Наркотыкі і Паўднёвая Амерыка – тэма старая, якая пачалася яшчэ да Калумба. У свой час наркотыкамі тут гандлявалі і проста злачынныя групоўкі, і рознага кшталту паўстанцы, і ўрадоўцы-карупцыянеры. Выключэннем у гэтым шэрагу выглядае хіба што сучасная Венесуэла, якая застаецца пад уладай левых папулістаў, спачатку Уга Чавэса, а потым Нікаляса Мадура. Менавіта Чавэса і Мадура вінавацяць у тым, што яны зрабілі кантрабанду наркотыкаў важным складнікам падтрымання сваёй асабістай улады.
Хаўрус з калумбійскімі нарка-бальшавікамі
Уга Чавес прыйшоў да ўлады ў 2002 годзе пад лозунгамі выпраўлення сацыяльнай няроўнасці, пасля чаго пачаў сацыялістычныя рэформы ў краіне, якія хутчэй нагадвалі рэйдарскія захопы чужой уласнасці. Часова палажэнне насельніцтва палепшылася – тым больш, што гэта супала з рэкордна высокімі коштамі на нафту, а Венесуэла тады была адным лідараў па здабычы нафты ў свеце.
Аднак вельмі хутка ў краіне пачаўся востры эканамічны і фінансавы крызіс – неэфектыўная і карумпаваная ўлада «чавістаў» выклікала рэкордную інфляцыю, падзенне прамысловасці і здабычы нафты, дэфіцыт і літаральны голад. Адначасова з ростам эканамічнай нестабільнасці эпідэмічна расла злачыннасць, у тым ліку арганізаваная. У 2012 годзе ў краіне з 31-мільённым насельніцтвам кожныя паўгадзіны гінуў чалавек у сувязі з наркотыкамі ці дзеяннямі арганізаванай злачыннасці.
Па меркаванні назіральнікаў, такіх як International Crisis Group, улады часта закрывалі вочы ў тым ліку таму, што Чавес афіцыйна выказваўся на падтрыманне баевікоў калумбійскай левай групоўкі FARC, якая ваявала супраць ураду, зарабляючы грошы кантрабандай наркотыкаў і выкраданнем людзей. Словы з трыбуны пераўтвараліся ў неафіцыйныя сувязі венесуэльскіх сілавікоў і ўрадоўцаў з FARC, а сам квазідзяржаўны наркабізнес стымуляваў і венесуэльскую арганізаваную злачыннасць.
У 2015 годзе былы целаахоўнік Чавеса Лімсі Салазар распавёў, што Чавес сустракаўся з кіраўніцтвам камуністычнай тэрарыстычнай групоўкі ў 2007 годзе. Пры гэтым была створаная сістэма, у якой FARC перадавалі ўраду Венесуэлы наркотыкі, а атрымлівалі грошы і зброю для вайны супраць ураду Калумбіі.
Смерць дзяржавы?
Некаторыя спецыялісты па Венесуэле лічаць, што пры спадкаемцы Чавеса Мадуры ўжо існуе не дзяржава, а хутчэй вялікі наркакартэль, які замаскаваны пад дзяржаву. Яны паказваюць на другога чалавека ва ўладзе – Дыёсдада Кабелла (Diosdado Cabello), віцэ-прэзідэнта Абʼяднанай сацыялістычнай партыі і кіраўніка Канстытуцыйнай Ассамблеі.
Менавіта Кабеллу называюць кіраўніком усіх наркатычных праектаў «чавістаў», сведчыць кніга гішпанскага журналіста Эмілія Бласка, якая пабудаваная на сведчаннях былых венесуэльскіх урадоўцаў. Ён жа лічыцца галоўным у так званым «Картэлі Сонцаў» (Cartel de los Soles), які абʼядноўвае ўплывовых венесуэльскіх сілавікоў і ўрадоўцаў. Грошы, якія атрымліваліся ад гандлю наркотыкамі, раздаваліся афіцэрам і генералам для замацавання іхнай палітычнай вернасці Чавесу і Мадуры.
Гэтак, у верасні 2013 года ў аэрапорце Шарля дэ Голя ў Парыжы была перахопленая 31 торба, якую везлі афіцэры Нацыянальнай гвардыі Венесуэлы. У торбах было 1,3 тоны какаіну. У 2014 годзе афіцэр Нацыянальнай гвардыі Венесуэлы быў арыштаваны ў Іспаніі – у яго знайшлі 554 кілаграма какаіну. Кошт 1 грама какаіну ў ЗША – каля 100 долараў.
10 лістапада 2015 года Адміністрацыя па барацьбе з наркотыкамі ЗША арыштавала сваякоў Нікаляса Мадуры з 800 кілаграмамі какаіну, якія тыя спрабавалі ўвезці ў ЗША. Сваякі Мадуры атрымалі па 18 год турмы, аднак пазней 2 сведкаў, якія давалі паказанні супраць сваякоў Мадуры, былі забітыя.
Лічыцца, што толькі дзяржаўных грошаў урады Чавеса і Мадуры раскралі больш $300 мільярдаў. Мільярдамі ацэньваецца абʼем наркагандлю. Цяпер самай багатай жанчынай у Венесуэле лічыцца дачка Чавеса Марыя, багацце якой ацэньваецца ў 4,2 мільярда долараў.
А сын Мадуры Нікаляс Гера не толькі займае высокія пасты ва ўрадзе, але і патрапіў на відэа, дзе яго закідваюць дажджом з долараў.
Пры гэтым на вольным рынку курс венесуэльскага балівара з 2010 па студзень 2018 год вырас з 10 балівараў за долар да 100 тысяч балівараў за долар, а ў 2018 годзе ўжо стаў каштаваць мільёны.
Аляксандр Гелагаеў belsat.eu
