«Беларускія міратворцы на Данбасе замест расейскіх». Інтэрв'ю з Максімам Хілько

Лукашэнка марыянетка Пуціна ці не? Якія дзве пазіцыі па Беларусі распаўсюджаныя ў Кіеве? Максімам Хілько, кіраўнік Ініцыятывы па даследаванні бяспекі ва Усходняй Еўропе (Украіна) распавёў «Белсату» аб пагрозах Беларусі ды Украіне, аб тым навошта нам Шаройка, а таксама пра беларускіх міратворцаў на Данбасе.

Літаральна пару тыдняў таму ваша ініцыятыва правяла і апублікавала вялікае даследаванне аб пагрозах бяспецы Украіны і іншых краінаў «Усходняга партнёрства», у якое ўваходзіць і Беларусь, і якім можа быць магчымы адказ. Пра якія пагрозы ідзе гаворка?

Па-першае, гэта пытанне, па якім амаль усе эксперты мелі аднолькавую пазіцыю. Літаральна акрамя аднаго эксперта, які выказаў асобнае меркаванне.

Галоўнай пагрозай для ўсіх краінаў рэгіёну сёння зʼяўляецца агрэсіўная палітыка Расеі. На гэтым сышліся эксперты з усіх краінаў.

У гэтым пагроза, як для Украіну, так і Беларусі ды іншых краінаў. Яна адна – агрэсіўная палітыка вялікага суседа. Астатнія пагрозы, якія называліся, і таксама былі актуальныя, як для Украіны, так і для астатніх краін нашага рэгіёну, – гэта і адсутнасць надзейных механізмаў бяспекі ў нашым рэгіёне, і нарастанне радыкалізму ў краінах, рэгіянальныя канфлікты. У нашым рэгіёне канфліктаў стала яшчэ больш. Раней гэта быў прыднястроўскага канфлікту канфлікт у Грузіі, канфлікт паміж Арменіяй і Азербайджанам. Цяпер яшчэ і агрэсія Расеі супраць Украіны.

Нават можна сказаць, што ў Грузіі некалькі канфліктаў, бо ёсць Абхазія і Паўднёвая Асеція. Тут як бы два ачагі.

Два ачагі, але адзін сэнс. Гэта агрэсія той жа Расеі, толькі ў двух кропках. Як ва Украіне – Крым і Данбас, таксама дзве кропкі, але абедзве гарачыя.

«Усходняе партнёрства» – праект Еўразвязу па супрацы з постсавецкімі дзяржавамі, якія маюць гэтыя гарачыя кропкі. Падаграваючы або астуджваючы тэмпературу ў якіх можна рэгуляваць унутраную палітыку, уплываць і гэтак далей. У Беларусі, прынамсі пакуль, няма такой гарачай кропкі. Як вы самі гэта тлумачыце? З чым гэта звязана? Няма перадумоваў?

На шчасце, у Беларусі няма гарачага канфлікту, але Беларусь плаціць за гэта высокі кошт. Калі б такую ​​ж цану была гатовая заплаціць Украіна, то яна б таксама не канфліктаваў з Расеяй. Фактычна перадача вялікай часткі суверэнітэту Расеі. Гэта вонкавая палітыка, абаронная палітыка і, у прынцыпе, эканоміка таксама перадаюцца, культурная палітыка, інфармацыйная палітыка, поўнае дамінаванне Расеі ў гэтых сферах над Беларуссю.

Тое ж самае Расея спрабуе зрабіць з усімі краінамі рэгіёну, дзесьці паспяхова, дзесьці не вельмі. Супраціў прыводзіць да адкрытай агрэсіі, як ва Украіне. Беларусі ўдаецца пазбегнуць ваеннага канфлікту, але гэта ў вялікай ступені таму, што Беларусь здае шмат пазіцый без бою.

Частка замежных і беларускіх экспертаў сцвярджае, што Беларусь – гэта марыянетка. Іншыя кажуць, што марыянетка, але толькі да пэўнай ступені. Што ёсць поле для манеўраў Лукашэнкі, і ён можа сёе-тое сабе дазволіць. Гэта відаць выдатна на прыкладзе Украіны. Беларусь гандлюе з Украінай таварамі двайнога прызначэння, паліва пастаўляе, якое, у тым ліку, выкарыстоўваецца на Данбасе. Мае не да канца ўзгодненую з Масквой пазіцыю па Крыме, Данбасе, але адначасова галасуе супраць Украіны ў ААН. Як у Кіеве ўспрымаюць такую ​​пазіцыю Беларусі?

У Кіеве ёсць два падыходы да беларускай пазіцыі. Адзін складаецца ў тым, каб разумець, што Беларусь публічна выконвае свае абавязкі перад Расеяй для таго, каб мець магчымасць непублічна актыўна супрацоўнічаць з Украінай. Гэта адна пазіцыя.

А другая – гэта частка палітыкаў і экспертаў, якія заклікаюць не зачыняць вочы на ​​тое, што Беларусь – гэта саюзная дзяржава Расеі, і не падманвацца гэтымі гарантыямі бяспекі, якія дае Лукашэнка.

Напрыклад, што ніколі расейскія войскі з тэрыторыі Беларусі не нападуць на Украіну і гэтак далей. Таму што не Лукашэнка гэта вырашае, скажам так. Калі будзе рашэнне ў Крамлі, то ніхто ягонага дазволу прасіць не будзе.

Павел Грыб, якога выкралі з тэрыторыі Беларусі, і Павел Шаройка, сітуацыя не зусім ясная.

З Шаройка больш ясная сітуацыя. Усё сыходзіцца на тым, што Беларусь хоча абмяняць яго на затрыманага ва Украіне грамадзяніна Беларусі. Розніца ў тым, што затрыманага ва Украіне грамадзяніна Беларусі абвінавачваюць у шпіянажы на карысць Расеі.

Узнікае пытанне ці беларуская гэта ініцыятыва. Ці гэта Масква патрабуе ад Беларусі, што трэба памяняць свайго шпіёна на грамадзяніна Украіны.

Беларусь паспрабавала стварыць люстраную сітуацыю, затрымаўшы ўкраінскага грамадзяніна, і цяпер спрабуе яго абмяняць. Пры гэтым Беларусь дэманструе, што абараняе свае інтарэсы, бо ва ўсім свеце існуюць выведкі, але калі абвінавачваецца грамадзянін Беларусі, які працуе не на сваю краіну, а на суседнюю, і Беларусь цаной сваіх адносінаў з Украінаю спрабуе памяняць гэтага грамадзяніна, гэта як бы дэманструе ўзровень суверэнітэту і не можа не адбівацца на нашых адносінах.

Апошім часам у Кіеве стаў распаўсюджаны тэрмін, даволі новы, які гучыць як «саюзнік дзяржавы-агрэсара». Гэта значыць, Беларусь ужо не дружалюбны сусед, а саюзнік дзяржавы-агрэсара. Цяпер шмат размоў аб увядзенні міратворцаў ААН на Данбас, міжнародных сіл. Іх павінна быць вельмі шмат. Мы калісьці аналізавалі і ў нас выйшла 25 000. Цяпер кажуць, што 20 000. Часцей за ўсё паўтараюць, што міратворцамі могуць быць беларусы. Дзіўна, таму што Беларусь – саюзнік Расеі. Кіеў пагодзіцца ў дадзенай сітуацыі на тое, каб часткай кантынгенту былі беларусы?

Гэта саступка Маскве. Паколькі ад Расеі міратворцаў там быць не можа, гэта ўсё разумеюць. Беларусь тут замест Расеі, разумеючы ўсе яе саюзныя абавязкі перад Расеяй. Але ці будзе гэта ўжо такім важным фактарам? Некалькі дзён таму была заява міністра абароны Беларусі аб тым, што Беларусь магла б паслаць, але ён назваў лічбу ў 100 чалавек.

У нас быццам бы падрыхтавалі адну роту. Беларусь ж ніколі не ўдзельнічала і ня выкарыстоўвала міратворцаў і міжнародныя ваенныя місіі як інструмент. У адрозненне ад Украіны. Украіна ўвесь перыяд незалежнасці актыўна ўдзельнічала ў розных місіях.

І да гэтага часу ўдзельнічае.

На Балканах, у Іраку. Беларусь – ніколі. Беларусы не гатовыя. Па сутнасці ёсць шанец на першы выхад з гэтай ізаляцыі. Якая цяпер сітуацыя на Данбасе?

На жаль, ваенныя гінуць пастаянна. Кожны месяц ідуць страты. Баі не маштабныя, але яны ўвесь час ідуць. Сітуацыя, па меншай меры, да прэзідэнцкіх выбараў у Расеі хутчэй за ўсё не будзе мяняцца. Нават да Чэмпіянату свету па футболе, а гэта значыць, бліжэйшыя паўгода.

Гэта невялікая добрая навіна.

Пасля таго як некалькі дзён таму ў Сірыі, цяпер гэта пацвярджаюць сурʼёзныя крыніцы, у тым ліку «Reuters» пра тое, што ў Сірыі кааліцыя антыасадаўскіх сілаў пры падтрымцы ЗША разграміла даволі буйную групоўку расейскіх наймітаў або расейскіх вайскоўцаў, якія пад выглядам наймітаў, так званай прыватнай ваеннай кампаніі «Вагнэра», удзельнічала ў канфлікце на баку Асада. Па розных ацэнках загінула шмат – 100-200, можа і больш. Цікава, што іх лечаць у ваенных шпіталях Расеі, хоць яны нібыта і не ваенныя, і гэта даволі дзіўна. Як Вы лічыце ці атрымала расейская ваенная машына па зубах у Сірыі. Чым гэта адгукнецца для Украіны?

Хутчэй за ўсё прамой сувязі не будзе, як і ў падзеях, калі расейскі самалёт збілі туркі. Тады таксама чакалі, што будзе нейкае рэха для Данбасу, але, у прынцыпе, гэтыя дзве кампаніі для Расеі ідуць паралельна. І гэты ўдар, у тым ліку па расейскіх наймітах, спыніў наступ іхных сілаў на апазіцыйныя сілы ў Сірыі. Можна чакаць, што на некаторы час могуць сціхнуць, з другога боку можна чакаць узмоцненых расейскіх бамбаванняў, каб адпомсціць.

Узяць рэванш?

Так. Прычым не абавязкова па ваенных сілах, гэта можа быць удар і па мірных сілах, як мы бачылі не так даўно. Адпомсціць каму-небудзь.

У Маскве ж канфлікт з Украінай не ўспрымаюць, як канфлікт з Украінай, а як канфлікт з Амерыкай. Яны амерыканцам не могуць нічога зрабіць, таму бʼюць Украіну, якая слабей і менш.

Інтэрв’ю паказалі ў праграме «ПраСвет» з Сяргеем Пелясою.

https://vimeo.com/256193083