Тэнісістка Сабаленка сказала, што яна супраць вайны і Лукашэнкі. А ў чым быў скандал да таго?
«Другая ракетка свету», беларуска Арына Сабаленка на турніры «Roland Garros» расчаравала журналістаў тым, што скасавала абавязковыя прэс-канферэнцыі. Потым яна ўсё ж дала прэс-канферэнцыю – і сказала, што супраць вайны і Лукашэнкі. У чым была прычына скандалу, «Белсату» расказаў журналіст, якому яна дала адказ пра ранейшыя фота з Лукашэнкам.
Арына Сабаленка 6 чэрвеня перамагла ў чвэрцьфінале «Roland Garros» украінку Эліну Світоліну, у паўфінале 8 чэрвеня згуляе з чэшкай Каралінай Муховай. 25-гадовая беларуская спартоўка стала пераможцаю першага з чатырох турніраў «Вялікага шлема» ў «Australian Open», выступаючы пад нейтральным статусам, ён прайшоў у студзені гэтага года. Гэта была першая перамога тэнісісткі на турнірах «Вялікага шлема».
Раней Сабаленка расказвала, што ёй яшчэ не выдалі візы ў Вялікую Брытанію для ўдзелу ва «Wimbledon», які мае прайсці ў ліпені. Беларускія тэнісісты да таго падпісалі дэкларацыі аб нейтральным статусе, каб згуляць на Ўімблдане.
Што за скандал
У першым раўндзе «Roland Garros» 20-гадовая Марта Касцюк адмовілася паціснуць руку Сабаленцы, як раней адмаўлялася паціснуць руку іншай беларускай тэнісістцы Вікторыі Азаранцы. Пасля гэтага Сабаленка казала на прэс-канферэнцыі, што ніхто са спартоўцаў не падтрымлівае вайну і што аб гэтым спартоўцы не мусяць «крычаць», бо «гэта як 1+1».
На наступнай пасляматчавай прэс-канферэнцыі Сабаленка двойчы адмовілася адказваць на пытанні ўкраінскай журналісткі пра стаўленне да вайны ва Украіне і да Аляксандра Лукашэнкі. Затым пасляматчавая прэс-канферэнцыя Сабаленкі прайшла ў сакрэтным фармаце і толькі з выбранымі журналістамі, а сама Сабаленка тлумачыла, што не адчувае сябе ў бяспецы. Замест наступнай прэс-канферэнцыі яна дала інтэрв’ю толькі карэспандэнту жаночай тэніснай асацыяцыі (WTA).
Ды пасля матчу 6 чэрвеня Сабаленка ўсё ж дала прэс-канферэнцыю: гэта было нечаканасцю, бо матч зноў быў супраць украінкі. Былі пытанні і пра вайну, і пра Лукашэнку. Сабаленка падкрэслівала, што яна «не экспертка ў палітыцы», не падтрымлівае вайну і не хоча, каб ейная краіна была ўцягнутая ў вайну.
«Я не падтрымліваю вайну, гэта значыць не падтрымліваю Лукашэнку проста цяпер», – адказала Сабаленка.
Сабаленка ў 2020 годзе падпісала праўладны ліст спартоўцаў. Таксама спартсменка брала ўдзел у запісе навагодняга звароту Аляксандра Лукашэнкі за 2021 год. Журналіст Sport.pl Дамінік Сэнкоўскі таксама спытаў Сабаленку аб тым, чаму яна цяпер кажа аддзяляць палітыку ад спорту, калі раней не аддзяляла – можна жа знайсці шмат фота яе з Лукашэнкам. Сабаленка здзівілася, глыбока ўздыхнула і адказала:
«З Лукашэнкам я сустракалася толькі на матчах Кубка Федэрацыі. Тады вайны не было і нічога не было. Я не палітык. Калі б была, мяне б тут не было. Я не падтрымліваю вайну. Я не хачу, каб мая краіна была ўцягнутая ў вайну».
Дык скандал у адмовах ад прэс-канферэнцыяў ці ў пазіцыі Сабаленкі?
Журналіст Sport.pl Дамінік Сэнкоўскі, якому Сабаленка адказала пра спалучэнне спорту з палітыкай, тлумачыць «Белсату»: праблема была і з сарванымі прэс-канферэнцыямі, і з тым, як Сабаленка раней адказвала на пытанні пра вайну і як рэагавала на корце на нежаданне ціснуць ёй руку – а пасля матчу 6 чэрвеня Світоліна таксама не падала ёй рукі, хоць Сабаленка, паводле журналіста, чакала гэтага ў позе, якую можна палічыць правакацыйнай.
Сэнкоўскі падкрэслівае, што словы Сабаленкі аб непадтрымцы вайны ніякімі спартоўцамі – відавочная няпраўда. Ён згадвае, як расейская тэнісістка Анастасія Гасанава адкрыта выступала ў падтрымку расейскага нападу на Украіну.
Былі і ўскосныя прыклады, працягвае журналіст. Расейская тэнісістка Анастасія Патапава ўчыніла ў ЗША правакацыю з выхадам на корт у футболцы клубу «Спартак» – ёй нельга было пазначаць прыналежнасць да дзяржавы, ды і футболка парушала рэгламент турніру. Проста на тым жа турніры, дзе Сабаленка казала пра спартоўцаў і вайну, расейская тэнісістка Вераніка Кудзярметава збіралася выходзіць на корт у майцы з нашыўкай падсанкцыйнай расейскай кампаніі «Татнефть», што таксама супярэчыць рэгламенту. Такія прыклады не адзінкавыя.
А тэнісістам можна адмаўляцца ад прэс-канферэнцыяў?
Калі Сабаленцы дазволілі праводзіць прэс-канферэнцыі ў закрытым фармаце з выбранымі журналістамі, сярод журналістаў пайшла дыскусія аб тым, ці нармальна гэта і ці не з’яўляецца наданнем перавагі адной канкрэтнай спартоўцы, расказвае Сэнкоўскі. Ён згадвае, што ў 2021 годзе японская тэнісістка Наомі Осака (на той момант «другая ракетка свету», як цяпер Сабаленка) адмовілася ад прэс-канферэнцыяў на «Roland Garros», спаслаўшыся на псіхічнае здароўе. Яе аштрафавалі на 15 тысяч еўра, прыгразілі далейшымі санкцыямі – і яна знялася з турніру. Сабаленцы жа спрыялі.
Ненаведванне прэс-канферэнцыяў або размовы толькі з выбранымі журналістамі – вельмі спрэчная справа, тлумачыць Сэнкоўскі. З гледзішча журналістаў, прэс-канферэнцыі – частка працы спартоўца. Ды і прэс-канферэнцыя ладзіцца не толькі для журналістаў і фанатаў, але і для спонсараў: спартоўцы маюць вызначаныя лагатыпы на адзенні, а кампаніі плацяць спартоўцам, каб гэтыя лагатыпы пасля бачылі гледачы на ТВ і Youtube.
«Рашэнні могуць розныя, – разважае Сэнкоўскі. – Журналісты шануюць тое, што спартовец не хоча адказваць на пэўныя пытанні. Дык можна было на тых дзвюх папярэдніх прэс-канферэнцыях абвясціць, што пытанні просім толькі на тэму матчу. Ці як-небудзь іначай гэта атрымалася б. Хоць я лічу, што гэта не было б да канца справядліва, можна дыскутаваць на гэтую тэму».
Ці ёсць падставы лічыць, што Сабаленка падтрымлівае вайну і Лукашэнку або пазбягае пытанняў, каб абараніць сябе?
Усё магчыма, адказвае Сэнкоўскі. Падобна, сям’я Сабаленкі ў Беларусі, таму яна мусіць узважваць словы. Сабаленка ніколі не казала, што падтрымлівае вайну і не выступала, напрыклад, з літарай «Z» – знакам прыхільнікаў расейскай агрэсіі.
«Але яна толькі сёння сказала, што не падтрымлівае вайну, а праз гэта таксама не падтрымлівае Лукашэнку ў гэты момант, – звяртае ўвагу журналіст. – Сказала «right now» – даслоўна «ў гэты момант». Гэта мае вялікае значэнне, бо ведаем, што ёсць шмат здымкаў тэнісісткі з прэзідэнтам [Лукашэнкам]».
«Я пытаў яе, як яна бачыць тое, што месяцамі заклікае не спалучаць спорт з палітыкай, а гадамі спалучала, бо хаця б сустракалася з Лукашэнкам, – працягвае Сэнкоўскі. – І яна мне адказала на той прэс-канферэнцыі, што так, але бачылася з ім толькі на матчах Кубку федэрацыі. А гэта не да канца праўда, бо разумеем, што калі б сустракалася толькі на корце ў кампаніі Азаранкі і іншых, то не было б праблемы. Але яна была і на спатканнях адзін на адзін з прэзідэнтам [Лукашэнкам].
Гадамі былі якія ж кантакты – а потым раптам кажа, што ў выпадку вайны ў Украінай не спалучаем спорт з палітыкай, так наогул нельга і гэтак далей. Я не надта задаволены такім адказам, бо лічу, што не да канца яна трымалася праўды, не адказала цалкам на гэтае пытанне».
На думку Сэнкоўскага, такім чынам Сабаленка як вядомая спартоўка «аўтарызуе» дзеянні Лукашэнкі. І калі яна кажа, што раней не было такіх абставінаў, як вайна, дык Сэнкоўскі нагадвае: праціўнікі Лукашэнкі перажывалі рэпрэсіі не год і не два, а дзясяткі гадоў – амаль адразу, як Лукашэнка здабыў уладу.
Алесь Наваборскі belsat.eu
