Biełsat ma 15 lat. W nasze urodziny opowiadamy, jak pracowaliśmy w 2022 roku
10 grudnia Biełsat kończy 15 lat. W tym dniu postanowiliśmy ocenić, jaki był dla nas dobiegający końca rok 2022. To był trudny czas – nasilenie represji na Białorusi, masowa emigracja Białorusinów, nasi dziennikarze za kratkami, wojna na pełną skalę na Ukrainie. Jednak pomimo wszelkich trudności nadal pracujemy i rozwijamy się, znajdujemy nowe formaty, produkujemy ciekawe i wysokiej jakości programy, reportaże, filmy. Otrzymujemy nagrody. Pomagamy jako wolontariusze. Oto historia naszego roku 2022.
Nasza Dasza na wolności
3 września z kolonii karnej została zwolniona dziennikarka Biełsatu Daria Czulcowa. Spędziła za kratami dwa lata, odsiadując w całości wyrok za swoją pracę dziennikarską. Dasza została zatrzymana wraz z Kaciaryną Andrejewą 15 listopada 2020 r. podczas transmisji z “Placu Zmian” w Mińsku, gdzie odbyła się akcja upamiętniająca zamordowanego Romana Bandarenkę. 18 lutego 2021 roku Daria i Kaciaryna zostały skazane na 2 lata więzienia.
28 października w Poczdamie Dasza odebrała nagrodę “Dziennikarza Roku” na największym festiwalu mediów w Europie “Prix Europa”. Nasza koleżanka została uhonorowana razem z Kaciaryną Andrejewą rok temu, ale Dasza mogła odebrać swoją statuetkę dopiero teraz, kiedy została zwolniona z kolonii.
– O nagrodzie dowiedziałem się będąc w więzieniu, podczas spotkania z mamą. Biorąc pod uwagę, że Kaci nie ma teraz ze mną i nie może ze mną odebrać nagrody, nie wiem, czy mogę się cieszyć tak bardzo, jak wszyscy mówią i chcą, żebym się radowała – powiedziała Dasza na kilka godzin przed uroczystą ceremonią.
Festiwal Prix Europa to największy festiwal na kontynencie, podczas którego programy, projekty i filmy zrealizowane dla telewizji, radia i internetu rywalizują łącznie w dziewięciu kategoriach. W 2017 roku festiwalowe jury wprowadziło kategorię „Dziennikarz Roku”.
20 listopada w ramach festiwalu białoruskiego kina niezależnego „Bulbamovie 2022” odbyła się warszawska premiera krótkometrażowego filmu „Na żywo”. Dzieło Mary Tamkowicz poświęcone jest właśnie Darii Czulcowej i Kaciarynie Andrejewej. Daria była obecna na premierze.
Za kratami pozostają nasza korespondenta Kaciaryna Andrejewa, prowadzący własny program publicysta i filozof Uładzimir Mackiewicz, oraz współpracująca z nami ponad 10 lat temu dziennikarka TVP Iryna Słaunikawa.
Nasze nagrody
W lutym 2022 r. film „Nie bój się” w reżyserii Michaiła Arszyńskiego otrzymał wyróżnienie w nominacji „Najlepszy film dokumentalny o prawach człowieka” na festiwalu „Best Film Awards” w Londynie.
Produkcja pokazuje walkę narodu białoruskiego o uczciwe wybory, losy ludzi, którzy odpowiedzieli na apel blogera Siarhieja Cichanouskiego i wzięli udział w kampanii prezydenckiej 2020 roku. Wydarzenia te zostały pokazane oczami Michaiła Arszyńskiego, który był świadkiem niewyobrażalnej konfrontacji politycznej. Z kamerą w ręku osobiście śledził każdy etap kampanii i filmował, jak władza uniemożliwiały zbieranie podpisów i przekazywanie ich do komisji wyborczych, jak łączyły się sztaby opozycyjnych kandydatów, z którymi zjeździł białoruską prowincję.
Wcześniej film zdobył główną nagrodę na południowokoreańskim festiwalu filmowym „Hinzpeter Awards”.
Nasze wydarzenia
14 maja, w dniu urodzin więźnia politycznego, filozofa i prezentera Biełsatu Uładzimira Mackiewicza, odbyła się prezentacja jego książki “Wolność i myśl. Esej o społeczeństwie obywatelskim”. Wydarzenie odbyło się w Białoruskim Press Clubie. Filozof i metodolog Uładzimir Mackiewicz przebywa za kratami od sierpnia 2021 roku. Więziono go za odwagę intelektualną, jak sam powiedział – za „myślozbrodnię”.
28 października w Bielsku-Podlaskim odbyła się gala wręczenia Nagrody za najlepszą okładkę książkową im. Michała Anempadystawa. Zwycięzcą został Anatol Łazar – autor okładki książki o białoruskich postaciach kultury, ofiarach represji stalinowskich „(Nie)rozstrzelani”. W poprzednich latach nagroda była wręczana na Białorusi, w tym roku – po raz pierwszy za granicą. Telewizja Biełsat jest jednym ze współfundatorów nagrody.
Aktywizm i wolontariat
17 lipca w Warszawie otwarto „Muzeum Wolnej Białorusi”. Wśród eksponatów znajduje się flaga z nazwiskami więźniów politycznych, autorstwa dziennikarki „Biełsatu” i działaczki społecznej Maryi Hryc. Na białym płótnie zapisała ona czerwonym atramentem nazwiska wszystkich białoruskich więźniów politycznych, którzy cierpieli prześladowania polityczne od 1996 roku – w ten sposób powstała biało-czerwono-biała flaga wolnej Białorusi.
Aby wsparcie nabrało realnej wartości, Maryja postanowiła wystawić flagę na aukcję charytatywną, a dochód z jej sprzedaży przekazać rodzinom białoruskich więźniów politycznych. Flaga została sprzedana na eBayu za 1125 dolarów.
Pracowniczka Biełsatu Natalla Jahorawa od początku pełnoskalowej wojny na Ukrainie przewiozła z Polski 17 karetek dla Ochotniczego Batalionu Medycznego „Szpitalnicy”.
– Kiedy wybuchła wojna, chodziłam na ochotnika, także nocą, do punktu pomocy uchodźcom na Dworcu Zachodnim w Warszawie: tłumaczyłam, pomagałam informacyjnie, nosiłam walizki. Spędziłem tam miesiąc. Potem fala uchodźców opadła – a ja próbowałam odwiedzać hale, na których ludzie byli kwaterowani [na noc]. Ale było ich tam niewielu i miałem poczucie marnowania czasu i własnych zasobów – powiedziała Natalla. – <…> Mąż jakoś powiedział, że jego kolega z pracy szuka kierowców do zawiezienia auta na granicę z Ukrainą i przekazania go komuś. Mam małe doświadczenie w prowadzeniu samochodu, ale pierwszy wyjazd potraktowałem jako przygodę, jako sposób na oderwanie się od codzienności. O północy 27 marca po raz pierwszy zawiozłam na granicę samochód przeznaczony dla Szpitalników – karetkę pogotowia z Francji.
Pomagaliśmy także uchodźcom ukraińskim w Polsce. Nasz dziennikarz zgłosił się jako wolontariusz do pomocy uchodźcom z Ukrainy na Dworcu Warszawa Centralna, a doświadczeniami podzielił się w relacji. Nasz kolega głównie pomagał uchodźcom w rozwiązywaniu problemów logistycznych, podpowiadał jak i gdzie dojechać, kupić bilety, gdzie zjeść.
– Empatia, wolny czas (możesz poświęcić przynajmniej kilka godzin dziennie) i otwarte serce to wszystko, czego potrzebujesz, aby pomóc ludziom uciekającym przed wojną i śmiercią. No i trochę wiary w dobrą przyszłość. Chętnych nigdy za dużo – podsumowuje kolega.
Relacje z wojny na Ukrainie
Od początku rosyjskiej inwazji na Ukrainę 24 lutego dziennikarze Biełsatu relacjonowali wydarzenia niemal 24 godziny na dobę, 7 dni w tygodniu. W ten sposób przez kilka pierwszych tygodni prowadzili transmisję online o tym, co dzieje się na Ukrainie. Później przeszliśmy do codziennego podsumowania wiadomości wojennych.
Od marca w audycji Biełsatu pojawiają się wiadomości w języku ukraińskim, na znak solidarności z Ukraińcami.
Dziennikarze Biełsatu prowadzili relacje na żywo z Ukrainy, byli pod ostrzałem, kręcili filmy, rozmawiali z Ukraińcami i Białorusinami, którzy stali się ofiarami rosyjskiej agresji, uchodźcami, a także pisali newsy, reportaże i wywiady. Najważniejsze zebrane w sekcji „Wojna” na naszej stronie internetowej.
W kwietniu zaczął się ukazywać nasz wspólny program z ukraińskimi kolegami. Językami audycji są białoruski i ukraiński. Zrobiliśmy ten program, aby budować mosty na tle nienawiści, która spadła na Białorusinów z początkiem wojny, aby dowiedzieć się, kim jesteśmy dla Ukraińców – przyjaciółmi czy wrogami? Autorzy i prezenterzy programu analizują jeden z gorących tematów w każdej edycji, co pozwoli lepiej się zrozumieć.
Kolejny program poświęcony wojnie na Ukrainie to „Wojownicy”, który pojawił się u nas w połowie sierpnia. Autorzy opowiadają historie białoruskich ochotników, którzy ramię w ramię z Ukraińcami bronią wolności i niepodległości Ukrainy. Białoruscy żołnierze walczą z rosyjskimi najeźdźcami w najgorętszych strefach.
Od kwietnia ukazuje się cykl .Reportaże Dudziśnkiego. Ludzie wojny”. Ich autor od początku inwazji jeździ po Ukrainie i pokazuje, jak z obecną sytuacją radzą sobie jej mieszkańcy.
Nasze nowe programy
Nawet w warunkach niemożności fizycznej pracy na Białorusi i po rozpoczęciu wojny na pełną skalę na Ukrainie udało nam się rozwinąć naszą pracę, uruchomić nowe formaty i programy.
W marcu powstał program „Wąsy Skaryny”. Opowiada on o nieoczekiwanych zwrotach białoruskiej historii. Wiele odcinków poświęconych jest historii i kulturze Ukrainy, gospodarzem jest historyk Cimoch Akudowicz, a program skierowany jest do widzów w każdym wieku.
Pod koniec października zaczął pojawiać się „Dwubój”, prowadzony przez Witalija Cyhankawa. To dyskusje, spory, kłótnie, emocje. Uczestnikami programu są osoby, które mają odmienny punkt widzenia na dany problem.
W lutym ruszył program „Plan B”. To nowy analityczny talk show Biełsatu, w którym zwykli ludzie z widowni biorą czynny udział. Znane osoby publiczne i politycy są zmuszani do odpowiadania na niewygodne pytania, które nurtują mieszkańców Białorusi. W studiu spotykają się eksperci o radykalnie różnych poglądach, aby szczerze i otwarcie dyskutować o sprawach o znaczeniu krajowym.
– W tym programie tworzymy bezpieczną przestrzeń dla każdego. Tutaj możesz otwarcie mówić o swoim bólu i znaleźć odpowiedzi. Program powstaje w ścisłej współpracy z psychologami – mówią autorzy i prezenterzy.
Białoruscy niezależni politycy w naszym obiektywie
W 2022 roku nasi dziennikarze kontynuowali relacje z zagranicznych wizyt Swiatłany Cichanouskiej. Między innymi pokazaliśmy pierwszą wizytę liderki białoruskiego społeczeństwa demokratycznego w Kanadzie i jej spotkanie z przewodniczącą Rady BNR na uchodźstwie Iwonką Surwiłłą.
Biełsat relacjonował powstanie i pracę Wspólnego Gabinetu Tymczasowego, wraz z ekspertami podsumował wyniki pierwszych stu dni prac nowej struktury politycznej Białorusinów.
We wrześniu nasza koleżanka, dziennikarka i prezenterka Alina Kouszyk objęła stanowisko przedstawiciela Zjednoczonego Gabinetu w dziedzinie odrodzenia narodowego. Rozmawialiśmy o tym, co “gabinet cieni” zamierza zrobić, aby osiągnąć swoje cele.
Foto: Karyna Paszko / Biełsat
Nasze projekty specjalne
W 2022 roku uruchomiliśmy projekt specjalny „Zona.bel”. W ciągu ostatniego półtora roku świat Gułagu nieoczekiwanie bardzo zbliżył się do Białorusinów. OMON, areszt śledczy, kolonie, więzienia to już codzienność coraz większej liczby białoruskich rodzin. Dlatego uznaliśmy, że ważne jest, aby jak najdokładniej opowiedzieć, jak wygląda tam życie.
Nasi dziennikarze rozmawiali z Białorusinami, którzy przeszli przez miejsca pozbawienia wolności – areszt tymczasowy, areszt śledczy, więzienia, kolonie. Po rozmowach opublikowano szereg materiałów z opowieściami o życiu w białoruskich zakładach karnych.
Kolejnym projektem specjalnym, który rozpoczęliśmy w tym roku, są „Dziennikarze ekstremiści”. Rozmawialiśmy z białoruskimi dziennikarzami i pisaliśmy o tym, jak zmieniła się ich praca po sierpniu 2020 roku.
Nieustannie pracujemy nad specjalnym projektem „Białoruska Diaspora”, który rozpoczęliśmy w 2021 roku. O życiu i działalności Białorusinów na całym świecie.
W tym roku swoją pracę kontynuowały znane już naszym widzom „Objektyw” „Wot Tak”, analityczne: „Gospodarka z Czałym”, „Świat i my”, „Bez akredytacji”. O nieznanych faktach dotyczących pracy struktur państwowych i niepaństwowych, o życiu wysokich rangą urzędników i biznesmenów wciąż opowiada „Prawdę mówiąc”.
Twórcy „Łukawych nawin” wciąż uważnie śledzą działalność propagandzistów i demaskują ich fejki.
Od października wznowiono produkcję programu „Intermarium”. Obecnie prowadzi go Nasta Iljina, która wraz z gośćmi odcinków – historykami białoruskimi i nie tylko – porusza bolesne tematy historyczne związane z Białorusią i jej wspólną przeszłością z krajami sąsiednimi.
O Białorusinach w różnych krajach świata opowiadają „Białoruski świat” i „Białorusin na Białorusinowi”
W tym roku na antenie ponownie zobaczymy humorystyczne programy „Wieczorna szpila”, „Haj Tak”, „Najokrutniejsza kreskówka”.
Biełsat wyemitował także szereg filmów dokumentalnych i reportaży z cyklu „Bez retuszu”
Zdjęcie na okładce: Jan Lisicki / Biełsat
Anna Hanchar belsat.eu
