach życia sowieckiego tyrana i o pierwszym okresie po jego śmierci, gdy zaczęła się walka o władze, jest zakazany w Rosji. Podczas niedawnej wizyty w Tbilisi twórca udzielił wywiadu gruzińskiej sekcji Radia Wolna Europa/Radia Swoboda. Został już na początku spytany, czy planuje nakręcenie sequelu „Śmierć Putina”.

Reżyser nie wykluczył, ale jak powiedział, na razie śmierć Władimira Putina się nie zdarzyła.

– Dużą część mojej kariery poświęciłem na odpowiadanie na śmierć prawdy. Serio – to rzecz, która mnie martwi. Putin jest częściowo za to odpowiedzialny, ten rodzaj ataku na język, fakt, że (…) w Rosji jeśli nazywasz to wojną, możesz zostać aresztowany, bo to nie wojna, to „specjalna operacja wojskowa”, która zostanie zrealizowana w ciągu tygodni, o co się martwicie? Wiecie, nawet jeśli trzymacie pustą kartkę, możecie być zabrani do aresztu, bo jest to widziane jako znak opozycji – stwierdził Iannucci.

Przypomniał, że są już doniesienia, że ludzie mówią Putinowi to, co chce usłyszeć. I tak było, argumentuje, za czasów Stalina, bo to konsekwencja strachu i terroru, i o tym, jak powiedział, była „Śmierć Stalina”.

Jak dodał, tyran terroryzował wszystkich naokoło, co sprawiło, że gdy upadł z powodu ataku serca w środku nocy, wszyscy bali się otworzyć drzwi, by sprawdzić, co się dzieje. Bali się wezwać lekarza bez konsultacji w gronie całego komitetu. Nie wiedzieli też, którego lekarza wezwać. I to spowodowało, według artysty, śmierć Józefa Stalina.

– Myślę, że to sytuacja, przed którą stoi Putin, i w ten sposób jest karmiony „faktami”, które nie są faktami, lecz są zmyślone. To po prostu najbardziej pozytywne rzeczy, które ludzie mówią mu, by nie zostać aresztowanymi. I tak żyje w tej bańce, którą sam stworzył, bańce nierzeczywistości, to spowoduje jego koniec – wskazał Amando Iannucci.

Przypomniał, że wszyscy dyktatorzy nienawidzą humoru i patrzą podejrzliwie na sztukę, chcąc ją kontrolować, ale to nie jest w pełni możliwe.

Spytany o to, jak by wyglądał jego skecz czy komedia o Putinie odpowiedział, że głównym motywem byłby „ten ogromny, długi stół, przy którym przyjmuje ludzi, długi na 12 stóp, (…) większy niż Kaplica Sykstyńska”.

– I wyobrażam go sobie w świecie, w którym ludzie (…), są coraz dalej i dalej od niego. I wszystko, co mu zostaje, to jego cień. A potem może będzie bał się własnego cienia i własnego odbicia. I też będą stopniowo redukowane. Wygląda naprawdę jak bardzo samotna postać – zarysował swoją wizję Iannucci.

 

Dziennikarz przypomniał, że Putin prawdopodobnie radzi sobie z tym w ten sposób, że uważa, iż jest wielkim carem, a wielcy carowie zwykle byli samotni. Iannucci wskazał, że to właśnie główny zarzut Putina, że Zachód, świat śmieje się z Rosji, nie traktuje jej poważnie. Dlatego grożenie rakietami, bronią atomową, strasznymi rzeczami, które może Rosja zrobić jest reakcją na brak poczucia bezpieczeństwa

Spytany o to, kogo widziałby w roli Władimira Putina w swoim hipotetycznym filmie, artysta niespodziewanie odpowiedział, że 12-letniego chłopca, który nosi garnitur i „robi te wszystkie rzeczy”. Z kolei wojskowi i inni ludzie z jego otoczenia zwracaliby się do niego jak do 60-70 latka.

Oczywiście, skoro rozmowa z satyrykiem i filmowcem dotyczyła głównie wojny na Ukrainie, nie mogło zabraknąć pytania o prezydenta Ukrainy Wołodymyra Zełenskiego, który jak wiadomo, zaczynał karierę również jako komik i filmowiec. Iannucci dodał, że był jeszcze sprawnym biznesmenem, który stał na czele firmy producenckiej. Sukcesy, jakie odnosi Zełenski, przypisuje właśnie jego poczuciu humoru, bo humor Zełenskiego w dużej części był „analizą procesów politycznych” i dlatego jest osobą bardzo świadomą tego jak funkcjonuje polityka, a także jak komunikować się z ludźmi i opowiadać im historie.

– Moim zdaniem, że to, co robi, jest bardzo odważne i godne szacunku, ale jestem też pewien, że aktor w nim jest wystarczająco świadomy tego, co wyraża, i dlatego jest też świadomy jak ważne i skuteczne jest to, że ciągle się pokazuje, że jest na miejscu. Jest w stanie używać mediów społecznościowych tak, by przekazać swoją ideę lidera, który nie uciekł, który zawsze jest tam, gdzie dzieją się najgorsze rzeczy, jest zawsze na widoku, ale jednocześnie jeździ po świecie (…) i wzywa do wsparcia – opisał Zełenskiego kolega po fachu.

Wywiad przeprowadzony był w Gruzji, nie zabrakło więc pytania o Gruzję. Dziennikarz Wasza Tawberidze powiedział, że musiał spytać o swój kraj, bo Rosja rzuca na niego wielki cień.

– Tak, absolutnie. To fundamentalne zagrożenie dla istnienia. Jak powiedział wczoraj dziennikarz z Ukrainy, nie chodzi tylko o walkę Ukraina vs Rosja. Chodzi o wolność i demokrację przeciwko autorytaryzmowi i władzy wojskowej. To takie ważne. Autokratyczne rząd na całym świecie nie mogą dostać sygnału, że może im to ujść na sucho – stwierdził Iannucci.

Jak powiedział, cały szok dla systemu międzynarodowego, jaki spowodowała rosyjska inwazja na Ukrainę, wynikał z tego, że wielu ludzi na Zachodzie naprawdę było przekonanych, że zło, które zdarzyło się w przeszłości, już nigdy się nie powtórzy. Nawet co do Putina nieracjonalnie wierzono, że nie może zrobić aż tak złych rzeczy, mimo że przecież było jasne, że zabija swoich oponentów politycznych i popełnia inne przestępstwa.

Ta rozmowa jest sprzed kilkunastu dni, a rzeczywistość od razu potwierdza intuicje Iannucciego. Na przykład co do infantylizmu na Kremlu. Oto parę dni temu Putin spotkał się z żołnierzami. Jeden z nich wyrecytował przed nim wierszyk o pilotach bombowców.

https://twitter.com/EvaTrmx86qc7r/status/1671572491477688344

Najnowsze wydarzenia związane z próbą przewrotu w Rosji też potwierdzają diagnozy brytyjskiego reżysera. Wydarzenia te wyglądają też tragikomicznie i już dziś można obstawiać, że staną się kanwą jego przyszłego filmu.

Marcin Herman, belsat.eu