Loty cywilne zmuszone są zawracać w powietrzu z powodu nagłych problemów z nawigacją. Jest to następstwo gwałtownej manipulacji sygnałami nawigacyjnymi – współczesnej wojny hybrydowej przeciwko GPS – która sieje spustoszenie w komunikacji lotniczej i morskiej już na trzech kontynentach.
Financial Times podała, że przez ostatnie dwie dekady zakłócanie i fałszowanie GPS było w dużej mierze domeną wojska, które wykorzystywało je do ochrony wrażliwych instalacji przed atakami dronów lub rakiet lub do ukrywania swoich działań.
Jednak duża interwencja wojskowa, szczególnie po inwazji Rosji na Ukrainę i izraelskiej ofensywie przeciwko Hamasowi w Gazie – doprowadziła do powszechnych problemów wśród ludności cywilnej.
Prawie 40 milionów ludzi żyje obecnie na obszarach, na których sygnał GPS był zawodny, przez co najmniej połowę z ostatnich sześciu miesięcy. Należą do nich stolica Turcji, części wybrzeża Morza Czarnego, półwysep Synaj w Egipcie, kilka największych miast Iraku i granice rozdartej wojną domową Birmy (Mjanmy).
NATO oskarżyło Rosję o zakłócenia w systemach GPS w znacznej części Europy, w tym o zakłócenia lotu z brytyjskim sekretarzem obrony. Konflikt na Bliskim Wschodzie doprowadził również do zwiększonej manipulacji GPS w regionie. Niektórzy światowi przywódcy, w tym przywódca Rosji Władimir Putin, używają mobilnych zakłócaczy w celu ochrony podczas podróży.
Ale fałszywe sygnały nie rozróżniają urządzeń wojskowych i cywilnych. Wcześniej władze krajów bałtyckich ostrzegły o groźbie katastrofy lotniczej po tym, jak dwa loty Finnair zostały zmuszone do zawrócenia w powietrzu z powodu awarii systemów nawigacyjnych spowodowanych zakłócaniem sygnału GPS.
Prawie wszystkie samoloty wyposażone są w alternatywne systemy pozycjonowania, w tym nawigację inercyjną wykorzystującą czujniki ruchu. Jednak przejście na systemy zapasowe zwiększa ryzyko błędu.
W ostatnich miesiącach zaobserwowano wzrost liczby bardziej wyrafinowanych form zakłóceń pozycjonowania obiektów w powietrzu i na morzu, zwanych spoofingiem. W swojej najprostszej formie, czasami używanej przez statki przewożące nielegalny ładunek, obiekt po prostu przesyła fałszywy sygnał pozycji. Taktykę taką powszechnie stosuje się w celu obejścia sankcji lub innych ograniczeń regulacyjnych, takich jak prawa do połowów.
Jednak coraz częściej fałszerze bezkrytycznie zakłócają sygnały GNSS pobliskich statków i samolotów, przesyłając fałszywe współrzędne. Spoofing jest uważany za bardziej niebezpieczny niż zakłócanie, ponieważ fałszywe sygnały mogą oszukać systemy wykrywania wbudowane w wiele odbiorników GPS.
W kwietniu 2024 roku z powodu spoofingu ucierpiało około 30 tys. samolotów. W niektórych przypadkach załogi utraciły wszelkie możliwości nawigacyjne.
Żegluga morska jest w mniejszym stopniu zależna od pozycjonowania GNSS. Jednak gwałtowny wzrost wypadków spoofingu w cieśninach Morza Czarnego stwarza ryzyko kolizji statków i wycieków ropy – zauważyła Financial Times.
pj/belsat.eu wg Financial Times
