Каронавірус у Беларусі выходзіць з-пад кантролю. Медыкаў не хапае, бо яны таксама хварэюць, шмат спецыялістаў звольнілі з палітычных прычынаў. Улады ўжо нават дазволілі студэнтам выдаваць бальнічныя. Калі замест лекара прыйшоў студэнт, ці варта яго праганяць, пратэставаць?
Студэнтаў 6 курсу лячэбнага і педыятрычнага факультэтаў БДМУ і раней накіроўвалі працаваць замест заняткаў, распавядае «Белсату» адміністратар Telegram-каналу «Рупар БДМУ», сябра стачкаму БДМУ, медык Міхаіл (імя змененае на просьбу суразмоўцы). Студэнты ў такім выпадку або працуюць бясплатна, або «за капейкі», і выконваюць фактычна тую ж працу, што і лекары. Але цяпер сітуацыя беспрэцэдэнтная: так масава студэнтаў зрываюць з вучобы хіба ў час вайны.
Студэнт – не паўнавартасны лекар
Бальнічныя і рэцэпты і раней маглі выпісваць студэнты, толькі пячатку на іх мусіў ставіць начальнік паліклінікі ў медычнай частцы. Цяпер проста прыбралі гэтую фармальнасць, кажа Міхаіл.
Так быць не павінна, каб студэнты выконвалі функцыі дыпламаваных дактароў, перакананы Міхаіл. І нават інтэрны не павінныя выконваць гэтыя функцыі, бо і яны толькі «лекары на стажаванні» – у іх мусіць быць фактычная інтэрнатура, куратар, за якім яны павінны «хадзіць хвастом», але нават у лепшыя часы такое не заўсёды адбывалася, а цяпер інтэрнатура трывае хіба месяц замест належнага года.
«Навучанне не рыхтуе нават інтэрнаў да таго, што адбываецца на ўчастках, – расказвае Міхаіл. – Нават тых, хто выпусціўся і ўжо спецыяліст з дыпломам! А шасцікурснікаў тым больш. Хоць веды шасцікурсніка ў чыстай тэорыі мала адрозніваюцца ад ведаў інтэрна, але калі яны прыходзяць на ўчасткі, то сутыкаюцца з суворым тварам беларускай медыцыны, да якога ніхто не гатовы. Даводзіцца па кожным незразумелым выпадку стэлефаноўвацца з кіраўніком практыкі, і добра, калі кіраўнік практыкі дапаможа, але даволі часта студэнта ці інтэрна проста бяруць і выкідваюць: ідзі працуй».
Дык выганяць студэнта і патрабаваць паўнавартаснага лекара?
У студэнта-шасцікурсніка на шэсць гадоў больш навучання, чым у таго, хто на медыка не вучыўся, адказвае Міхаіл. Студэнты – не ідыёты, і калі студэнт, або лекар чагосьці не ведае ці не ўпэўнены, то накіроўвае пацыента ў лякарню, або да вузкага спецыяліста. Ведаў у студэнта дастаткова, каб дапамагчы э «банальнай прастудай» або накіраваць да эксперта.
«Паўпрафесійная дапамога лепшая за ніякую, – заяўляе Міхаіл. – Студэнт нікога не атруціць і не заб’е. Ён не дурань!.. Хацелася б у гэта верыць».
Для студэнтаў гэта цяжкая і працяглая праца, за якую не плацяць або плацяць вельмі мала. Гэта падабаецца некаторым «мэтанакіраваным і ідэйным», якіх да шостага курсу застаецца няшмат, тлумачыць суразмоўца. Але большасць незадаволеная тым, што ў іх адразаюць кавалак навучання: мусілі б навучацца, напрыклад, на цыкле хірургіі, а іх накіроўваюць у паліклініку, а веды ў хірургіі праходзяць міма.
«Але прымушаюць! – абураецца Міхаіл. – І не толькі студэнтаў. Медыкаў прымушаюць працаваць звыш нормы. Нагрузка па выкліках, па прыёме настолькі касмічная, што нават не дзве стаўкі выходзіць. Але ўніверсітэт і Мінздароўя добра ўмеюць прымушаць, большасць яны ламаюць кругавой парукай, іхнымі любімымі словамі «ты падводзіш увесь калектыў». Большасць незадаволеная, але іх не слухаюць».
Калі не было каронавіруса, яшчэ прынамсі запытваліся, хто са студэнтаў хоча пайсці памочнікам лекара за 100 рублёў, цяпер і не гэтага няма. І нават калі студэнт адмовіцца ісці працаваць замест лекара, застаецца пытанне, што яму рабіць, калі большасць студэнтаў накіравалі з універсітэту ў паліклінікі.
Ці трэба пратэставаць, пісаць петыцыі?
На думку Міхаіла, петыцыі нікому не дапамогуць, а сітуацыя, якая не павінная была ўзнікаць, ды ўжо ўзнікла.
З аднаго боку, каб задаволіць існыя патрэбы Міністэрства аховы здароўя ў працаўніках, мэтанакіравана пагаршаюць якасць будучых лекараў. Гэта катастрофа для працэсу навучання, заяўляе суразмоўца.
З іншага боку, сітуацыя крытычная. Калі не накіроўваць на працу студэнтаў, дык «зусім нікога не застанецца». На студэнтах трымаецца значная частка аховы здароўя. У ахове здароўя ў прынцыпе недахоп працаўнікоў. Пры гэтым медыкі такама хварэюць. Калектывы ў медустановах складаюцца таксама і з асобаў старэйшага ўзросту, а яны хварэюць яшчэ больш за студэнтаў.
«Мне здаецца, лепей змагацца з адсутнасцю ковідных абмежаванняў, – мяркуе Міхаіл. – Гэта будзе больш практычна: будзе меней захворванняў, медыкам будзе прасцей».
Міністэрства аховы здароўя мусіла б сабраць раду і абмеркаваць, ці лепей атрымаць тут і цяпер дадатковыя рабочыя рукі, ці захаваць якасць адукацыі, разважае ён. Але «наш Мінздароўя няздольны нават маскі надзець, а вынесці нейкае рабочае рашэнне – гэта фантастыка ўжо».
