У кастрычніку фізічныя асобы набралі крэдытаў на Br 1,5 млрд – гэта месячны максімум сёлета. Агульная запазычанасць дасягнула Br 24,9 млрд. «Белсат» спытаў экспертку Настассю Лузгіну, чаму крэдытны бум працягваецца і ці не праблема для эканомікі такая запазычанасць.
У кастрычніку беларусы аформілі спажывецкіх крэдытаў на Br 1,1 млрд, яшчэ Br 362 млн узялі на жытло, паведамляе Нацбанк у сваім чарговым статыстычным аглядзе. У суме – Br 1,5 млрд, сёлета (дый летась таксама) столькі грошай за адзін месяц фізічныя асобы яшчэ не пазычалі.
Эканамістка даследчага цэнтру BEROC Настасся Лузгіна тлумачыць «Белсату», што крэдытаванне расце з увагі на дзве прычыны. Яго падштурхоўваюць дзяржаўныя праграмы ільготных пазыкаў, напрыклад, на тавары беларускай вытворчасці, а таксама рост заробкаў:
,,«Людзі больш камфортна пачуваюцца. Дзякуючы росту заробкаў павышаецца ўпэўненасць у заўтрашнім дні, і шмат хто думае: а чаму б не ўзяць які крэдыт?»
Пры гэтым хуткасць, з якой беларусы пазычаюць грошы, расце, нягледзячы на павышэнне адсоткавых ставак.
«Нацбанк павышаў сёлета некалькі разоў ліміты ставак новых крэдытаў, пры гэтым мы не бачым сціскання крэдытавання, наадварот: калі мы параўноўваем кастрычнік да кастрычніка, студзень – кастрычнік год да года, – усюды лічбы вышэй», – канстатуе Лузгіна.
Суразмоўніца «Белсату» заўважыла адну цікавостку: у гэтым кастрычніку ў параўнанні з леташнім беларусы ўзялі меней кароткатэрміновых крэдытаў (да 1 года), а доўгатэрміновых – болей. Доўгія пазыкі бяруць звычайна на нерухомасць і машыны.
«Хутчэй за ўсё, гэта звязана акурат з ростам ставак, яны, можа, сталіся менш цікавымі, і людзі думаюць, ці варта купляць у крэдыт, напрыклад, новы смартфон, і болей схіляюцца да буйных пакупак: аўтамабілю, жытла. Рынак нерухомасці сёлета жывы, таксама паведамлялася пра рост продажу новых аўтаў. І ў гэтым крэдытаванні часта бываюць акцыі, калі забудоўнікі або аўтадылеры прапануюць больш прывабныя адсоткі», – кажа Настасся Лузгіна.
Агульная крэдытная запазычанасць беларусаў на 1 лістапада дасягнула Br 24,9 млрд, павялічыўшыся год да года на 26,2 %. Экспертка не лічыць такі рост крытычным, кажа, што варта звяртаць увагу на пратэрмінаваную запазычанасць, а там «усё добра», бо «эканоміка ж цяпер на ўздыме». Фізічныя асобы, паводле звестак на пачатак лістапада, своечасова не вярнулі Br 42 млн, а юрыдычныя – Br 212 млн.
Да канца года, як прагназуе экспертка, тэмпы раздавання грошай наўрад ці сцішацца:
«Традыцыйна павышаны попыт назіраецца ў снежні: перад навагоднімі святамі людзі могуць узяць кароткатэрміновыя крэдыты, каб нечага дакупіць. А ў пачатку наступнага года можа наступіць пэўнае зацішша, студзень і люты заўсёды на спаданні, бо ўжо ўсе ўсё купілі што хацелі, дый бізнес крыху заціхае».
Што будзе з крэдытаваннем далей, сказаць цяжка, прызнае эканамістка цэнтру BEROC. Шмат што залежыць ад дзеянняў Нацбанку, а таксама ад сітуацыі ў Расеі, ад якой мы амаль татальна залежым: «Разгон інфляцыі ў іх уплывае на цэны ў нас у Беларусі».
Пры гэтым расейскі рэгулятар істотна падняў ключавую стаўку, праз гэта нельга выключаць адцёку капіталу з Беларусі, бо ў суседняй краіне можна ўкласці грошы пад неблагі адсотак:
,,«Там стаўкі для ўкладанняў становяцца вельмі прывабнымі. Такі дысбаланс атрымліваецца: у Беларусі нізкія адсоткі, таму, груба кажучы, можна ўзяць тут, а ўкласціся там, можна прыдумаць якія-кольвек схемы».
Тым часам расце ў нашай краіне і крэдытаванне кампаніяў. У студзені – кастрычніку юрыдычныя асобы ўзялі ў банках Br 108 млрд і яшчэ Br 29 млрд у валюце (рост год да года адпаведна – 22,9 % і 57,9 %).
«Гэта сведчыць пра тое, што кампаніі працуюць, прыцягваюць інвестыцыі, для гэтага патрабуюцца дадатковыя рэсурсы, вось гэтае крэдытаванне. І бачна, што ў Беларусі стымулююць эканамічную актыўнасць», – тлумачыць Лузгіна.
Агульная крэдытная запазычанасць кампаніяў цяпер – Br 56,4 млрд, што на 10 % вышэй у параўнанні з леташнім лістападам.
Настасся Лузгіна адзначыла, што цяпер не выпадае сцвярджаць, што прадпрыемствы масава бяруць крэдыты на выплату заробкаў. Наўпроставых звестак пра гэта няма, але сведчаць ускосныя прыкметы:
«Рэнтабельнасць кампаніяў зніжаецца ў параўнанні з летась, аднак яна ўсё адно застаецца дадатнаю агулам, і колькасць стратных кампаніяў скарацілася ў параўнанні з мінулым годам. Сапраўды, заробкі растуць, кампаніям насамрэч цяжка абслугоўваць гэты рост ва ўмовах вельмі абмежаванага росту цэнаў. Пэўныя праблемы сапраўды існуюць, і, безумоўна, некаторыя кампаніі да гэтага звяртаюцца, аднак нельга казаць, што гэта цяпер неяк масава ўжываецца».
Сцяпан Кубік belsat.eu
