Na Białorusi od dwóch lat obowiązuje ustawa „O ludobójstwie narodu białoruskiego”. Odwołując się do pamięci o ofiarach Hitlera, jest ona cynicznie wykorzystywana do usprawiedliwiania represji aparatu Łukaszenki przeciwko obywatelom oraz rosyjskiej agresji na Ukrainę. Temu zagadnieniu została poświęcona najnowsza debata historyczna Biełsatu z cyklu „Intermarium”.
Dwa lata temu na Białorusi obchodzono „Rok Pamięci Historycznej”. Rozpoczął się on przyjęciem ustawy „O ludobójstwie narodu białoruskiego”. Wedle dokumentu narodem białoruskim są wszyscy ludzie, którzy żyli na Białorusi w latach 1941–1951, a więc nie tylko etniczni Białorusini, ale także Żydzi, Polacy czy Romowie. W efekcie ustawa kontynuuje sowiecką propagandę tzw. Wielkiej Wojny Ojczyźnianej i zaprzecza Holokaustowi.
Razem z ustawami „O zapobieganiu rehabilitacji nazizmu” i „O przeciwdziałaniu ekstremizmowi”, ustawa „O ludobójstwie narodu białoruskiego” jest nie tylko wykorzystywana do zakłamywania historii, lecz także stanowi pretekst do prześladowania Białorusinów. Szerokim echem odbiło się aresztowanie, a następnie śmierć w grodzieńskim więzieniu Alesia Puszkina. Ten malarz i performer padł ofiarą represji za namalowanie i upublicznienie portretu dowódcy białoruskiego oddziału partyzantki antykomunistycznej Jauhiena Żychara, co władze uznały za rehabilitację nazizmu.
Z tego samego powodu z wyrokiem 6 lat pozbawienia wolności w kolonii karnej przebywa dziennikarz Biełsatu i pierwszy prowadzący programu „Intermarium” Paweł Mażejka, w którego Centrum Życia Miejskiego swoje obrazy wystawił Puszkin.
Łukaszenkowskie ustawy historyczne są wykorzystywane również w relacjach międzynarodowych. Współbrzmią one z kremlowską narracją o „denazyfikacji” Ukrainy i rzekomo rosnącym zagrożeniu faszyzmem w Europie, którego przejawem ma być między innymi upamiętnianie przez państwo polskie i polską mniejszość na Białorusi Armii Krajowej oraz podziemia antykomunistycznego.
Na temat białoruskiej polityki historycznej w najnowszym odcinku „Intermarium” dr Nasta Iljina rozmawia z p.o. dyrektora Żydowskiego Instytutu Historycznego dr Michałem Trębaczem, dr Jurijem Amirem Radczenko kierującym Centrum Badań Stosunków Międzyetnicznych Europy Wschodniej w Charkowie, dr Christophem Dieckmannem z Międzynarodowego Centrum Badań Holokaustu i Edukacji w Hajfie oraz badaczką Holokaustu na terenach dzisiejszej Białorusi Wieranika Łapucka. Zapraszamy!
Audycja powstała przy wsparciu Fundacji Współpracy Polsko-Niemieckiej.
Das Programm wurde durch die Stiftung für deutsch-polnische Zusammenarbeit gefördert.
