30 траўня 1999 года ў падземным пераходзе на станцыі метро «Няміга» ў Менску адбылася масавая цісканіна. 53 асобы загінулі, сотні атрымалі раненні. Са словаў відавочцаў, усё доўжылася не больш за дзесяць хвілінаў.
У той дзень на адкрытай пляцоўцы праходзіў піўны фэст. Прыйшло вельмі шмат моладзі і падлеткаў. Чэргі па піва былі вялізарныя. Бліжэй да вечара раптоўна пачалася моцная залева з градам. Град балюча біў дзяўчат у сукенках з адкрытымі плячыма. Побач не было месца, дзе можна было б схавацца, і людзі пабеглі ў метро.
У інтэрнэце ёсць аматарскае відэа з таго дня, аўтар паказвае атмасферу на канцэрце. Магчыма, хтосьці з загінулых яшчэ гадзіну таму танчыў і весяліўся перад гэтаю сцэнай. А напрыканцы кадры моцнай залевы…
Відавочцы трагедыі расказваюць, што на лесвіцы і ў пераходзе адначасова апынаюцца сотні чалавек. Хтосьці паслізгаецца на мокрых сходах і падае. Ужо праз дзесяць хвілінаў з цёмнага тунэлю выносяць і кладуць на траву збялелых дзяўчат. У пераходзе чуваць крыкі: «Назад!» У гэты момант тут усяго пара міліцыянтаў, якія ахоўвалі парадак на свяце. Людзей ахоплівае паніка.
Трупы складалі ў шэраг на лужку каля метро. У людзей было падранае адзенне. Сярэдні ўзрост ахвяраў – ад 14 да 20 гадоў.
Пасля здарэння Аляксандр Лукашэнка абвесціў у краіне двухдзённую жалобу.
Неўзабаве будзе распачатая крымінальная справа паводле артыкулу «Службовая нядбайнасць». Аднак следства зацягнулася да красавіка 2002 года. Суд Цэнтральнага раёну Менску спыняе справу, нагода – «сканчэнне тэрміну даўніны».
Спачатку на месцы здарэння паўстаў стыхійны народны мемарыял. Людзі прыносілі кветкі, партрэты загінулых, рабілі памятныя графіці. Потым дзяржава ўсё прыбрала, і побач з уваходам у метро з’явіўся мемарыял «Ружы».
У 2002 годзе на месцы трагедыі адкрылі мемарыял – 53 кветкі з бронзы (40 ружаў і 13 цюльпанаў, паводле колькасці загінулых жанчын і мужчынаў). Кветкі раскіданыя па метафарычных прыступках з надпісам «53 рубцы на сэрцы Беларусі. 30 траўня 1999 года», а побач маленькая капліца з металічнай мемарыяльнай плітой унутры.
Беларускі рок-музыка Аляксандр Памідораў прысвяціў трагедыі песню «Крывавае свята». Песня цалкам дакументальная, напісаная пасля размоваў са сведкамі трагедыі. Толькі міліцыянта звалі не Дзімам, а Генам. Сярод загінулых было два супрацоўніка міліцыі.
Скульптура «Дзяўчынка з парасонам» у менскім Міхайлаўскім скверы таксама памяць аб той трагічнай падзеі. Скульптар Уладзімір Жбанаў стварыў босую дзяўчынку ў мокрай сукенцы, якая стаіць пад парасонам, падраным градам.
Аліса Ганчар belsat.eu
